Bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống làng nghề tại Thủ đô

Làng nghề sen Mê Linh – Điểm đến du lịch làng nghề

Mê Linh đang trở thành một trong những vùng trồng sen lớn nhất Thủ đô, từ những khu ruộng trũng hoang hóa thành những đầm sen bát ngát, kết hợp sản xuất trà sen – đặc sản tinh túy của đất Hà thành, thu hút đông đảo du khách đến tham quan. 

Nhắc đến sen Hà Nội, người ta thường nghĩ ngay đến Hồ Tây với giống sen Bách Diệp, thế nhưng, ít ai biết rằng, chính Mê Linh đã nhân giống thành công loài sen quý này, không chỉ phục vụ nhu cầu trong vùng mà còn cung cấp nguồn giống cho Hồ Tây. 

Tiên phong trong hành trình ấy là nông dân tiêu biểu Thủ đô năm 2023 – anh Lã Quang Khanh, người đã mạnh dạn chuyển đổi sang giống sen Bách Diệp và mở rộng mô hình trồng sen kết hợp sản xuất trà sen.

Anh đã thành lập Hợp tác xã (HTX) làng nghề sen Mê Linh tại thôn Liễu Trì và Hạ Lôi, quy tụ 10 thành viên cùng chung tay phát triển, tạo nên chuỗi giá trị bền vững, không chỉ nâng tầm sản phẩm sen Mê Linh mà còn góp phần hồi sinh một vùng quê giàu tiềm năng du lịch.

Sen Bách Diệp Mê Linh không chỉ nổi bật với sắc hồng rực rỡ mà còn sở hữu tới 139 lớp cánh, nhị hoa dày, tỏa hương thơm sâu lắng, mang lại năng suất cao, trung bình 18.000 bông/ha, thậm chí vào những năm được mùa, con số này còn lớn hơn nhiều. Nhờ vậy, chỉ trong vài năm, diện tích trồng sen của HTX đã mở rộng từ 20ha lên hơn 50ha, phủ kín những giống sen quý.

Không chỉ dừng lại ở sản xuất, HTX làng nghề sen Mê Linh còn hướng tới bảo tồn và phát triển các giống sen quý hiếm. Tính đến nay, HTX đã thử nghiệm thành công 52 giống sen, trong đó có 15 giống nội địa và 37 giống ngoại nhập, đặc biệt trồng thành công nhiều giống hiếm như sen đỏ Bắc Kinh, sen ngàn cánh, sen Quan Âm. Trong tương lai, HTX dự kiến xây dựng khu bảo tồn sen, không chỉ để lưu giữ nguồn gen quý mà còn phát triển thành điểm du lịch sinh thái, nơi du khách có thể chiêm ngưỡng những loài sen độc đáo và thưởng thức những tách trà sen thơm nồng giữa không gian đồng quê yên bình.

Với hướng đi bài bản và chiến lược phát triển bền vững, làng nghề sen Mê Linh không chỉ bảo tồn và phát huy tinh hoa văn hóa truyền thống mà còn mở ra triển vọng du lịch làng nghề gắn với nông nghiệp sinh thái, thu hút du khách trong và ngoài nước.

Kết tinh tinh hoa làng nghề, nâng tầm giá trị hoa Việt

Sự kết hợp giữa truyền thống làng nghề và ứng dụng khoa học công nghệ đã mở ra hướng đi đầy triển vọng, không chỉ nâng cao giá trị sản phẩm mà còn góp phần đưa Mê Linh trở thành điểm đến hấp dẫn cho du lịch trải nghiệm.

Một trong những thành công nổi bật là mô hình hoa khô nghệ thuật, với tên gọi hoa "bất tử". Người tạo sự đột phá là anh Đinh Văn Tuấn, Chủ tịch HTX Sản xuất và Dịch vụ nông nghiệp hoa khô Mê Linh. Với niềm đam mê và khát vọng gìn giữ giá trị làng nghề, anh đã không ngừng tìm tòi, học hỏi từ các nghệ nhân hàng đầu Việt Nam như Nghệ nhân Nhân dân Nguyễn Bá Mưu, bà Lê Thị Việt… cũng như nghiên cứu công nghệ từ các nước phát triển.

Những ngày đầu khởi nghiệp, mặc dù có thất bại nhưng với quyết tâm và lòng yêu nghề, năm 2019, anh Tuấn tiếp tục nghiên cứu và sáng tạo ra quy trình ướp hoa độc quyền, kết hợp giữa kỹ thuật truyền thống và công nghệ hiện đại từ Philippines. Theo anh Tuấn, hoa tươi sau khi cắt được ướp từ 7-10 ngày trong cát nhập khẩu từ Nhật Bản, giữ nhiệt độ ổn định 40-45 độ C để duy trì hình dáng tự nhiên. Sau đó, hoa tiếp tục trải qua giai đoạn phơi từ 2-4 ngày, giúp cuống và đài hoa khô hoàn toàn nhưng vẫn giữ nguyên màu sắc, vẻ đẹp như hoa vừa nở.

Để tạo ra một bông hoa khô hoàn hảo, người thợ phải hội tụ đủ ba yếu tố "Hoa – Hoá – Hoạ". "Hoa" chính là nguyên liệu tinh túy từ làng nghề trồng hoa lâu đời của Mê Linh, "Hoá" là công nghệ xử lý đặc biệt, không gây hại đến môi trường, đảm bảo an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng, "Hoạ" chính là tư duy sáng tạo, bàn tay khéo léo của người nghệ nhân.

Sự thành công của mô hình hoa khô nghệ thuật không chỉ mở ra hướng phát triển bền vững cho làng nghề mà còn tạo nền tảng để phát triển du lịch trải nghiệm. Mê Linh đang từng bước khẳng định mình, không chỉ là "thủ phủ hoa" của Hà Nội mà còn là điểm đến lý tưởng, nơi gìn giữ và lan tỏa tinh hoa văn hóa làng nghề, nâng tầm giá trị hoa Việt trên bản đồ thế giới.

Minh Thuý