Quản lý việc đốt rơm rạ: Cần giải pháp tổng thể lâu dài

Theo kết quả kiểm kê phát thải do Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) phối hợp với Trung tâm nghiên cứu quan trắc và mô hình hóa đã tiến hành, tỷ lệ đốt rơm rạ giảm rõ rệt so với các năm trước. Cụ thể tỷ lệ (%) trung bình đốt rơm rạ vào vụ Đông Xuân chỉ còn 20% và  vụ Hè - Thu là 2,2%. Kết quả khảo sát năm 2020 tại 14 quận, huyện, hiện nay, tỷ lệ đốt rơm rạ tại Hà Nội là 78,57%, trong đó huyện Ứng Hòa 15%, huyện Ba Vì 10%, huyện Mê Linh 30%, quận Nam Từ Liêm 20%, huyện Thanh Trì 5%... Tuy vậy, một số huyện đã không còn hiện tượng đốt rơm ra như huyện Phú Xuyên.

Đầu tháng 1 năm nay, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Chỉ thị 15/CT-UBND về việc tăng cường các biện pháp quản lý nhà nước đối với hoạt động đốt rơm rạ... Chỉ thị nhấn mạnh, từ ngày 1/1/2021 không còn hoạt động đốt rơm rạ, phụ phẩm cây trồng và rác thải khác không đúng quy định trên địa bàn Thành phố.

Ngày 27/01, Sở TN&MT Hà Nội phối hợp Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, Trung tâm sống và học tập vì môi trường và cộng đồng đã bàn thảo về vấn đề này trong Hội thảo với các chuyên gia và các địa phương.

Tại hội thảo, PGS. TS Phạm Quang Hà - Phó Viện trưởng Viện Môi trường Nông nghiệp cho rằng, để giảm triệt để việc đốt rơm rạ, ngoài các giải pháp chính trước mắt như tăng cường tuyên truyền vận động, tận dụng rơm rạ, hỗ trợ kinh phí chế phẩm sinh học…, cần thực hiện tốt giải pháp lâu dài là áp dụng mô hình khép kín và xử lý sau thu hoạch, phải có quy hoạch tổng thể. Đặc biệt, giải pháp đưa ra phải đồng bộ từ chính quyền, doanh nghiệp và người dân, sự tham gia của các nhóm cộng đồng. Trong đó, tất cả các hộ sản xuất trồng trọt đăng ký hình thức xử lý phế phụ phẩm trước khi gieo trồng, bảo đảm không đốt rơm rạ. Cán bộ cấp thôn, làng, hợp tác xã thành lập tổ giám sát về việc thực hiện, cam kết. Đồng thời, các xã phải có những phản ánh kịp thời vướng mắc, phát sinh trong quá trình thực hiện đến UBND huyện…

Còn theo chia sẻ của Chủ tịch Hội Nông dân huyện Đan Phượng Thiều Văn Son, ở Đan Phượng, khi xây dựng kế hoạch có phân nhiệm tất cả các bên tham gia, trong đó Hội Nông dân là nòng cốt triển khai. Đồng thời tăng cường tổ chức hội nghị, thúc đẩy truyền thông, hướng dẫn cho từng hộ gia đình và xử phạt nếu còn tình trạng đốt rơm rạ.  

Chủ tịch Hội Nông dân huyện Đan Phượng Thiều Văn Son cho rằng, quan trọng nhất là sự vào cuộc của toàn thể chính quyền địa phương, vai trò trách nhiệm của các ban ngành đoàn thể.

Tại Hội thảo, chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ Môi trường (Sở TN&MT Hà Nội) Mai Trọng Thái cho biết, những ý kiến được bản thảo về vấn đề này là dịp để các sở, ngành, UBND các quận, huyện cùng chia sẻ các kết quả đạt được của Chỉ thị số 15/CT-UBND của UBND thành phố Hà Nội, ngày 18/9/2020. Theo đó, Chỉ thị nêu rõ cần tăng cường các biện pháp quản lý nhà nước đối với hoạt động đốt rơm rạ, các phụ phẩm cây trồng và chất thải khác không đúng quy định nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường Thành phố và bàn bạc giải pháp nhằm kiểm soát, quản lý các phụ phẩm nông nghiệp nói chung và rơm rạ nói riêng, phấn đấu không còn tình trạng đốt rơm rạ trên địa bàn Thành phố trong những năm tiếp theo.

Theo ý kiến của các chuyên gia môi trường, sau khi rơm rạ bị đốt thành tro thì chất hữu cơ biến thành chất vô cơ, khiến cho đất ruộng bị chai cứng, khô cằn. Ô nhiễm môi trường từ việc đốt rơm rạ là vô cùng nghiêm trọng. Trong khói đốt rơm rạ có các hạt bụi nhỏ, bồ hóng muội than, khí CO, CO2, SO2, NO2... Khói rơm rạ có tính cay, làm chảy nước mắt, gây kích thích phản ứng ở họng, khiến người hít khói rơm rạ dễ bị ho, hắt hơi, buồn nôn, ngạt thở. Nếu hít phải loại khói này trong thời gian dài, rất dễ dẫn đến mắc những bệnh liên quan đến hô hấp: nhiễm trùng phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư phổi...

Việc đốt rơm rạ không chỉ làm ô nhiễm môi trường mà còn sinh ra hiện tượng mù khói, ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân và mất an toàn giao thông.

Minh Anh