Đánh thức các di sản trong lòng phố thị

Kết nối quá khứ với tương lai

Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2024 sắp diễn ra sẽ góp phần kết nối, phát huy giá trị văn hóa lịch sử, kiến trúc, trên địa bàn các quận, huyện, thị xã trong quá trình tái thiết đô thị gắn với phát triển không gian sáng tạo, phục vụ phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô. 

Điển hình như, cụm tòa nhà Đại học Tổng hợp Hà Nội tại 19 Lê Thánh Tông là nơi diễn ra nhiều hoạt động, tập trung vào hội thảo, tọa đàm, trưng bày - triển lãm, tour tham quan. Đặc biệt, tổ hợp triển lãm nghệ thuật tương tác "Cảm thức Đông Dương" được coi như một đại triển lãm được diễn ra với 22 tác phẩm trưng bày, sắp đặt ánh sáng khác nhau.

Sảnh chính tòa nhà là sự giao hòa của ánh sáng, tương tác và ánh xạ lên tác phẩm điêu khắc, hội họa được sắp đặt có chủ đích từ sàn tầng 1 lên mái vòm hai lớp với kiến trúc kiểu thức tân cổ điển kết hợp các họa tiết trang trí lấy cảm hứng từ Đông Dương.

Bước vào sảnh, công chúng có thể thấy tác phẩm sắp đặt ánh sáng của TS Trần Hậu Yên Thế, giảng viên Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật, Đại học Quốc gia Hà Nội tại các ô cửa kính trên vòm tường nơi cửa chính, gợi nhớ lại những ý niệm đầu tiên của thiết kế hoa sắt lấy cảm hứng hình ảnh những chiếc bóng đèn như tượng trưng cho ánh sáng của tri thức.

Hai tác phẩm tượng chân dung họa sĩ Victor Tardieu (hiệu trưởng đầu tiên sáng lập Trường Mỹ thuật Đông Dương thuộc Đại học Đông Dương vào năm 1924) và họa sĩ Tô Ngọc Vân (Hiệu trưởng người Việt đầu tiên của Trường Mỹ thuật Việt Nam thuộc Đại học Việt Nam vào năm 1945) của điêu khắc gia Trần Quốc Thịnh được đặt trong sảnh như nét gạch nối lịch sử khi tương tác với tượng 2 nhà khoa học Ngụy Như Kon Tum và Lê Văn Thiêm (được dựng sau này thời Trường Đại học Tổng hợp).

Lên cao trên mái vòm là cụm các tác phẩm trang trí với đèn chùm của kiến trúc sư Lê Phước Anh, tác phẩm sắp đặt bia tiến sĩ trên chất liệu mika dẫn sáng có khắc chìm gợi cảm hứng bức đồ án thiết kế trang trí toà nhà Đại học Đông Dương của KTS Ernest Hebrard.

Và kết thúc ở vòm trần là tác phẩm trình chiếu 3D mapping của họa sĩ Phạm Trung Hưng vẽ lại hình hai con chim phượng hoàng đã bong mờ theo thời gian.

Theo Ban Tổ chức, sự sắp đặt liên kết các tác phẩm giữa toàn bộ chiều sâu lên trên mái của sảnh chính là một đại tác phẩm lộng lẫy, gợi mở cái nhìn sâu sắc, độc đáo về kiến trúc, mỹ thuật Đông Dương và Việt Nam từ quá khứ đến đương đại.

Theo TS.KTS Phan Đăng Sơn, Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam, những sự kiện như là Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội đã kết nối quá khứ và hiện tại, là cách làm sống lại di sản. Đây là cơ hội rất lớn với cộng đồng người yêu Hà Nội để cùng Thành phố phát triển với nhiều sáng tạo hơn nữa.

Qua đó, tinh thần sáng tạo được khơi dậy từ trong chính mỗi người, đánh thức những cảm xúc mới, khát vọng, mong muốn sáng tạo và là cơ hội để những sáng tạo có thể là nhỏ bé nhưng có thể phát triển tiếp thành những điều rất mới, rất thú vị, rất độc đáo.

Khơi dậy tinh thần sáng tạo để phát triển đô thị

Lãnh đạo Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội cho hay, các hoạt động sáng tạo được tổ chức sẽ là cuộc đối thoại giữa công trình hiện hữu, gắn ký ức cộng đồng với những ý tưởng sáng tạo mới để nhấn mạnh vai trò của giới trẻ tiếp nối, phát huy các giá trị của dân tộc trong phát triển ngành công nghiệp sáng tạo, thúc đẩy Thủ đô phát triển thực sự xứng tầm là trung tâm sáng tạo của cả nước…

Với vai trò chủ nhà tại Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội năm nay, TS.KTS Phạm Tuấn Long, Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm, Hà Nội cho biết, Hà Nội có hệ thống di sản đô thị đang hiện hữu rộng khắp, trong đó có các biệt thự cổ, công trình cổ, khu phố Pháp. Đây là nguồn lực vô cùng phong phú để có thể khai thác, phát huy không chỉ phục vụ công tác bảo tồn di sản mà có thể thu lại nguồn lợi từ chính lợi thế.

Trong đó, Hoàn Kiếm là quận lõi của nội đô trong lịch sử, có các khu vực đô thị di sản rất đặc trưng. Khu vực hồ Hoàn Kiếm là di tích quốc gia đặc biệt, khu phố cổ cũng là di tích quốc gia, khu phố cũ có nhiều công trình kiến trúc do người Pháp xây dựng vào đầu thế kỷ XX, trong đó có rất nhiều công trình có giá trị kiến trúc tiêu biểu.

Hà Nội cũng là nơi tập trung rất nhiều văn nghệ sĩ, trí thức. Đây là lợi thế để Thủ đô phát huy giá trị di sản, góp phần phát triển kinh tế sáng tạo, đóng góp ngày càng nhiều tác phẩm văn hoá, nghệ thuật có giá trị, sáng tạo nhiều sản phẩm giàu tính ứng dụng trong cuộc sống, làm phong phú đời sống tinh thần của người dân…

Tuy nhiên, ông Phạm Tuấn Long cho rằng, để thành công được như hiện nay, kinh nghiệm quan trọng rút ra là phải có sự đồng hành của người dân trong từng hoạt động, từng khu vực triển khai các hoạt động và phải luôn kết nối thật tốt giữa nhà sản xuất, nhà thiết kế, nhà kinh doanh…

Ông Nguyễn Quốc Hoàng Anh, người sáng lập, giám đốc nghệ thuật của dự án "Lên ngàn", đồng thời là Tổng đạo diễn Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2024 cho hay, điều đặc biệt của Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội tập trung nhiều vào chủ đề nhằm tạo ra không gian giữa công chúng và những người sáng tạo như năm nay tập trung vào các ý tưởng, không gian dành cho cộng đồng. Nhất là các sáng tạo vì cộng đồng.

"Khi thực hiện Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội, chúng tôi kỳ vọng đóng góp về sự nhận diện giá trị của công nghiệp văn hóa, mang lại suy nghĩ khác đến với công chúng. Tạo ra môi trường thúc đẩy nhiều tác phẩm, cũng như các dự án mới chỉ dừng lại ở ý tưởng nhưng có một môi trường dung dưỡng để trở thành hiện thực. Đó là nền tảng quan trọng nhất của một nền công nghiệp văn hóa", ông Hoàng Anh chia sẻ.

Diệu Anh