Thu nhập cao từ phát triển du lịch nông nghiệp chuyên ngành

Các loại hình du lịch trang trại nông nghiệp chuyên ngành ngày càng thu hút nhiều du khách đến trải nghiệm. Ảnh: Thiện Tâm.

Ông Tạ Văn Tường, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết, hiện trên địa bàn thành phố Hà Nội có 11 trang trại có hoạt động kinh doanh theo hướng du lịch, trải nghiệm sinh thái nông nghiệp thuộc 7 quận, huyện gồm: Thanh Trì, Thường Tín, Phúc Thọ, Ba Vì, Chương Mỹ, quận Long Biên và Hà Đông. Đồng thời có 4 HTX chuyên ngành kết hợp giáo dục, du lịch trải nghiệm tại 4 huyện, thị xã: HTX rau hữu cơ Thanh Xuân huyện Sóc Sơn, HTX rau Đường Lâm Sơn Tây, HTX trải nghiệm xã Đồng Tiến Ứng Hòa, HTX Hồng Vân huyện Thường Tín. Các HTX nông nghiệp thành lập dựa trên nền tảng hoạt động nông nghiệp kết hợp làm du lịch, thu hút du khách đến tham quan, trải nghiệm làm giàu thêm kiến thức sống và nhất là được tự tay thu hái, thưởng ngoạn những sản phẩm đặc sản của địa phương.

Loại hình phát triển này đã thu hút một số lượng lớn lao động trong vùng, góp phần tạo công ăn việc làm và tăng thêm thu nhập cho bà con địa phương. Số lao động trong các trang trại trung bình có 20 người/trang trại, chủ yếu là lao động thuê ngoài để phục vụ các hoạt động kinh doanh liên quan đến lĩnh vực du lịch. Còn lao động trong các HTX nông nghiệp chủ yếu là thành viên của HTX, trung bình mỗi HTX có 20 lao động  đến 100 lao động thường xuyên phục vụ cho các hoạt động dịch vụ của HTX và các dịch vụ phục vụ khách du lịch như hướng dẫn thực hành hoạt động nông nghiệp: Trồng, chăm sóc rau, cày bừa hay gặt lúa nước và các hoạt động liên quan đến sản xuất nông nghiệp truyền thống…

Theo Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Tạ Văn Tường, bình quân doanh thu trang trại du lịch năm 2020 đạt 2,5 tỷ đồng/trang trại. Đối với các HTX đều mới bắt đầu thành lập và chuyển hướng phát triển nông nghiệp kết hợp du lịch trải nghiệm nên chưa có doanh thu, riêng HTX rau hữu cơ Thanh Xuân thì việc phát triển hoạt động du lịch dựa trên nền tảng hoạt động sản xuất nông nghiệp sẵn có nên ngoài thu nhập từ hoạt động liên kết sản xuất và tiêu thụ rau hữu cơ thì chỉ có một phần nhỏ thu nhập từ hoạt động trải nghiệm. Bởi mục tiêu chủ yếu của HTX là để quảng bá và giới thiệu sản phẩm an toàn đến người tiêu dùng.

Trên địa bàn Thành phố hiện có một số mô hình tiêu biểu về trang trại, HTX nông nghiệp chuyên ngành kết hợp du lịch giáo dục trải nghiệm, điển hình như Trang trại đồng quê xã Vân Hòa, huyện Ba Vì có diện tích 2ha, vốn đầu tư 8 tỷ đồng, doanh thu năm 2019 đạt 2 tỷ đồng, có 20 lao động thuê ngoài làm việc tại trang trại. Ở đây xây dựng mô hình trang trại du lịch trải nghiệm nông nghiệp phù hợp cho việc sinh hoạt theo nhóm các gia đình, nhóm bạn, học sinh các cấp đi trải nghiệm hoạt động nông nghiệp; các du khách tham gia trực tiếp vào các hoạt động du lịch nông nghiệp mang đậm dấu ấn văn hóa đồng quê như: Cấy lúa, úp nơm, bắt cá; trồng và hái các loại rau rừng; tự hái và sao chè khô…

Hay như Nông trại Dê trắng với diện tích khoảng 12 ha dưới chân núi Ba Vì với phương châm “Nông trại xanh, sống an lành” chuyên nuôi dưỡng, chăm sóc các loại dê sữa. Trong đó chủ yếu là giống dê Saanen được nhập khẩu từ châu Âu, trại ngựa nuôi dưỡng ngựa đua, ngựa bạch, ngựa Pony… Nông trại với không gian rộng lớn, đa dạng các trang trại gia súc, gia cầm đã phát triển dịch vụ du lịch trải nghiệm nông trại, các tour du lịch nông trại kết hợp thắng cảnh và trải nghiệm thu hút được rất nhiều trường học, du khách tham gia trong 11 tháng năm 2020 thu hút ước được trên 10 nghìn lượt khách, đạt doanh thu khoảng 2,2 tỷ đồng. Hoặc HTX rau hữu cơ Thanh Xuân, huyện Sóc Sơn tuy lượng khách đến HTX phụ thuộc theo mùa và chủ yếu vào mùa hè và mùa đông nhưng lượng khách trung mỗi năm cũng đạt khoảng từ 35 đoàn - 50 đoàn đến tham quan, trải nghiệm chủ yếu là học sinh các trường mầm non, tiểu học trên địa bàn Hà Nội và các tỉnh lân cận. Doanh thu năm 2019 của HTX đạt 8 tỷ đồng/năm.

Cần khai thác hết tiềm năng

Có thể thấy trong những năm qua kinh tế trang trại, HTX tuy đã có những bước phát triển đáng ghi nhận song đánh giá một cách tổng thể cho thấy, quá trình phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn Thành phố vẫn còn một số yếu kém cần được khắc phục do số lượng trang trại đạt tiêu chí theo quy định còn ít, số lượng trang trại, HTX gắn với du lịch phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của địa phương. Hầu hết các trang trại đều phát triển theo hướng tự phát, thiếu tính ổn định, chưa theo quy hoạch và định hướng phát triển của địa phương. Bên cạnh đó, phần lớn đất đai của nhiều trang trại còn sử dụng theo hình thức tạm giao, ký hợp đồng thầu với các địa phương, tính pháp lý chưa cao… do vậy các chủ trang trại chưa thực sự yên tâm, mạnh dạn đầu tư sản xuất lâu dài dẫn đến thực trạng nhiều trang trại phát triển manh mún, nhỏ lẻ.

Vì vậy, theo ông Tạ Văn Tường, để đẩy mạnh phát triển trang trại, HTX nông nghiệp chuyên ngành gắn với  du lịch, trong thời gian tới Hà Nội cần đẩy mạnh  triển khai hoạt động tuyên truyền, giới thiệu với các trang trại, HTX và các tổ, nhóm liên kết sản xuất- tiêu thụ sản phẩm đặc sản ở các địa bàn có tiềm năng du lịch về lợi ích của hoạt động du lịch nông nghiệp nông thôn. Đồng thời tuyên truyền vai trò, trách nhiệm của thành viên tham gia HTX. Ban chỉ đạo các chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới, chương trình giảm nghèo và Mỗi xã một sản phẩm ở từng địa phương hướng dẫn các trang trại, HTX phát triển các sản phẩm đặc sản ở địa phương xây dựng dự án hợp tác, liên kết tiêu thụ sản phẩm để hưởng thụ chính sách hỗ trợ nhằm tạo động lực cho các trang trại, HTX hình thành khối lượng sản phẩm lớn với chất lượng đồng đều cho phát triển du lịch.

Hỗ trợ xây dựng các mô hình điển hình về trang trại, HTX kết hợp hoạt động du lịch nông nghiệp nông thôn phù hợp với đặc thù về sản phẩm nông nghiệp, văn hóa, lịch sử của từng địa phương. Từ đó đẩy mạnh các hoạt động thăm quan, giới thiệu để trao đổi, học tập, chia sẻ kinh nghiệm và nhân rộng.

Sở NN&PTNT cùng với Sở VHTT&DL và các sở, ngành khác cần tăng cường mối liên kết trong công tác quản lý nhà nước để phát triển du lịch nông nghiệp nông thôn trong các trang trại, HTX, gắn với quá trình cơ cấu lại ngành nông nghiệp và xây dựng Nông thôn mới.

Thành lập tổ, nhóm du lịch trong các trang trại, HTX chuyên đón, hướng dẫn du khách tham quan; tổ chức đào tạo, tập huấn cho các thành viên tổ, nhóm du lịch này về các kỹ năng cần có của người hướng dẫn khách du lịch trong các nhóm du lịch này về các kỹ năng cần có của người hướng dẫn khách du lịch trong các trang trại, HTX nông nghiệp có hoạt động du lịch. Hướng dẫn các chủ trang trại, cán bộ quản lý và các thành viên HTX trực tiếp sản xuất nông lâm thủy sản, thương mại, dịch vụ các kiến thức, kỹ năng về văn hóa, nghệ thuật chào đón và giao tiếp với khách du lịch đến thăm quan, trải nghiệm các hoạt động thuộc công việc của họ tại nơi sản xuất, chế biến các sản phẩm nông nghiệp.

Thiện Tâm