Hiệu quả trong siết chặt quản lý lễ hội

Quản lý lễ hội góp phần tôn vinh nét văn hoá giàu bản sắc của Thủ đô. Ảnh: Hòa An

Tuyên truyền thực hiện nếp sống văn minh trong lễ hội

Thống kê sơ bộ, trên toàn địa bàn Hà Nội hiện có 1.026 lễ hội với nhiều quy mô lớn, nhỏ khác nhau, diễn ra tập trung chủ yếu vào mùa Xuân. Theo Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao (VH&TT) Hà Nội Tô Văn Động, trong năm 2017 và quý I/2018, hoạt động quản lý tổ chức lễ hội diễn ra ngày càng thu hút được sự quan tâm của các ngành, các cấp và đông đảo tầng lớp nhân dân.

Hầu hết các lễ hội diễn ra đảm bảo đúng quy định, kế hoạch đề ra. Nhiều loại hình nghệ thuật truyền thống, trò chơi, trò diễn giàu tính nghệ thuật, đậm chất dân gian được quan tâm đưa vào lễ hội như: Hát quan họ, hát chèo, đấu vật, đánh đu, thổi cơm thi, múa sư tử, kéo co... Việc tổ chức lễ hội hàng năm tại các địa phương đều được kết hợp với việc tổ chức đón nhận các danh hiệu làng văn hoá, danh hiệu làng nghề, Bằng di tích lịch sử văn hoá... làm phong phú hoạt động của lễ hội.

Để quản lý tốt việc tổ chức lễ hội, ông Tô Văn Động cho biết, Sở VH&TT thời gian qua đã định hướng công tác tuyên truyền phù hợp với quy mô của lễ hội, tránh tình trạng nâng tầm lễ hội, đưa các thông tin không đúng với quy mô và nội dung của lễ hội.

Sở VH&TT đã đặt trọng tâm vào hoạt động quản lý việc thực hiện nếp sống văn minh trong lễ hội, trong công tác quản lý và tổ chức lễ hội, cụ thể như: Nghiên cứu, hướng dẫn và chỉ đạo việc giảm tần suất, quy mô tổ chức lễ hội, ngày hội; không tổ chức lễ hội tràn lan, vì mục đích thương mại, vi phạm các quy định về thực hiện nếp sống văn minh trong lễ hội; quán triệt cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thực hiện nghiêm kỷ cương, kỷ luật hành chính, kỷ luật lao động, tuyệt đối không đi lễ hội trong giờ hành chính. Không sử dụng ngân sách nhà nước trong hoạt động lễ hội; không để xảy ra các hình ảnh phản cảm trong lễ hội, đặc biệt là việc phát lộc, tranh cướp lộc tại các lễ hội; không đưa các linh vật ngoại lai, hiện vật lạ không phù hợp với thuần phong mỹ tục của Việt Nam vào các khu di tích, khu thờ tự, đảm bảo tính nguyên trạng của di tích theo đúng Luật Di sản văn hóa và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Ngoài ra, Đoàn kiểm tra liên ngành được thành lập kiểm tra công tác quản lý và tổ chức lễ hội trên địa bàn Thành phố bao gồm các đơn vị: Sở VH&TT; Công an Thành phố; Cảnh sát PCCC; Giao thông Vận tải; Xây dựng; Tài nguyên Môi trường; Y tế; Tài chính; Công thương; Thông tin và Truyền thông, Du lịch. Trong đó, Sở VH&TT là đơn vị thường trực của Đoàn kiểm tra. Các lễ hội trọng điểm luôn được kiểm tra sát sao như: Phủ Tây Hồ (Tây Hồ); Chùa Hà (Cầu Giấy); Đền Sóc (Sóc Sơn); Đền Cổ Loa (Đông Anh); Đền Hai Bà Trưng (Mê Linh); Đền Và, Chùa Mía (Sơn Tây); Chùa Hương (Mỹ Đức); Chùa Trầm, Chùa Trăm Gian (Chương Mỹ); Bia Bà (Hà Đông)... Đoàn kiểm tra đã thực hiện kiểm tra tại một số lễ hội lớn trên địa bàn 30 quận, huyện, thị xã, đồng thời có công văn nhắc nhở, hướng dẫn các địa phương thực hiện việc kiểm tra, giám sát công tác tổ chức và quản lý lễ hội.

Nhờ vậy, lễ hội chùa Hương năm 2018 đã có những chuyển biến tích cực, được siết chặt để tránh tình trạng tranh giành, cướp lộc; các đò đưa đón khách được gắn biển số để kiểm soát, tránh tình trạng chủ đò chèo kéo, chặt chém du khách.

Tại đền Sóc, để khắc phục những hình ảnh phản cảm cướp lộc xảy ra, Sở đã tổ chức cuộc họp, có mời các nhà khoa học, chính quyền và cộng đồng dân cư địa phương thống nhất hình thức tán lộc bằng cách sau khi dâng lễ ở Đền Thượng sẽ chia nhỏ để tán lộc ở Đền Hạ, Đền Mẫu và 8 thôn làng và được nhân dân đồng thuận. Qua đó, lễ hội Đền Sóc đã khắc phục triệt để tình trạng, chen lấn, xô đẩy; không còn xảy ra việc tranh cướp lộc, gây phản cảm mà vẫn đảm bảo được đầy đủ những nghi lễ truyền thống của lễ hội được ghi trong danh mục di sản của UNESCO.

Tăng giám sát, kiểm tra liên ngành trong quản lý lễ hội

Theo ông Tô Văn Động, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác tổ chức và quản lý lễ hội trên địa bàn vẫn dần bộc lộ một số hạn chế, tồn tại cần tiếp tục đẩy mạnh triển khai các biện pháp khắc phục. Ở một số lễ hội vẫn còn tồn tại các dịch vụ hàng, quán bầy bán đan xen trong di tích gây mất mỹ quan và làm ách tắc giao thông. Nhiều lễ hội thiếu nhà vệ sinh công cộng phục vụ du khách; hiện tượng cờ bạc dưới hình thức vui chơi có thưởng còn diễn ra tại một số lễ hội làng; hiện tượng tự nâng giá hàng dịch vụ, trông giữ ô tô, xe máy cao so với quy định còn tồn tại. Một số nơi đặt nhiều hòm công đức, bán lộc, đổi tiền lẻ. Đa số các lễ hội với quy mô nhỏ, diễn ra trong phạm vi làng, xã nội dung lễ hội còn đơn điệu, nghèo nàn…

Biện pháp khắc phục được Sở VH&TT Hà Nội xác định là tăng cường công tác tuyên truyền về di tích lịch sử, ý nghĩa lễ hội và phổ biến các quy định của pháp luật đến người dân; phục dựng các hoạt động văn hóa truyền thống và các trò chơi dân gian trong lễ hội. Hướng dẫn nhân dân và du khách thực hiện nếp sống văn minh nơi thờ tự và lễ hội.

Ngoài ra, giữa các ngành, các cấp, các ban quản lý di tích và ban tổ chức lễ hội địa phương cần tăng cường sự phối hợp để nâng cao tinh thần trách nhiệm, kịp thời giải quyết, chấn chỉnh những phát sinh, tồn tại diễn ra trong lễ hội trên địa bàn như: Chèo kéo khách, lén lút đổi tiền lẻ, đốt nhiều vàng mã, ăn xin, ăn mày, khấn thuê; hàng quán lấn chiếm lối đi vào di tích; nâng giá trông giữ phương tiện; bố trí lực lượng thu gom kịp thời tiền đặt lễ và tiền dầu nhang; hướng dẫn nhân dân và du khách thực hiện nép sống văn minh khi tham gia lễ hội.

Sở VH&TT cũng cho biết, liên ngành sẽ kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm những người được giao nhiệm vụ, nhưng không hoàn thành nhiệm vụ trong quản lý và tổ chức lễ hội. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, phối hợp với các ngành liên quan trong quá trình kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi phạm trong hoạt động lễ hội.

Hòa An