Kỷ niệm 10 năm Hội Gióng là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại

Lễ rước Hội Gióng ở đền Phù Đổng

Tối 11/12, Huyện ủy-HĐND-UBND-Ủy ban MTTQ huyện Gia Lâm long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 10 năm UNESCO công nhận Hội Gióng là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại; đồng thời đón nhận Quyết định công nhận xã Phù Đổng đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; trao Quyết định công nhận làng nghề hoa giấy Phù Đổng và khánh thành Dự án Tu bổ, tôn tạo Khu di tích Quốc gia đặc biệt Đền Phù Đổng.

Hội Gióng ở đền Phù Đổng là một lễ hội lớn và đặc sắc diễn ra trong không gian Khu di tích Quốc gia đặc biệt Đền Phù Đổng, huyện Gia Lâm. Toàn Lễ hội là một “Kịch trường dân gian” rộng lớn với các vai diễn, các đạo cụ, các trang phục, các nghi thức đều mang tính biểu tượng nghệ thuật độc đáo và đặc sắc, tích hợp hàng loạt giá trị văn hóa tiêu biểu, tạo nên sức hấp dẫn và cuốn hút. Tiêu biểu là vai diễn: các “ông Hiệu” (Hiệu Cờ - tượng trưng Thánh Gióng, Hiệu Trống, Hiệu Chiêng, Hiệu Trung quân, Hiệu Tiểu cổ); hệ thống tướng lĩnh của Ông Gióng, đội quân chính quy; Phường “Ải Lao”, “Làng Áo đỏ”, “Làng Áo đen” và 28 Cô tướng tượng trưng cho 28 đạo quân xâm lược của nhà Ân…

Giá trị nổi bật toàn cầu của Hội Gióng thể hiện ở chỗ là một hiện tượng văn hóa được bảo tồn, lưu truyền khá liên tục và toàn vẹn qua nhiều thế hệ. Hội Gióng có vai trò liên kết cộng đồng và chứa đựng nhiều ý tưởng sáng tạo, thể hiện khát vọng đất nước thái bình, nhân dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Với những giá trị nổi bật đó, ngày 16/11/2010, tại Kenya - Châu Phi, đại biểu của 21 nước thành viên Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO) đã bỏ phiếu ghi danh Hội Gióng ở Đền Phù Đổng, huyện Gia Lâm và Đền Sóc, huyện Sóc Sơn thuộc Thành phố Hà Nội, Việt Nam là “Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại”.

Sau 10 năm được UNESCO ghi danh là “Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại”, thực hiện những cam kết của Chính phủ với UNESCO, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội đã quan tâm chỉ đạo, triển khai thực hiện Đề án “Tăng cường quản lý nhà nước, bảo tồn và phát huy giá trị các di tích lịch sử văn hóa gắn với phát triển du lịch trên địa bàn giai đoạn 2016-2020” và đạt nhiều kết quả nổi bật. Trong Đề án đã nghiên cứu, đánh giá các giá trị về kiến trúc, không gian, giá trị văn hóa, lịch sử của Hội Gióng và Khu di tích Quốc gia đặc biệt Đền Phù Đổng. Phối hợp với các nhà khoa học, nghiên cứu kiểm kê hiện vật, dập dịch văn bia và các tư liệu Hán Nôm; tư liệu hóa Hội Gióng bằng chữ, bằng hình ảnh; phát hành các ấn phẩm, phim ngắn có phụ đề Tiếng Anh tuyên truyền trên mạng xã hội và trang thông tin điện tử của Huyện, các công ty lữ hành; cắm hệ thống biển báo, biển chỉ dẫn di sản, du lịch; thực hiện mã nhận diện di sản thông qua hệ thống QR Code.

Hàng năm, UBND huyện ban hành kế hoạch và tổ chức tốt Hội Gióng, bảo tồn đầy đủ các nội dung, không gian hành Hội. Đặc biệt, đầu tư tu bổ tôn tạo các hạng mục trong khu di tích bị xuống cấp như: Đình Hạ Mã, Đền Mẫu, Chùa Kiến Sơ, Bãi Soi Bia, di chuyển Trụ sở UBND xã Phù Đổng ra vị trí khác tạo cảnh quan, không gian cho khu di tích và không gian hành Hội; xây dựng hạ tầng kỹ thuật, công trình phụ trợ, trồng cây xanh… với tổng mức đầu tư gần 72 tỷ đồng.

Từ năm 2018, huyện Gia Lâm đã lựa chọn xã Phù Đổng là 1 trong 2 xã đầu tiên của huyện để thực hiện xây dựng NTM nâng cao. Huyện đã động viên nhân dân tiếp tục chuyển đổi mô hình sản xuất, chăn nuôi; chuyển đổi gần 300ha đất trồng lúa sang trồng cây cảnh hoa giấy và cây ăn quả đem lại giá trị kinh tế cao. Toàn xã đã có 441 hộ, 706 người làm nghề trồng hoa giấy, thu bình quân trên 1 tỉ đồng/ha; cung cấp cây hoa giấy cho thị trường trong cả nước. Thu nhập bình quân đầu người toàn xã đạt 55,2 triệu đồng/người (tăng 24,9 triệu đồng so với năm 2015). Đến nay, trên địa bàn xã không có hộ nghèo. Đến hết năm 2019, xã Phù Đổng đã đạt 19/19 tiêu chí NTM nâng cao và được UBND Thành phố ban hành Quyết định công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao; tháng 11/2020, được UBND Thành phố ban hành Quyết định công nhận Làng nghề cây cảnh hoa giấy Phù Đổng. 

Giai đoạn tới, huyện Gia Lâm sẽ triển khai kế hoạch đầu tư xây dựng xã Phù Đổng trở thành NTM kiểu mẫu gắn với phát triển du lịch. Phấn đấu xây dựng Phù Đổng trở thành “Điểm du lịch” của Thành phố vào năm 2021. Đồng thời, tiếp tục bảo tồn và phát huy giá trị to lớn của Hội Gióng - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, hệ thống di sản văn hóa của Khu di tích quốc gia đặc biệt Đền Phù Đổng gắn với xây dựng các tour, tuyến du lịch, kết nối với các khu, điểm du lịch trên địa bàn huyện Gia Lâm. Từng bước xây dựng nếp sống văn minh đô thị, xây dựng xã Phù Đổng hoàn thành các tiêu chí trở thành phường vào năm 2023; góp phần đến năm 2025 xây dựng huyện Gia Lâm trở thành quận.

Vĩnh Hoàng