Công tác DS - KHHGĐ vượt nhiều chỉ tiêu

Theo Sở Y tế, năm 2019, công tác Dân số - Kế hoạch hóa gia đình Hà Nội đã đạt và vượt các chỉ tiêu Kế hoạch của Thành phố đề ra, tạo cơ sở để hoàn thành chỉ tiêu Kế hoạch giai đoạn 5 năm (2016 - 2020). Để đạt được các kết quả như vậy là nhờ sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của Thành phố, Ban Chỉ đạo công tác Dân số Thành phố, các quận/huyện/thị xã; các cấp ủy Đảng, chính quyền cơ sở và đội ngũ cán bộ làm công tác dân số các cấp.

Số sinh toàn Thành phố năm 2019 là 121.408 trẻ, tỷ suất sinh đạt 15,0‰ giảm 0,13‰ so với năm 2018 (vượt chỉ tiêu giao). Số sinh con thứ 3 trở lên là 7.892 trẻ, đạt tỷ lệ 6,5% giảm 0,1% so với năm 2018 (đạt chỉ tiêu giao); Tỷ lệ sàng lọc trước sinh năm 2019 đạt 80,0% (vượt chỉ tiêu được giao)…

Về quy mô dân số, Hà Nội là Thành phố đông dân thứ hai so với cả nước với dân số trung bình năm 2019 là 8.093.900 người (sau Thành phố Hồ Chí Minh), chiếm khoảng 8.4% dân số cả nước. Toàn Thành phố đã đạt mức sinh thay thế (số con bình quân/một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ -TFR: 2,1 con, tỷ suất sinh thô giảm hàng năm, tuy nhiên chưa bền vững, đặc biệt mức sinh ở 18 huyện/thị còn cao). Tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên tuy có giảm so mỗi năm nhưng chưa bền vững. Tỷ lệ tăng dân số hàng năm ở mức cao. Theo số liệu tổng điều tra Dân số và nhà ở năm 2019: bình quân 2,22%/năm, mỗi năm tăng khoảng 160 nghìn người, con số này tương đương dân số của 1 huyện, tạo ra áp lực lớn cho kinh tế - xã hội Thủ đô. Mật độ dân số có sự chênh lệch lớn giữa khu vực nội thành và ngoại thành.

Về cơ cấu dân số, theo giới tính, năm 2019 có tỷ số nam/nữ là 98,28 (giảm nhẹ so với những năm trước 98,57). Tỷ số giới tính khi sinh (số trẻ nam/100 trẻ nữ) đang ở mức cao: Năm 2019 là 112,9/100, vẫn cao hơn so với mặt bằng chung của cả nước (cả nước: 111,5/100). Cơ cấu dân số theo tuổi chuyển dịch theo hướng già hóa dân số. Hiện nay, Hà Nội cùng với cả nước đang trong thời kỳ cơ cấu “dân số vàng”, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô.

Chất lượng dân số từng bước được nâng cao, Thành phố phê duyệt và triển khai thực hiện đồng bộ các đề án, chương trình, kế hoạch, hoạt động mô hình về nâng cao chất lượng dân số ở 30/30 quận, huyện, thị xã; 584/584 xã, phường, thị trấn đã mang lại kết quả rõ rệt.

Mặc dù đạt nhiều kết quả, tuy nhiên do quy mô dân số lớn, địa bàn rộng trong đó địa bàn 18 huyện, thị xã có mức sinh cao tác động tới các chỉ số về Dân số của Hà Nội hiện ở mức cao so với toàn quốc và các Thành phố trực thuộc Trung ương. Mức sinh giảm nhưng chưa bền vững. Tỷ lệ sinh con thứ 3 có giảm nhưng chưa ổn định, ở một số huyện tỷ suất sinh và tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên còn ở mức cao.

Công tác truyền thông, giáo dục đã được thực hiện mạnh mẽ trong những năm vừa qua, nhưng tỷ số mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn ở mức cao, giảm chưa bền vững do tâm lý ưa thích con trai.

Công tác kiểm tra, giám sát của Ban Chỉ đạo một số quận, huyện chưa được chú trọng, nhất là kiểm tra, giám sát xã, phường có mức sinh, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên và mất cân bằng giới tính khi sinh còn cao.

Bước sang năm 2020, với mục tiêu ổn định quy mô Dân số, duy trì vững chắc mức sinh thay thế, giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên; giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh; nâng cao chất lượng Dân số và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi; góp phần hoàn thành các chỉ tiêu kinh tế - xã hội của Thành phố. Trong đó, giảm tỷ suất sinh thô: 0,1 ‰ so với năm 2019; Giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên: 0,1 % so với năm 2019; Tỷ số giới tính khi sinh: không quá 113 trẻ trai/100 trẻ gái...

Để đạt được mục tiêu này, Hà Nội cần tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền về thực hiện công tác Dân số của Thủ đô.

Tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm hoàn thành chỉ tiêu Kế hoạch năm 2020, góp phần hoàn thành chỉ tiêu giai đoạn 2016 - 2020. Đẩy mạnh tuyên truyền vận động tạo sự thống nhất nhận thức của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân, đồng thuận cao trong toàn xã hội về tiếp tục chuyển trọng tâm từ Dân số - Kế hoạch hóa gia đình sang Dân số và Phát triển. Tập trung giải quyết toàn diện các vấn đề quy mô, cơ cấu, chất lượng Dân số, duy trì mức sinh thay thế, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, tận dụng cơ cấu Dân số vàng và thích ứng với già hoá Dân số.

Kiện toàn và nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ Dân số các cấp, tuyển dụng đủ số viên chức Dân số còn thiếu của các Trung tâm Y tế đảm bảo đủ cơ cấu lãnh đạo, chỉ tiêu viên chức làm công tác Dân số tại Phòng Dân số; ổn định và nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ cán bộ chuyên trách Dân số tại xã, phường, thị trấn và cộng tác viên Dân số tại thôn, làng, bản, tổ dân phố.

Tăng cường công tác giám sát, kiểm tra ở các cấp đảm bảo thực hiện chính sách dân số ở địa bàn các quận, huyện, thị xã. Đặc biệt là đối với các xã, phường, thị trấn có mức sinh, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên, mất cân bằng giới tính khi sinh còn cao. Đẩy mạnh thanh tra các cơ sở y tế ngoài công lập về không chọn giới tính thai nhi và các quy định của pháp luật.

Thiện Tâm