Bàn giải pháp giúp ngành thủ công mỹ nghệ Thủ đô phát triển bền vững

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội Nguyễn Ánh Dương cho biết, Hà Nội không chỉ được biết đến là cái nôi của hơn 1.350 làng nghề và làng có nghề mà còn là nơi lưu giữ, trao truyền những giá trị văn hóa đặc sắc thông qua các sản phẩm thủ công mỹ nghệ. 

Những sản phẩm này không chỉ được tiêu thụ rộng rãi trong nước mà còn vươn ra thị trường quốc tế, trở thành đại diện tiêu biểu cho văn hóa và tinh thần sáng tạo của người Hà Nội.

Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội, ngành thủ công mỹ nghệ cũng đang đối mặt với nhiều thách thức từ việc bảo đảm nguồn nguyên liệu đầu vào, phương thức sản xuất, tổ chức cơ sở sản xuất, đến các khâu như kết nối cung-cầu, hỗ trợ quảng bá, xúc tiến thương mại, xuất khẩu... 

Trong toàn bộ chuỗi giá trị đó, vẫn còn không ít khó khăn và vướng mắc ảnh hưởng đến khả năng tiêu thụ sản phẩm, nhất là trong bối cảnh thị trường và công nghệ thay đổi nhanh chóng.

Diễn đàn được tổ chức với mong muốn lắng nghe những chia sẻ thực tiễn, kinh nghiệm quý báu và các đề xuất giải pháp từ các chuyên gia, doanh nghiệp và nhà quản lý. Những đóng góp này sẽ giúp TP. Hà Nội cũng như các cơ quan Trung ương đề ra chính sách, hành động cụ thể để không chỉ bảo tồn và phát huy giá trị của sản phẩm thủ công mỹ nghệ, mà còn thúc đẩy ngành này phát triển bền vững, đóng góp vào kinh tế-văn hóa của Thủ đô và cả nước.

Về phía Bộ Công Thương, ông Lê Hoàng Tài-Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại cho hay, trong những năm gần đây, kim ngạch xuất khẩu sản phẩm thủ công mỹ nghệ luôn nằm trong nhóm 10 ngành hàng xuất khẩu có giá trị cao nhất cả nước và duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định. Tuy nhiên, ngành thủ công mỹ nghệ cũng đang đối diện với nhiều thách thức mang tính hệ thống như yêu cầu khắt khe từ thị trường quốc tế không chỉ về chất lượng sản phẩm, mà còn về truy xuất nguồn gốc, tiêu chuẩn lao động, môi trường và trách nhiệm xã hội.

Bên cạnh đó là sự cạnh tranh gay gắt từ các quốc gia có hệ sinh thái thủ công phát triển như Thái Lan, Ấn Độ, Indonesia, Peru-những nước đã đầu tư bài bản vào thiết kế, thương hiệu và kênh phân phối toàn cầu. Sự gia tăng của rào cản phi thuế quan, bao gồm cả các tiêu chuẩn kỹ thuật phi truyền thống, đòi hỏi doanh nghiệp phải liên tục đổi mới.

Trước thực tiễn đó, Cục Xúc tiến thương mại xác định nhiệm vụ trọng tâm là đồng hành cùng doanh nghiệp và các địa phương trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh cho ngành thủ công mỹ nghệ thông qua các giải pháp xúc tiến thương mại chuyên sâu và chiến lược dài hạn.

Cụ thể, phối hợp với các hiệp hội ngành hàng như Hiệp hội Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa… để hỗ trợ doanh nghiệp tham gia các hội chợ quốc tế quy mô lớn nhằm mở rộng thị trường xuất khẩu.

Đồng thời, phối hợp với hệ thống thương vụ Việt Nam tại nước ngoài nhằm cung cấp thông tin thị trường, cảnh báo rào cản kỹ thuật, cập nhật xu hướng tiêu dùng và kết nối với các nhà nhập khẩu thông qua các hội nghị giao ban xúc tiến thương mại định kỳ.

Thúc đẩy chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại từ đó mở rộng kênh phân phối trực tuyến và tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thị trường mới qua nền tảng số.

Ngoài ra, cần xây dựng và định vị thương hiệu quốc gia cho ngành thủ công mỹ nghệ Việt Nam. Gắn sản phẩm với bản sắc văn hóa, giá trị truyền thống và tiêu chuẩn toàn cầu, đưa sản phẩm thủ công không chỉ là hàng hóa, mà còn trở thành biểu tượng văn hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế…

Tại Diễn đàn, các cơ quan quản lý và chuyên gia đã cùng nhau trao đổi các nội dung: Xu hướng phát triển, thị trường tiềm năng, cơ hội và thách thức, giải pháp phát triển bền vững ngành thủ công mỹ nghệ Việt Nam; thúc đẩy thị trường tiêu thụ thủ công mỹ nghệ-Cơ hội và thách thức; giải pháp phát triển ngành thủ công mỹ nghệ góp phần phát triển công nghiệp văn hóa Hà Nội; ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật để tạo ra sản phẩm mới, chất lượng cho ngành thủ công mỹ nghệ;…

Chủ tịch Hiệp hội làng nghề Việt Nam Trịnh Quốc Đạt cho rằng, để phát triển bền vững ngành nghề thủ công mỹ nghệ Việt Nam cần đồng bộ nhiều giải pháp như: Quy hoạch vùng nguyên liệu bền vững, có chứng chỉ nguồn gốc hợp lệ. Bên cạnh đó, cần có chính sách khuyến khích thế hệ trẻ kế tục theo nghề truyền thống của cha ông, có chính sách đãi ngộ, vinh danh nghệ nhân.

Đặc biệt, cần cải tiến công nghệ và chuyển đổi số, tăng cường sử dụng các nền tảng thương mại điện tử để giới thiệu, tiêu thụ sản phẩm, số hóa sản phẩm làng nghề; tăng cường xúc tiến thương mại; Nhà nước cần có những chính sách, hỗ trợ tài chính và tín dụng ưu đãi cho các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ…

Có thể thấy rằng, sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hà Nội mang trong mình giá trị kép: Vừa là sản phẩm kinh tế, vừa là di sản văn hóa. Trong giai đoạn tới, cần sự vào cuộc đồng bộ của Nhà nước, doanh nghiệp, nghệ nhân và cộng đồng để vượt qua khó khăn, tận dụng cơ hội và đưa ngành thủ công mỹ nghệ Hà Nội phát triển bền vững, có tầm vóc khu vực và quốc tế.

Thùy Linh