Thị trường bán lẻ: Cần liên kết để giành thị phần

Theo số liệu thống kê của Bộ Công thương, cả nước hiện có hơn 700 siêu thị, 132 trung tâm thương mại, hầu hết tập trung tại các đô thị lớn, còn tại khu vực nông thôn, ngoại thành hầu như vắng bóng hệ thống bán lẻ, chủ yếu phân phối hàng theo từng đợt.

Tuy nhiên, khi Việt Nam đang ngày càng hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới thì thị trường bán lẻ hiện đại ngày càng xuất hiện nhiều nhà bán lẻ nước ngoài và đang trên đà phát triển. Nhiều nhà bán lẻ nước ngoài ồ ạt bước vào thị trường bán lẻ nội địa của Việt Nam, trong đó có các tập đoàn lớn, có tên tuổi của Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc... với các hệ thống siêu thị Metro, Big C, Lotte Mart, Aeon Mall...

Hiện, hệ thống siêu thị Big C có khoảng 32 cửa hàng trên toàn quốc, hệ thống siêu thị Metro với khoảng 19 cửa hàng, Lotte mart với khoảng 11 cửa hàng.... và các hệ thống siêu thị này đang có xu hướng đi lên rất nhanh chóng.

Không những vậy, gần đây, các nhà bán lẻ nước ngoài còn mua lại cổ phần của một số siêu thị lớn trong nước. Điển hình như Aeon của Nhật Bản, ngoài 3 trung tâm mua sắm lớn tự đầu tư, họ còn mua thêm 30% cổ phần của Fivimart và 49% cổ phần của Citimart. Đây là 2 chuỗi siêu thị khá lớn tại Việt Nam (Fivimart có 20 siêu thị ở Hà Nội, Citimart có 27 siêu thị, chủ yếu tại TP Hồ Chí Minh)...

Điển hình như tháng 5 vừa qua, Big C Việt Nam bị Central Group của Thái Lan thâu tóm với giá trị chuyển nhượng 920 triệu EUR (tương đương 1,05 tỷ USD). Trước đó, vào tháng 1/2015, TCC Group đã hoàn tất mua lại hệ thống siêu thị bán lẻ Metro Việt Nam với 19 trung tâm và các bất động sản có liên quan trị giá 655 triệu EUR.

Sự phát triển nhanh chóng của doanh nghiệp bán lẻ nước ngoài gây những áp lực không nhỏ đến các doanh nghiệp bán lẻ trong nước. Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã phải giảm mặt hàng cũng như số lượng từng loại tại các hệ thống bán lẻ nước ngoài. 

Cần hợp sức liên kết

Ông Vũ Vinh Phú, Chủ tịch Hội Siêu thị Hà Nội cho biết, đa số các doanh nghiệp bán lẻ Việt Nam là quy mô vừa và nhỏ, ít vốn vì phụ thuộc vào vay ngân hàng 60-70%. Chi phí vay cao hơn các doah nghiệp nước ngoài 3-4%/năm. Trong khi đó, mối liên kết giữa các doanh nghiệp với nhau, giữa sản xuất và phân phối còn nhiều trở ngại, manh mún, nên chưa tạo thành sức mạnh tổng hợp chung của đội ngũ bán lẻ Việt Nam...

Để các doanh nghiệp bán lẻ Việt Nam có thể giữ được thị phần trên chính “sân nhà”, ông Phú cho rằng, các doanh nghiệp cần tăng cường cơ sở vật chất và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Đồng thời, phải liên kết lại một cách chặt chẽ, kinh doanh bài bản, nghiêm túc. Mỗi doanh nghiệp cần nhanh chóng xây dựng văn hóa kinh doanh, văn hóa phục vụ; hướng tới việc tạo lập các chuỗi phân phối bền vững, đủ sức cạnh tranh ở thị trường nội địa.

Theo Phó Giám đốc Sở Công thương Hà Nội Trần Thị Phương Lan, các doanh nghiệp trong nước cần nâng cao tính đoàn kết, tạo mối liên kết chặt chẽ và hiệu quả hơn nữa, nhất là trong liên kết vùng, liên kết sản xuất- phân phối, bán buôn- bán lẻ…, hình thành các chuỗi khép kín, tiết kiệm chi phí, giảm giá thành sản phẩm, tăng sức cạnh tranh cho hàng Việt Nam.

Bên cạnh đó, Nhà nước cũng cần có những chính sách, cơ chế phù hợp để xây dựng được các thương hiệu quốc gia đủ sức cạnh tranh. Theo quy hoạch, từ nay đến năm 2020, định hướng tới năm 2030, Hà Nội sẽ có 23 đại siêu thị, 111 siêu thị hạng 2 và 865 siêu thị hạng 3, cho nên vẫn còn nhiều dư địa để các doanh nghiệp Việt Nam vươn lên cạnh tranh với doanh nghiệp nước ngoài.

Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, doanh nghiệp cần nhìn thấy được trong khó khăn thử thách cũng có thể tìm thấy cơ hội. Một khi doanh nghiệp nỗ lực hết mình thì việc giành thị phần bán lẻ của doanh nghiệp nội địa là hoàn toàn có thể, và doanh nghiệp sẽ tạo dựng được vị thế của mình.

Diệu Anh