Cải tạo chung cư cũ vẫn 'dậm chân tại chỗ'

Chung cư cũ trên đường Huỳnh Thúc Kháng. Ảnh: Thùy Chi

Theo số liệu thống kê của Sở Xây dựng Hà Nội, hiện trên địa bàn thành phố hiện có 1.579 nhà chung cư cũ cần cải tạo lại, có quy mô từ 2-5 tầng, chủ yếu được xây dựng từ năm 1960 đến cuối năm 1980, tập trung chủ yếu ở khu vực nội đô lịch sử. Từ năm 2007 đến nay, Hà Nội đã có 18 dự án chung cư cũ được xây dựng lại, đã đưa vào sử dụng, chiếm khoảng 1,14% tổng số nhà chung cư cũ cần cải tạo, xây dựng lại.

Việc cải tạo xây dựng mới từng nhà chung cư cũ trên vị trí cũ của từng tòa nhà dẫn đến không thể thực hiện quy hoạch chỉnh trang đô thị toàn khu, không khai thác được không gian đô thị và hệ thống giao thông cho phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế xã hội đô thị.

Ngoài việc phải bố trí tái định cư tại chỗ cho các hộ dân trong nhà chung cư cũ còn phải bố trí tái định cư cho các hộ dân xây dựng trái phép trên đất trống của khu dân cư. Phần lớn các hộ dân trong khu chung cư cũ có khó khăn về kinh tế khi phải chi trả phần diện tích tăng thêm sau khi xây dựng lại... Vì vậy, muốn cải tạo chung cư cũ thành công, nhiều chuyên gia cho rằng phải hài hòa được các lợi ích.

Để giải quyết dứt điểm các khu chung cư cũ đã xuống cấp, Thành ủy Hà Nội cũng đã chỉ đạo xây dựng Đề án khung, cơ chế chính sách cải tạo chung cư cũ, mang tính tổng thể hơn. Không chỉ đề xuất cơ chế chính sách mà cả giải pháp. Đề án mới còn có phương án tái định cư cho các nhà ở riêng, trụ sở cơ quan.

TP. Hà Nội cũng vừa thành lập Ban Chỉ đạo cải tạo chung cư cũ trên địa bàn thành phố.  Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Chu Ngọc Anh làm Trưởng Ban Chỉ đạo.

Các Phó Trưởng Ban Chỉ đạo gồm: Phó Chủ tịch HĐND thành phố Hà Nội Phùng Thị Hồng Hà; Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Trọng Đông; Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Dương Đức Tuấn; Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Hà Minh Hải cùng 13 thành viên ban chỉ đạo khác.

Ban Chỉ đạo có nhiệm vụ chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra việc cải tạo chung cư cũ trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội giao Ban Cán sự đảng UBND thành phố Hà Nội phân công cơ quan thường trực, xây dựng quy định chức năng, nhiệm vụ và quy chế làm việc của Ban Chỉ đạo. Kinh phí hoạt động của Ban Chỉ đạo do ngân sách thành phố bảo đảm theo quy định.

Thành phố Hà Nội cũng thành lập Tổ Chuyên gia để nghiên cứu, hoàn thiện các cơ chế, chính sách đặc thù về cải tạo, xây dựng mới các nhà chung cư cũ. Nhằm nghiên cứu các quy định hiện hành của pháp luật về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư để hoàn thiện các cơ chế, chính sách đặc thù của thành phố. Đồng thời, hoàn thiện Đề án về cải tạo, xây dựng lại các nhà chung cư cũ trên địa bàn thành phố do Sở Xây dựng đề xuất, báo cáo UBND thành phố lấy ý kiến của HĐND thành phố, báo cáo Thành ủy thông qua để trình Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ xem xét, chấp thuận để triển khai.

Ông Bùi Tiến Thành, Trưởng phòng Phát triển đô thị (Sở Xây dựng Hà Nội) cho biết, việc Hà Nội thành lập Ban Chỉ đạo cải tạo chung cư cũ để chỉ đạo xuyên suốt tận cấp xã, kêu gọi cả hệ thống chính trị vào cuộc quyết liệt để thực hiện các giải pháp có cơ chế nhằm giải quyết được các vướng mắc trên địa bàn trong thời gian vừa qua. Thực tế, ở các chung cư cũ có phức tạp trong nội bộ các khu, do đó dự kiến đợt này sẽ giao cấp quận, huyện rà soát lại tất cả chung cư cũ trên địa bàn để đưa ra phương án bồi thường tái định cư.

Theo TS. KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, nguyên Giám đốc Sở Quy học - Kiến trúc Hà Nội, muốn cải tạo chung cư cũ cần hợp chung 5 yếu tố để đánh giá: Kiểm định an toàn của chung cư; chất lượng sống ở các khu chung cư; môi trường sống, gắn với hạ tầng kỹ thuật xung quanh; vị trí của các khu chung cư (hiện 1.579 chung cư ở 76 vị trí khác nhau, cần rà soát, thống kê, phân tích để đặt vấn đề điều chỉnh quy hoạch); cần tính đến giá trị văn hoá của các chung cư cũ này, đặt vấn đề những công trình có giá trị về kiến trúc, giá trị về văn hoá…

Về nguyên nhân tại sao việc cải tạo chung cư cũ vẫn dậm chân tại chỗ bao nhiêu năm nay, TS. KTS Đào Ngọc Nghiêm cho rằng, hiện chúng ta đang mong muốn hài hoà quyền lợi của 3 bên gồm nhà nước, nhà đầu tư và người dân, nhưng then chốt vẫn là sự quyết liệt, trách nhiệm của các cơ quan quản lý. “Đó là chìa khoá. Nếu có sự quyết liệt, đổi mới cơ chế thì sẽ làm được”, KTS Đào Ngọc Nghiêm nói.

Thùy Chi