Nhà báo Quang Đạm - Nhà chính luận sắc sảo

Nhà báo Quang Đạm-cây đại thụ của làng báo Việt Nam. Ảnh tư liệu

Sáng nay (19/12), Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp với Báo Nhân Dân tổ chức Tọa đàm với chủ đề “Quang Đạm - Nhà báo, nhà trí thức cách mạng”, một trong những cây đại thụ đầu tiên của Báo Nhân Dân - Cơ quan Trung ương của Đảng Cộng sản Việt Nam, cũng là một dịch giả có tên tuổi trang làng dịch thuật Việt Nam.

Các đồng chí: Thuận Hữu, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập báo Nhân Dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội nhà báo Việt Nam; Hồ Quang Lợi – Phó Chủ tịch Thường trực Hội nhà báo Việt Nam; Song Hà - Ủy viên Ban biên tập, Trưởng ban Chính trị-Xã hội Báo Nhân Dân chủ trì Tọa đàm.

Nhà báo Hồ Quang Lợi - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam cho biết, thông qua việc tổ chức Tọa đàm, Hội Nhà báo Việt Nam và Báo Nhân Dân mong muốn tạo diễn đàn để các nhân chứng, các nhà khoa học thuộc các lĩnh vực khác nhau có cơ hội gặp gỡ, trao đổi những câu chuyện, những nhận định và tư liệu về nhân vật, về lịch sử báo chí Việt Nam; tổ chức các hình thức, hoạt động tri ân và tưởng niệm các bậc nhà báo tiền bối có nhiều đóng góp cho sự nghiệp báo chí cách mạng Việt Nam. Đồng thời thiết thực triển khai việc nghiên cứu, khảo sát, sưu tầm tài liệu hiện vật lịch sử về truyền thống báo chí, về các nhà báo Việt Nam trong sự nghiệp đấu tranh bảo vệ và xây dựng đất nước. Tọa đàm cũng sẽ góp phần vào việc giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng các nhà báo trẻ, thông qua việc học tập tấm gương và kinh nghiệm của các nhà báo tiền bối.

Tọa đàm đã tập trung làm rõ, sâu sắc thêm những nội dung xung quanh chủ đề “Quang Đạm - Nhà báo, nhà trí thức cách mạng” và đã nhận được nhiều tham luận khoa học,hồi ức của các tác giả là những đồng nghiệp, học trò của nhà báo Quang Đạm, tiếp cận từ nhiều góc độ khác nhau.

Chia sẻ những ký ức về nhà báo Quang Đạm, PGS.TS Hồng Vinh-nguyên Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, nguyên Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương, nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam (HNBVN) từng được làm việc với nhà báo Quang Đạm bồi hồi nhớ lại: Qua những bài báo của ông, công với sự kèm cặp, hướng dẫn, rèn rũa văn phong, chữ nghĩa qua từng bài viết, tôi thật sự nể trọng vốn kiến thức uyên bác về lý luận báo chí cũng như kho tàng kinh nghiệm phong phú về nghiệp vụ báo chí của nhà báo Quang Đạm. Cùng với những bài luận chiến tiêu biểu do thực tiễn cách mạng Việt Nam đặt ra; những bài nghiên cứu về tư tưởng - triết học của Hồ Chí Minh, Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm…; đến những bài viết về văn hóa, ngôn ngữ và lịch sử Việt Nam, tôi càng thấm thía nhận định của những nhà nghiên cứu có uy tín vói về nhà báo Quang Đạm là “nhà học giả uyên bác”-đó là sự khẳng định có cơ sở khoa học và thực tiễn.

Nhà báo Phan Quang, nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, nguyên Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam gọi nhà báo Quang Đạm là “Người của thế kỷ XX”, là “nhà đại tự học”. Bằng tự học là chính, ông giỏi chữ Hán, thành thạo tiếng Pháp, biết tiếng Nga, tiếng Anh, văn phong trong sáng, khúc chiết. Thường xuyên học và tự học, âm thầm nâng cao kiến thức để làm tốt mọi công việc được giao, học để cống hiến và cũng để có thêm sức vượt qua những khó khăn trong cuộc sống; bất cứ trong hoàn cảnh nào, nhà báo Quang Đạm cũng tràn đầy nghị lực, miệt mài học tập và làm việc. Đó là những nét tính cách nổi trội của ông.

Phát biểu kết luận Tọa đàm, đồng chí Thuận Hữu, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập báo Nhân Dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam cho rằng, qua các ý kiến phát biểu tại buổi tọa đàm đã phản ánh khái quát sự nghiệp báo chí cách mạng Việt Nam và phong cách báo chí của nhà báo Quang Đạm; thể hiện đậm nét những cống hiến của Nhà báo Quang Đạm cho báo Nhân dân; khẳng định, nhà báo Quang Đạm là tấm gương sáng, có đóng góp to lớn với báo Nhân Dân nói riêng và Hội Nhà báo Việt Nam nói chung.

* Nhà báo Quang Đạm (tên thật là Tạ Quang Đệ), sinh ra và lớn lên trong một gia đình Nho học truyền thống, với tư chất thông minh và kiên trì rèn luyện, học tập, ông đã tự trang bị cho mình vốn hiểu biết sâu sắc trên nhiều lĩnh vực, từ chính trị đến văn hóa, xã hội, pháp luật. Đặc biệt, đến với báo chí qua sự dìu dắt của Tổng Bí thư Trường Chinh, ông đã sớm bộc lộ khả năng thiên phú với những bài báo đầy trí tuệ và tính chiến đấu.

Ngay từ những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, vừa bước vào nghề báo chưa lâu, ông đã có những bài báo sắc sảo đăng trên Báo Sự Thật, trang luận với một số học giả có tên tuổi về vấn đề tư pháp-một vấn đề gai góc lúc bấy giờ. Cả cuộc đời làm báo, ông luôn tận tụy với công việc, hết lòng vì độc giả, vì sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc. Trải qua hơn nửa thế kỷ cầm bút, ông nổi lên như một cây bút hàng đầu của báo chí cách mạng Việt Nam. Từ khi nghỉ hưu (năm 1979) cho đến khi qua đời, cây bút ông ngày càng phóng khoáng, toàn diện, sâu sắc hơn, Nhiều công trình, bài viết mang tính chuyên khảo của ông lần lượt được công bố trong sự chào đón của bạn đọc. Đáng kể trong số đó, có “Nho giáo xưa và nay” (1993), “Tư văn qua các triều đại” (2006, xuất bản sau khi ông mất).

Trong nghề dịch thuật, ông là một dịch giả có tên tuổi, là một học giả-nhà báo thông thạo nhiều ngoại ngữ. Nhà báo Quang Đạm là một trong những bậc tiền bối để các lớp nhà báo hôm nay học tập, noi gương.

Diệp Anh