Bảo vệ môi trường làng nghề bền vững

Ảnh minh họa

Năm 2017 - 2018, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội triển khai nhiệm vụ rà soát, đánh giá, phân loại làng nghề trên địa bàn thành phố Hà Nội. Theo đó, Sở đã tiến hành phân loại mức độ ô nhiễm tại các làng nghề nhằm xem xét, đánh giá, đề xuất biện pháp quản lý (xử lý ô nhiêm hoặc di dời) để giảm thiểu ảnh hưởng tới môi trường nhất là đối với các làng nghề nhất là các làng nghề trọng điểm.

Kết quả khảo sát, lấy mẫu và phân tích môi trường tại 65 làng nghề cho thấy môi trường nước tại 40 làng nghề ô nhiễm nghiêm trọng, 17 làng nghề ô nhiễm, 08 làng nghề không ô nhiễm. Môi trường không khí tại 12 làng nghề ô nhiễm nghiêm trọng, 10 làng nghề ô nhiễm, 43 làng nghề không ô nhiễm. Theo đánh giá môi trường đất, 28/65 làng nghề có 3 làng nghề ô nhiễm nghiêm trọng, 2 làng nghề ô nhiễm và 23 làng nghề không ô nhiễm. Trong đó có 06/65 làng nghề đạt chuẩn không ô nhiễm môi trường nước và môi trường không khí và môi trường đất; có 13 làng nghề ô nhiễm môi trường nghiêm trọng đối với môi trường nước và môi trường không khí hoặc môi trường đất; có 05 làng nghề ô nhiễm môi trường nghiêm trọng đối với môi trường nước và ô nhiễm môi trường không khí.

Thời gian qua, UBND thành phố Hà Nội cũng đã tích cực triển khai một số dự án đầu tư xử lý nước thải làng nghề quy mô lớn, gồm nhà máy xử lý nước thải Cầu Ngà, cụm làng nghề tại xã Dương Liễu – Hoài Đức, công suất 20.000m³/ngày đêm đã hoàn thành, quản lý vận hành từ tháng 10/2016. Cơ bản hoàn thành Nhà máy xử lý nước thải tại xã Sơn Đồng, Hoài Đức công suất 8.000m³/ngày đêm, tiếp nhận nước thải của 5 xã: Đắc Sở, Yên Sở, Sơn Đồng, Đức Giang, Tiền Yên. Dự kiến vận hành chính thức trong năm 2019. Đẩy nhanh tiến độ Dự án xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung tại làng nghề dệt nhuộm xã Phùng Xá- Mỹ Đức (công suất 500m³/ngày đêm).

Thành phố cũng đã Giao Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình cấp nước, thoát nước và môi trường Thành phố đẩy nhanh tiến độ kêu gọi, lựa chọn nhà đẩu tư xây dựng nhà máy xử lý nước thải tại xã Vân Canh, Hoài Đức, công suất 4.000m³/ngày đêm, tiếp nhận nước thải của 4 xã: Vân Canh, Kim Chung, Lại Yên, Di Trạch; Hệ thống xử lý nước thải làng nghề cơ kim khí Thanh Thùy, Thanh Oai công suất 1.000m³/ngày đêm thuộc dự án khắc phục ô nhiễm môi trường đặc biệt nghiêm trọng trên địa bàn Thành phố.

Thành phố đã kêu gọi đầu tư các dự án xử lý môi trường làng nghề gồm 08 dự án xử lý nước thải, rác thải tại các làng nghề trên địa bàn các huyện Quốc Oai, Mê Linh, Hoài Đức, Thường Tín với tổng vốn đầu tư dự kiến là 569 tỷ đồng và kêu gọi đầu tư 48 cụm công nghiệp phát triển làng nghề trên địa bàn các huyện Phúc Thọ, Thạch Thất, Quốc Oai, Hoài Đức, Thanh Oai, Thường Tín, Ứng Hòa, Phú Xuyên, Chương Mỹ, Thanh Trì và quận Hà Đông với tổng vốn đầu tư dự kiến gần 9.000 tỷ đồng.

Đối với việc thu gom, xử lý chất thải rắn tại các làng nghề, hiện nay được thực hiện bởi các tổ thu gom tự quản do UBND xã trực tiếp quản lý hoặc giao cho các thôn tự quản lý hoặc do đơn vị vệ sinh môi trường thực hiện; tự cân đối trên cơ sở nguồn thu phí vệ sinh môi trường.

Xây dựng các mô hình xã hội hóa để xử lý ô nhiễm làng nghề

UBND thành phố Hà Nội đã chỉ đạo, từ nay đến năm 2020, Sở Tài nguyên và Môi trường Thành phố tiếp tục thực hiện nhiệm vụ “Rà soát, đánh giá, phân loại làng nghề”. Theo đó, năm 2019, sẽ rà soát, đánh giá phân loại 128 làng nghề. Năm 2020, rà soát đánh giá phân loại 107 làng nghề; xây dựng và thực hiện kế hoạch truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng tại các khu vực làng nghề trong giai đoạn 2018 – 2020 với mục tiêu cụ thể trong việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường làng nghề; tăng cường năng lực cho các cán bộ làm công tác quản lý môi trường làng nghề cấp cơ sở; nâng cao nhận thức và huy động sự tham gia của các nhóm cộng đồng trong công tác bảo vệ môi trường làng nghề; khuyến khích các hoạt động sản xuất hướng tới xây dựng làng nghề sinh thái thân thiện với môi trường; Triển khai xây dựng hệ thống quan trắc tự động để kiểm soát ô nhiễm môi trường làng nghề; Nghiên cứu tính khả thi và xây dựng mô hình xã hội hóa để xử lý ô nhiễm nước thải làng nghề;  Xây dựng đơn giá xử lý nước thải làng nghề.

Thành phố giao Sở Tài nguyên và môi trường hướng dẫn các quận huyện có làng nghề rà soát, tổng hợp báo cáo UBND Thành phố tiếp tục thực hiện đánh giá, phân loại theo mức độ ô nhiễm môi trường đối với các làng nghề còn lại để bổ sung vào phụ lục 1 của Đề án BVMT làng nghề, tiến tới 100% các làng nghề được rà soát, đánh giá, phân loại theo Thông tư 31/2016 của Bộ Tài nguyên và Môi trường để có kế hoạch xử lý ô nhiễm phù hợp với từng loại hình sản xuất, với điều kiện thực tế của địa phương.

Đôn đốc UBND các quận, huyện chỉ đạo UBND xã, phường, thị trấn căn cứ chức năng nhiệm vụ của Đề án khẩn trương hoàn thiện phương án bảo vệ môi trường tại các làng nghề trình UBND quận, huyện phê duyệt.

Bên canh đó, thiết kế mạng lưới quan trắc và đầu tư xây dựng, vận hành hiệu quả hệ thống quan trắc tự động phục vụ kiểm soát ô nhiễm tại 80 làng nghề trên địa bàn thành phố Hà Nội theo Quyết định số 14/QĐ-UBND ngày 02/01/2013 của UBND Thành phố.

Từ nay đến năm 2020, một trong những nhiệm vụ trọng tâm Hà Nội sẽ thực hiện là triển khai đầu tư xây dựng và vận hành các mô hình thí điểm xử lý ô nhiễm theo công nghệ tiên tiến và phù hợp với các nhóm làng nghề ô nhiễm môi trường nghiêm trọng theo các loại hình sản xuất khác nhau được đầu tư theo mô hình dự án cấp bách được Thành phố hỗ trợ 100% kinh phí. Nghiên cứu triển khai các mô hình xử lý ô nhiễm môi trường phù hợp với điều kiện thực tế của từng làng nghề.

Tiếp tục thực hiện Quyết định số 577/QĐ-TTg ngày 11/4/2013 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án tổng thể bảo vệ môi trường làng nghề đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030 với mục tiêu 100% các cơ sở sản xuất trong làng nghề chưa được công nhận có biện pháp xử lý chất thải theo quy định hoặc lập kế hoạch di dời vào khu, cụm công nghiệp làng nghề hoặc chấm dứt hoạt động; di dời toàn bộ các cơ sở sản xuất thuộc nhóm giấy tái chế, tái chế kim loại, tái chế nhựa, nhuộm, giết mổ gia súc và các cơ sở ô nhiễm môi trường nghiêm trọng hoạt động trong khu dân cư vào khu, cụm công nghiệp làng nghề.

Vừa qua, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã chủ trì cùng với các sở, ngành chức năng xây dựng và hoàn thiện Dự thảo Quy định về bảo vệ môi trường làng nghề trên địa bàn thành phố Hà Nội. Hiện nay, UBND Thành phố đang xem xét phê duyệt để ban hành làm căn cứ đề thực hiện, từng bước đưa công tác bảo vệ môi trường làng nghề đảm bảo đồng bộ và đạt hiệu quả.

Minh Anh