Trưng bày các mẫu Linh vật Việt Nam

Góc trưng bày một số mẫu linh vật thuộc nhóm nghê, sư tử. Ảnh: HQ

Triển lãm giúp công chúng khám phá, tìm hiểu và nhận thức sâu sắc hơn về sự phong phú, đa dạng và độc đáo của Linh vật Việt Nam cũng như diễn biến phát triển, đặc điểm tạo hình, phong cách nghệ thuật, chức năng sử dụng cùng những ý nghĩa biểu tượng văn hóa của chúng, khơi gợi niềm tự hào về bản sắc văn hóa Việt Nam, từ đó nâng cao ý thức văn hóa dân tộc trong việc sử dụng các biểu tượng văn hóa.

Những hiện vật trưng bày có niên đại từ thời kỳ dựng nước đến thời nhà Nguyễn, gồm nhóm các Vật tổ trong văn hóa Đông Sơn và nhóm các hình tượng linh vật như chim lạc, rồng, kỳ lân, rùa, phượng, long mã, tích tà, tiêu đổ, thao thiết, bổ lao, si vẫn, chim thần Garuda, cá hóa rồng, sư tử/nghê, hạc, uyên ương, voi và 12 con giáp,…

Đáng chú ý trong các hiện vật có thể kể đến: Gương đúc nổi hình rồng (chất liệu đồng, thế kỷ 1-3), lá đề hình phượng (chất liệu đất nung, thời Lý), bộ tượng khỉ “Tam không” (chất liệu đá, thời Lý), cặp sư tử chầu (chất liệu gỗ, thời Nguyễn),...

Rồng Vàng trên ấn “Đại Nam hiệp kỷ lịch chi bảo” thời Nguyễn. Ảnh: HQ

Đặc biệt có những linh vật như Sấu đá hay gọi là Sấu thần thời Lý thời Trần là linh vật chỉ Việt Nam mới có. “Sấu đá hay Sấu thần có đầu sư tử, đuôi sóc. Đây là linh vật thường được thể hiện trên mặt dốc thành bậc trước cửa chùa, tháp hoặc lăng mộ. Đây cũng là linh vật độc đáo của nghệ thuật Việt Nam, chưa từng thấy xuất hiện trong bất cứ nền nghệ thuật nào trên thế giới”, ông Nguyễn Quốc Hữu, Phó trưởng Phòng Trưng bày, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia cho biết.

Ông Hữu cũng chia sẻ thêm, tại triển lãm lần này có nhiều hiện vật đặc biệt quý giá, ví dụ như tượng rồng vàng thời Nguyễn thế kỷ 19-20 hay tượng rồng trên ấn vàng Đại Nam hiệp kỷ lịch chi bảo. Cả hai đều thuộc bộ sưu tập hiện vật cung đình triều Nguyễn. Những hiện vật này đang được cân nhắc để làm hồ sơ xét chọn làm Bảo vật quốc gia trong thời gian tới.

27 loại hình tượng linh vật được giới thiệu tại Triển lãm. Ảnh: HQ

Đặc biệt, trưng bày chuyên đề lần này còn thí điểm ứng dụng công nghệ trình chiếu, tương tác 3D (trình chiếu 3D Hologram) một số hiện vật đặc sắc nhưng không có điều kiện giới thiệu trong phòng trưng bày, nhằm giúp khách tham quan có được những trải nghiệm thú vị và cảm nhận sự phong phú, đa dạng của sưu tập Linh vật Việt Nam hiện đang lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia.

Linh vật (những con vật linh thiêng) là những con vật huyền thoại hoặc có thật được linh hóa, được con người sáng tạo và sử dụng như những biểu tượng văn hóa để truyền đạt ý tưởng và niềm tin tâm linh, tôn giáo. Linh vật thường được mô tả trong thần thoại, truyền thuyết và được biểu đạt trong nghệ thuật tạo hình. Người xưa tin rằng, linh vật là hiện thân của các lực lượng tự nhiên hoặc mang những đặc tính huyền bí, năng lực siêu nhiên có thể chi phối nhân sinh, vũ trụ.

Công nghệ trình chiếu 3D được ứng dụng thử nghiệm. Ảnh: HQ

Linh vật trong nghệ thuật tạo hình Việt Nam có nhiều loại khác nhau, do người Việt Nam sáng tạo nên hoặc giao lưu, tiếp biến từ các nền văn hóa bên ngoài, được sử dụng rộng rãi từ lâu đời, phản ánh sâu sắc đời sống tâm linh, văn hóa dân tộc. Mỗi linh vật trong quá trình hình thành, phát triển vừa thể hiện bản sắc riêng phù hợp với truyền thống văn hóa, vừa mang đặc điểm, phong cách nghệ thuật đặc trưng riêng của mỗi thời kỳ lịch sử.

Triển lãm sẽ diễn ra từ nay đến hết tháng 2/2016 tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia (số 1 Phạm Ngũ Lão, Hoàn Kiếm, Hà Nội)

Hoàng Quân