Nhiều triển vọng cho phát triển chăn nuôi hữu cơ

Ông Bùi Tuấn Khải, Chủ tịch Hội chăn nuôi Hà Nội phát biểu tại hội thảo-Ảnh: Minh Nhung

Ngày 15/11, Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Hà Nội cùng Hội Chăn nuôi Hà Nội đã phối hợp tổ chức Hội thảo về giải pháp phát triển chăn nuôi hữu cơ trên địa bàn thành phố.

Phát biểu tại Hội nghị, TS. Bùi Tuấn Khải, Chủ tịch Hội chăn nuôi Hà Nội cho biết, với dân số trên 10 triệu người, Hà Nội có nhu cầu lớn về thực phẩm từ chăn nuôi. Vì vậy để đáp ứng nhu cầu, ngoại thành Hà Nội trong các năm gần đây đã đẩy mạnh phát triển chăn nuôi. Tính tới tháng 6/2018, Hà Nội có trên 1,8 triệu con lợn (là tỉnh có số lợn cao nhất cả nước); 17 vạn trâu bò; 30 triệu gia cầm. Về chất lượng chăn nuôi, Hà Nội đã xây dựng 15 vùng chăn nuôi, 76 xã chăn nuôi trọng điểm, với gần 4 nghìn trang trại quy mô lớn xa khu dân cư. Đồng thời các tiến bộ kỹ thuật, công nghệ cao đã dần được ứng dụng. Theo đó về cơ bản đã phần nào đáp ứng được cơ bản nhu cầu về thịt lợn, gia cầm, cá tươi... 

Trong những năm gần đây, sản xuất theo hướng nông nghiệp hữu cơ ngày càng là xu thế phát triển tất yếu ở các nước phát triển. Khi nhu cầu về lương thực giảm đi, chăn nuôi theo hướng công nghiệp đã thỏa mãn nhu cầu tiêu dùng về thực phẩm thì yêu cầu về an toàn thực phẩm, chất lượng sản phẩm cao và thân thiện với môi trường là đòi hỏi nông nghiệp phải đáp ứng. 

Tại Hà Nội, huyện Sóc Sơn, Đông Anh, Thạch Thất, Ba Vì đã có 25 HTX, trang trại, nhóm nông dân sản xuất rau, chè, cây ăn quả hữu cơ. Nhiều sản phẩm này đã có trên thị trường và được người tiêu dùng chấp nhận mua với giá cao và ngày càng yêu cầu cung ứng với số lượng lớn.

Chăn nuôi hữu cơ cũng mới phát triển chủ yếu theo mô hình trồng trọt kết hợp với chăn nuôi hữu cơ. Điển hình như HTX Thanh Xuân (huyện Sóc Sơn) đã tổ chức sản xuất nông nghiệp hữu cơ từ năm 2008. Tới năm 2017 đã dành 40 ha đất với 15 tổ hợp tác sản xuất rau, 9 tổ hợp chăn nuôi bò, gia cầm, cây ăn quả theo hướng hữu cơ.

Hay như trang trại Hoa Viên thuộc Công ty TNHH Khai thác tiềm năng sinh thái Hòa Lạc (xã Yên Bình, Thạch Thất). Ngoài sản xuất rau thường và rau rừng, cây thanh long ruột đỏ, xoài, bưởi, ổi... theo hướng hữu cơ, trang trại còn nuôi 1 nghìn con lợn rừng sinh sản, cung ứng trên 10 nghìn lợn giống, 2 nghìn con lợn thịt hữu cơ mang lại hiệu quả kinh tế cao, giải quyết việc làm cho lao động với mức lương 5-6 triệu đồng/tháng.

Còn sơ khai nhưng nhiều tiềm năng phát triển

Theo nhận định của ông Bùi Tuấn Khải thì hiện nay sản xuất nông nghiệp tuy nhanh nhưng mới ở dạng sơ khai, nhỏ lẻ, phân tán, năng suất thấp, chưa tạo ra sản phẩm hàng hóa lớn và ổn định. Mô hình nông nghiệp vẫn lấy trồng trọt làm chủ đạo kết hợp chăn nuôi (chủ yếu là chăn nuôi giống bản địa) là phương thức canh tác có hiệu quả, dễ áp dụng, phù hợp với thực tiễn sản xuất nông nghiệp của nước ta trong giai đoạn trước mắt.

Thực trạng này là do chăn nuôi hữu cơ đòi hỏi các yêu cầu tương đối khắt khe như đất phải rộng, đất sạch không ô nhiễm hoặc đã được chuyển đổi từ đất sản xuất thông thường trong thời gian tối thiểu từ 2-3 năm. Bên cạnh đó nước tưới và cho gia súc uống phải là nước tự nhiên và sạch, giúp chăn nuôi được nuôi theo hướng hữu cơ, thức ăn chủ yếu là tinh bột, rau, củ, quả, không có hóa chất, kháng sinh... Trong điều kiện Hà Nội đất chật, người đông thì những cơ sở đạt được các điều kiện là rất khó khăn và cần có những hỗ trợ đồng bộ.

Ngoài ra, chăn nuôi hữu cơ đòi hỏi dài ngày, tăng trọng thấp, tiêu tốn nhiều thức ăn và nhân công, chi phí đầu tư lớn nhưng thị trường hạn hẹp, giai đoạn đầu tiêu thụ chậm, hiệu quả thu nhập thấp. Người tiêu dùng cũng chưa được quảng bá về lợi ích của thực phẩm hữu cơ, chưa có cơ quan xác nhận thực phẩm hữu cơ đạt tiêu chuẩn quy định. Đặc biệt, việc nhận biết và phân biệt giữa thực phẩm hữu cơ, thực phẩm sinh học, thực phẩm thông thường chưa được chỉ rõ nên người tiêu dùng tuy có nhu cầu song không biết mua ở đâu sản phẩm có chất lượng.

Mặc dù có nhiều thách thức và rủi ro nhưng phát triển chăn nuôi hữu cơ cũng có nhiều thuận lợi để phát triển do nhu cầu sử dụng thực phẩm ngon, sạch, chất lượng cao được xác định đạt tiêu chuẩn qui định của người tiêu dùng Thủ đô ngày càng cao và được chấp nhận bán giá cao. Bên cạnh đó, do là nước nhiệt đới, thời tiết thuận lợi cho phát triển nông nghiệp quanh năm, nhân công sản xuất thủ công nhiều và rẻ. Vì vậy, nếu được đầu tư tốt, chuyển giao kỹ thuật chăn nuôi hữu cơ cho nông dân thì sản phẩm hữu cơ có thể sản xuất với giá thành hợp lý, người sản xuất có thể thu nhập cao so với các phương thức khác.

Chính phủ, Bộ NN&PTNT, Bộ KH&CN đã có định hướng phát triển nông nghiệp hữu cơ, ban hành Nghị định và tiêu chuẩn nông nghiệp hữu cơ, bước đầu có chính sách ưu đãi về vốn và chuyển giao khoa học kỹ thuật cho người sản xuất nông nghiệp hữu cơ.

Theo đó, việc phát triển nông nghiệp và chăn nuôi hữu cơ có điều kiện để tăng trưởng nhanh trong thời gian tới, tạo ra sản phẩm và thu nhập mới cho nông nghiệp, nông dân và nông thôn.

Để đẩy mạnh phát triển chăn nuôi hữu cơ ổn định, bền vững và hiệu quả,  ông Bùi Tuấn Khải cho rằng, Hà Nội cần hướng dẫn, quảng bá về tiêu chuẩn, điều kiện kỹ thuật để chăn nuôi hữu cơ cho nông dân hiểu, chuẩn bị đầy đủ các điều kiện đảm bảo chăn nuôi hữu cơ có hiệu quả.

Đồng thời tuyên truyền về lợi ích của việc sử dụng sản phẩm thực phẩm hữu cơ, thông báo rõ sản phẩm có thương hiệu, xuất xứ sản phẩm, nơi bán sản phẩm để người tiêu dùng yên tâm mua và sử dụng.

Các cơ quan chức năng cần có quy định cơ quan thẩm định xác nhận thực phẩm hữu cơ đạt tiêu chuẩn và cho phép lưu hành, giúp đỡ người sản xuất xây dựng thương hiệu, xuất xứ hàng hóa, liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.

Minh Nhung