Bảo đảm an toàn dịch bệnh, phát triển chăn nuôi bền vững

Ông Nguyễn Ngọc Sơn, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y Hà Nội cho biết, năm 2021 mặc dù có nhiều khó khăn do tác động của đại dịch COVID-19 nhưng với sự cố gắng nỗ lực của các cấp các ngành, của mỗi người dân tham gia sản xuất, tăng trưởng ngành nông nghiệp vẫn đạt được 3.46 %, trong đó có đóng góp rất lớn của ngành chăn nuôi. 

Hà Nội hiện vẫn giữ được tốc độ phát triển tăng trưởng đàn gia súc gia cầm, đến thời điểm hiện tại có tổng đàn gia súc, gia cầm lớn, đứng tốp đầu của cả nước. Đặc biệt những năm qua Hà Nội tiếp tục tập trung phát triển chăn nuôi theo vùng, xã trọng điểm chăn nuôi quy mô lớn ngoài khu dân cư đang mang lại hiệu quả rõ nét cả về số lượng, chất lượng. 

Bên cạnh đó, hiện tại các trang trại quy mô lớn có xu hướng tăng nhanh và giảm dần quy mô chăn nuôi nhỏ lẻ. Cụ thể trên địa bàn Thành phố hiện có 110 trang trại quy mô lớn; 1.609 trang trại quy mô vừa; 5.809 trang trại quy mô nhỏ và 195.539 hộ chăn nuôi.

Trong năm 2021, trên địa bàn Thành phố đã xảy ra bệnh dịch tả lợn Châu phi tại 9 quận, huyện, phải tiêu hủy gần 12 nghìn con lợn; bệnh cúm gia cầm xảy ra tại 10 huyện, tiêu hủy trên 65 nghìn con… Hầu hết các bệnh đều xảy ra ở quy mô nhỏ lẻ, được khống chế kịp thời, không lây lan ra diện rộng. Tuy nhiên, đáng chú ý trong năm 2021 trên địa bàn Thành phố đã xảy ra 2 ổ dịch cúm gia cầm A/H5N8 là chủng virus cúm gia cầm mới xâm nhiễm vào Việt Nam, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh diện rộng trong thời gian tới. Đối với các bệnh thông thường xảy ra với tính chất lẻ tẻ, tỷ lệ ốm, chết thấp, tỷ lệ chữa khỏi cao.

Từ đầu năm 2022 bệnh dịch tả lợn châu Phi đã phát sinh, phải tiêu hủy 9 con, xuất hiện 1 ổ dịch cúm gia cầm Cúm A/H5N1 tại huyện Ba Vì, phải tiêu hủy 5.500 con gà. Dự báo tình hình bệnh dịch và nguy cơ tái, bùng phát các dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trên động vật trong thời gian tới vẫn rất cao. Nguyên nhân là do bệnh dịch tả lợn châu Phi đến nay chưa có vaccine phòng, thuốc chữa bệnh; một số bệnh như bệnh cúm gia cầm đã xuất hiện các biến chủng mới (Cúm A/H5N8, A/H5N9 ...). 

Bên cạnh đó, tổng đàn gia súc, gia cầm của Thành phố lớn nhưng chăn nuôi nhỏ lẻ, tận dụng còn chiếm tỷ lệ cao (khoảng 55%). Nhiều hộ chăn nuôi nhập đàn nhưng chưa thực hiện tốt việc khai báo với chính quyền địa phương. Một số địa phương, người chăn nuôi còn chủ quan, lơ là trong công tác phòng, chống dịch bệnh. Việc áp dụng biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học còn hạn chế nhất là ở các quy mô chăn nuôi vừa và nhỏ. Cộng với đó, thời tiết, khi hậu hiện đang diễn biến phức tạp vào dịp cuối năm 2021 và đầu năm 2022 rét đậm, rét hại và mưa phùn, tạo điều kiện cho mầm bệnh truyền nhiễm phát sinh, phát triển.

Tránh dịch chồng dịch

Vì vậy, thời gian qua Thành phố đã đưa ra nhiều kế hoạch để triển khai công tác phòng chống dịch bệnh trên gia súc, gia cầm cũng như phát triển chăn nuôi. Hàng năm bố trí đầy đủ, kịp thời kinh phí, vật tư cho các nội dung của các kế hoạch đã được UBND Thành phố phê duyệt và các chỉ đạo của Trung ương. Bảo đảm vật tư hóa chất được kịp thời, tổ chức tiêm phòng đúng thời điểm tạo miễm dịch chủ động cho đàn gia súc, gia cầm. 

Thời điểm tổ chức tiêm phòng đại trà vào tháng 3-4 hằng năm (đợt 1), tháng 9-10 (đợt 2); tổ chức tổng tẩy uế môi trường tập trung ở các khu vực chăn nuôi lớn, các khu có ổ dịch cũ, các chợ lớn, tiêu thụ động vật và sản phẩm động vật, khu vực bãi rác công cộng, nơi có nguy cơ cao bùng phát dịch bệnh.

Theo ông Nguyễn Ngọc Sơn, Thành phố còn tập trung thực hiện xây dưng các cơ sở giết mổ tập trung; xây dựng chuỗi liên kết phát triển chăn nuôi gắn với giết mổ, chế biến tiêu thụ sản phẩm, đặc biệt chế biến sâu các sản phẩm từ động vật (pate, xúc xích, giò, chả, thịt mảnh ...) để vừa đảm bảo quản lý chất lượng an toàn thực phẩm, an toàn dịch bệnh góp phần thúc đẩy chăn nuôi phát triển bền vững, hiệu quả. Đối với các cơ sở giết mổ tập trung đảm bảo lực lượng kiểm soát tốt, đặc biệt việc kiểm tra trước và sau giết mổ, đảm bảo các sản phẩm đưa ra thị trường có kiểm soát. 

Tiếp tục duy trì các Chốt kiểm dịch tại các đầu mối giao thông trọng điểm (Cầu Rẽ - Phú Xuyên; Đường Hồ Chí Minh; Trung Giã - Sóc Sơn) và các cơ sở giết mổ tập trung (tại Đông Anh, Hà Vĩ, Vạn Phúc, Thanh Oai) để kiểm soát chặt gia súc, gia cầm về các chợ đầu mối và cơ sở giết mổ tập trung. Cương quyết xử lý vi phạm gia súc, gia cầm không đủ điều kiện, không rõ nguồn gốc đưa vào Thành phố.

Tuyên truyền, phổ biến mạnh các quy định của Luật Chăn nuôi, Luật Thú y để các chủ trang trại, chủ cơ sở chăn nuôi về khai báo chăn nuôi, chấp hành quy định về thực hiện đăng ký điều kiện chăn nuôi. Đồng thời xử lý nghiêm vi phạm về việc không khai báo chăn nuôi khi để xảy ra dịch bệnh, cương quyết không thực hiện việc hỗ trợ thiệt hại khi gia súc, gia cầm chết do dịch bệnh nguy hiểm theo quy định khi hộ chăn nuôi không đăng ký kê khai chăn nuôi. 

Tập trung xây dựng vùng, cơ sở an toàn dịch bệnh đối với các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trong đó tập trung xây dựng vùng an toàn bệnh Dại đối với 8 quận còn lại trong năm 2022. Xây dựng các cơ sở an toàn dịch bệnh đối với các bệnh lở mồm long mong, cúm gia cầm để tạo điều kiện các cơ sở vẫn đảm bảo xuất bán đi các tỉnh trong bối cảnh trên địa bàn có thể xảy ra dịch bệnh.

Chỉ đạo mạng lưới thú y cơ sở giám sát chặt chẽ diễn biến dịch bệnh gia súc gia cầm, sẵn sàng ứng phó với các bệnh mới, bệnh không rõ nguyên nhân, các bệnh có nguy cơ biến chủng cao (Cúm A/H5N6, A/H5N7, A/H5N8. A/H5N8 ...), đặc biệt không chế tốt bệnh dại để hạn chế bệnh lây sang người. 

Thực hiện kiện toàn, củng cố hệ thống thú y các cấp theo đúng quy định Đảng, Luật thú y, tăng cường năng lực hệ thống thú y đảm bảo thực thi nhiệm vụ và chủ động tham mưu cho chính quyền cơ sở; chủ động tổ chức giám sát, kịp thời phát hiện và xử lý dịch bệnh; tổ chức kiểm soát vận chuyển, kiểm soát giết gia súc, gia cầm theo đúng quy định. 

Tăng cường công tác thanh tra kiểm tra, phối hợp với các tỉnh, thành phố trong công tác phòng chống dịch bệnh, kiểm dịch, kiểm soát giết mổ, kiểm tra vệ sinh thú y, đặc biệt kiểm soát việc vận chuyển kinh doanh gia súc, gia cầm lưu thông trên địa bàn Hà Nội.

Thực hiện tốt hơn công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người chăn nuôi, người tiêu dùng để người chăn nuôi trực tiếp, chủ động thực hiện các giải pháp phòng chống dịch bệnh. Nhân rộng các mô hình diển hình đảm bảo an toàn dịch bệnh, đặc biệt nhân rộng các cơ sở đã xây dựng thành công cơ sở an toàn dịch. 

Phối hợp với các tổ chức chuyên ngành, các tổ chức phi Chính phủ thực hiện các chương trình dự án về giám sát dịch bệnh, nâng cao trình độ năng lực cho mạng lưới thú y cơ sở, đáp ứng nhu cầu nhiệm vụ mới trong tình hình mới vừa phòng chống dịch bệnh COVID-19 vừa phòng, chống dịch bệnh cho gia súc gia cầm, góp phần thúc đẩy chăn nuôi phát triển hiệu quả, bền vững.

Thiện Tâm