Phát triển dịch vụ logistics: Cần sớm cải tạo cơ sở hạ tầng

Hoạt động còn manh mún

Được xác định là ngành dịch vụ quan trọng trong hoạt động thương mại, nhưng lĩnh vực logistics (quản trị chuỗi cung ứng) của Hà Nội còn manh mún. Theo thống kê của Sở Công Thương Hà Nội, hiện nay số lượng doanh nghiệp đăng ký hoạt động logistics trên địa bàn Hà Nội đạt khoảng 25.000 doanh nghiệp với các quy mô, cấp độ, loại hình, ngành nghề dịch vụ logistics khác nhau (trong đó số lượng doanh nghiệp đang hoạt động chính thức là 5.445 doanh nghiệp).

Các doanh nghiệp logistics trên địa bàn Thủ  đô được phân thành 3 nhóm chính là doanh nghiệp có vốn đầu tư nhà nước, doanh nghiệp liên doanh với nước ngoài và doanh nghiệp tư nhân. Trong đó, doanh nghiệp tư nhân chiếm khoảng 80%.

Đa phần các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics trên địa bàn Hà Nội đều có quy mô nhỏ nên hạn chế về vốn, công nghệ và nhân lực. Ngoại trừ một số doanh nghiệp nhà nước và công ty cổ phần có số lượng lao động tương đối lớn (từ 100-300 nhân viên), số còn lại chỉ có trung bình từ 10-20 nhân viên, thậm chí có doanh nghiệp chỉ có từ 5-10 nhân viên.

Kết quả khảo sát của Sở Công Thương Hà Nội về chất lượng cơ sở hạ tầng vận tải của Hà Nội (kho, bãi, cảng, sân bay…) năm 2017 cho thấy, với thang điểm từ 1 đến 5 thì các doanh nghiệp chỉ chấm đến 2,9 điểm do cơ sở hạ tầng vận tải của Hà Nội thiếu đồng bộ và còn nhiều hạn chế. Đơn cử, với các kho bãi tập kết hàng, hầu hết đều có quy mô  đầu tư đơn giản, thiếu liên kết; hệ thống giao thông phục vụ các cảng mới chỉ sử dụng đường bộ, chưa kết nối với đường sắt, đường thủy...

Nghiên cứu của Hiệp hội Các nhà giao nhận vận tải Việt Nam cho thấy, các doanh nghiệp logistics trong nước chỉ đáp ứng 25% nhu cầu thị trường. Bên cạnh đó, hầu như không nhà cung cấp dịch vụ logistics nào cung cấp được dịch vụ vận chuyển xuyên suốt toàn lãnh thổ Việt Nam kết nối với thị trường quốc tế với chi phí cạnh tranh, mà phải qua các nhà cung cấp dịch vụ của từng chặng. Trong khi đó, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đã giành được khoảng 70% thị trường nhờ tính chuyên nghiệp, mạng lưới rộng khắp và  ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại.

Chia sẻ về nguyên nhân khiến hàng hóa Việt Nam khó cạnh tranh hơn so với sản phẩm cùng loại, cùng chất lượng của các nước trong khu vực, ông Hàn Mạnh Cường, Giám đốc Công ty TNHH Xuất, nhập khẩu đồ gỗ nội thất (quận Hai Bà Trưng)-một doanh nghiệp chuyên xuất, nhập khẩu đồ gỗ nội thất cho biết, các chi phí mà doanh nghiệp phải trả cho một lô hàng xuất khẩu là rất lớn.

Chẳng hạn như chi phí thủ tục hải quan thông quan xuất khẩu, chi phí vận tải nội địa (phí cầu phà, đường cao tốc), phí làm vận đơn; phí và phụ phí vận tải bị các hãng tàu tự ý nâng, thu của chủ hàng... Không chỉ chi phí vận chuyển từ Việt Nam ra nước ngoài làm đội giá thành, mà ngay từ các tỉnh lân cận vận chuyển về Hà Nội cũng là vấn đề không nhỏ.

Khuyến khích doanh nghiệp logistics mở rộng đầu tư 

Với mục tiêu đưa Hà Nội trở thành một trong 3 trung tâm logistics lớn của cả nước và khu vực, mới đây, UBND TP.Hà Nội đã phê duyệt Đề án "quản lý và phát triển hoạt động logictics trên địa bàn thành phố đến năm 2025". Theo đó, để hoàn thiện kết cấu hạ tầng logistics, Hà Nội sẽ phối hợp với các bộ, ngành liên quan nghiên cứu cơ chế, kết hợp hài hòa các nguồn vốn, chú trọng huy động nguồn vốn xã hội hóa để đẩy mạnh đầu tư các cảng, sân bay, đường sắt, đường thủy, đường bộ, các cảng thông quan nội địa, kho bãi,… theo quy hoạch, kế hoạch và lộ trình bảo đảm đồng bộ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển logistics của Hà Nội và cả nước.

Với đường bộ, Thành phố sẽ tập trung cải tạo, mở rộng các tuyến đường hướng tâm hiện tại thành đường có 4-6 làn xe cơ giới, xây dựng các tuyến đường cao tốc song hành với các quốc lộ có lưu lượng lớn, đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các đường vành đai.

Với đường thủy, cải tạo các tuyến đường sông kết nối với các loại hình vận tải khác như đường bộ, đường sắt…; tập trung hoàn thành đưa vào sử dụng hiệu quả các điểm thông quan tập trung theo Đề án “Địa điểm kiểm tra tập trung đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giai đoạn 2015-2020 trên địa bàn TP.Hà Nội” đã được phê duyệt…

Để thực hiện tốt đề án phát triển dịch vụ logistics, Thành phố cần sớm đầu tư và đưa vào hoạt động các dự án cải tạo, nâng cấp cơ sở hạ tầng, có biện pháp quản lý, hỗ trợ doanh nghiệp dịch vụ logistics, khuyến khích doanh nghiệp mở rộng đầu tư vào mạng lưới, dịch vụ cả về chiều rộng và chiều sâu.

Về phía doanh nghiệp cũng cần đẩy mạnh thực hiện hoá kỹ năng quản trị logistics, quản trị chuyền cung ứng trong tất cả các cấp quản lý, các ngành, các doanh nghiệp có ý nghĩa thiết thực trong việc tái cơ cấu kinh tế hiện nay của Hà Nội.

Đồng thời, cần giảm chi phí logistics, nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ logistics thông qua phát triển hệ thống giao thông vận tải bền vững mà mục tiêu là vận tải đa phương thức với chất lượng cao là cơ hội cải tạo sản phẩm, dịch vụ đáp ứng tiêu dùng trong nước, nâng cao lợi thế cạnh tranh quốc gia, góp phần hội nhập kinh tế quốc tế trong phát triển dịch vụ logistics...

Thùy Linh