Đẩy mạnh các biện pháp phòng chống bệnh cúm A/H5N1

Theo Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), 75% dịch bệnh nguy hiểm và mới nổi là các bệnh truyền lây từ động vật sang người hoặc có nguồn gốc gên từ bệnh của động vật. Việt Nam là một trong những điểm nóng về dịch bệnh truyền nhiễm trong đó có dịch bệnh truyền lây từ động vật sang người như: Cúm A/H5N1, Sars, Dại, Dịch hạch, Ký sinh trùng... Tại Việt Nam, xác định 5 bệnh lây truyền từ động vật sang người ưu tiên đó là cúm gia cầm độc lực cao, dại, than, liên cầu khuẩn lợn và xoắn khuẩn vàng da.

Ông Nguyễn Ngọc Sơn, Phó Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam cho biết, nước ta do điều kiện thời tiết khí hậu diễn biến phức tạp, nhất là sau dịp tết Nguyên Đán ở các tỉnh miền Trung, miền Bắc có mưa phùn, ẩm độ cao. Đây là cơ hội làm dịch bệnh cúm gia cầm bùng phát, lây nhiễm nhanh làm chết gia cầm như: Gà, vịt, ngan, chim cút… gây thiệt hại kinh tế cho người chăn nuôi. Nguy hiểm hơn, bệnh có thể lây sang người làm ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng, an sinh xã hội. Theo thông tin từ Bộ Y tế và Bộ NN&PTNT, từ năm 2013, hai Bộ đã ban hành Thông tư Liên tịch y tế - nông nghiệp (số 16/TTLT-BYT-BNNPTNT/2013) hướng dẫn các biện pháp phòng bệnh truyền lây từ động vật sang người. Vì vậy trong những năm qua có sự tham gia của các cấp các ngành, các bệnh lây truyền từ động vật sang người đã được kiểm soát. Tuy nhiên từ năm 2022 trở lại đây, một số dịch bệnh đã có sự gia tăng trở lại, trong đó có bệnh cúm gia cầm. Từ đầu năm 2022 đến nay đã ghi nhận 2 ca mắc mới trong đó có 1 ca tử vong do cúm gia cầm (1 ca trong năm 2022, 1 ca trong tháng 3/2024). Hiện nay tổng đàn gia cầm của Việt Nam khá lớn (khoảng 558 triệu con), nhưng phương thức chăn nuôi nhỏ lẻ nên nguy cơ bùng phát dịch cúm gia cầm và lây nhiễm sang người là rất lớn.

Tăng cường các biện pháp phòng chống bệnh

Vì vậy, theo ông Nguyễn Ngọc Sơn, để công tác phòng chống bệnh cúm gia cầm có hiệu quả, đặc biệt không để bệnh lây nhiễm sang người, các cấp chính quyền và người chăn nuôi cần tăng cường quản lý, giám sát chăn nuôi và phòng chống dịch bệnh. Nhất là chính quyền cơ sở thực hiện tốt công điện của Thủ tường Chính phủ về các biện pháp phòng, chống dịch bệnh cho đàn gia súc, gia cầm; triển khai có hiệu quả hướng dân liên ngành của Bộ Y tế và Bộ NN&PTNT về các giải pháp thực hiện phòng, chống bệnh truyền lây giữa người và động vật. Bên cạnh đó tăng cường xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định pháp luật trong phòng chống dịch bệnh. Hiện nay Luật Chăn nuôi đã quy định rất rõ việc quản lý chăn nuôi, đòi hỏi người chăn nuôi phải tuân thủ, khi chăn nuôi phải khai báo với chính quyền địa phương.

Bệnh cúm gia cầm thường có triệu chứng điển hình nên khi thấy đàn gia cầm có biểu hiện bệnh không bình thường, con vật bỏ ăn, gia cầm chết đột ngột, tỷ lệ chết rất cao, có thể lên đến 100% chỉ trong vài ngày. Những biểu hiện như: Chảy nước mắt, nước dãi, lông xù, uể oải, ít đi lại, đầu gật gù, gục xuống đất. Gia cầm khó thở, phù đầu, phù mặt, mắt đỏ, mào, tích sưng to, da tím tái; da chân xuất huyết tím thành vệt (đây là triệu chứng rất điển hình của bệnh cúm gia cầm)…

Khi phát hiện triệu chứng trên, người chăn nuôi cần báo ngay cho cán bộ thú y và chính quyền địa phương để tiến hành lấy mẫu xét nghiệm. Việc lấy mẫu xét nghiệm để phát hiện nhanh các chủng cúm gia cầm, đồng thời có ngay các biện pháp phòng tránh bệnh trên gia cầm và trên người. Khi có kết quả dương tính với cúm gia cầm, tiến hành tiêu hủy gia cầm theo quy định. Biện pháp tốt nhất là tiêu hủy tại chỗ để tránh lấy nhiễm sang các hộ xung quanh. Việc tiêu hủy gia cầm bệnh phải thực hiện nghiêm theo hướng dẫn của cán bộ thú y.

Ngoài ra cần vệ sinh, tiêu độc, khử trùng chuồng trại, khu vực chăn nuôi. Đây là biện pháp quan trọng trong suốt quá trình chăn nuôi, tạo thói quen tốt để hướng tới chăn nuôi an toàn sinh học. Thường xuyên vệ sinh chuồng trại, dụng cụ, trang thiết bị chăn nuôi từ 1-2 lần/tuần. Dùng vôi bột rắc xung quanh khu vực chuồng nuôi, hệ thống cống rãnh, khu vực có người qua lại. Việc dùng vôi bột còn có tác dụng hạn chế và ngăn chặn côn trùng, chuột và gia súc qua lại làm lây lan dịch bệnh giữa các chuồng nuôi, các khu vực chăn nuôi. Đây là biện pháp khử trùng tiêu độc đơn giản dễ làm nhưng hiệu quả rất cao, vì vậy người chăn nuôi nên thực hiện tốt phương pháp này để giảm chi phí.

Bên cạnh đó người chăn nuôi phải thực hiện nghiêm việc tiêm phòng vaccine cúm gia cầm. Đây là giải pháp rất quan trọng để tạo miễn dịch chủ động cho đàn gia cầm, trong điều kiện hiện nay do môi trường ô nhiễm nặng, thời tiết khí hậu diễn biến phức tạp khó lường nên người chăn nuôi luôn xác định đã chăn nuôi cần thực hiện nghiêm việc tiêm phòng, để chủ động phòng bệnh cho đàn vật nuôi.

Đồng thời chăm sóc, nuôi dưỡng, quản lý tốt đàn gia cầm. Tăng cường bổ sung khoáng chất, vitamin, men tiêu hóa, các thuốc trợ sức, trợ lực định kỳ hoặc khi thời tiết thay đổi đột ngột, sau khi vận chuyển, sau đợt tiêm chủng vaccine để nâng cao sức kháng bệnh cho gia cầm. Thường xuyên theo dõi tình trạng sức khỏe, bệnh dịch của đàn gia cầm. Khi có gia cầm có biểu hiện khác thường, ốm hoặc chết phải cách ly ngay khỏi đàn để hạn chế bệnh dịch lây lan và báo cho cán bộ thú y để có biện pháp phòng bệnh, xử lý ổ dịch kịp thời, hợp lý.

Khi chọn mua gia cầm cần thực hiện tốt việc nhập ở những cơ sở uy tín, đủ điều kiện, tốt nhất chọn mua ở các cơ sở đã được công nhận là cơ sở an toàn dịch bệnh. Khi nhập từ các tỉnh, thành về phải đảm bảo có giấy chứng nhận kiểm dịch vận chuyển động vật theo quy định của Luật Thú y. Gia cầm mua về phải nuôi tân đáo trong thời gian 2-3 tuần để theo dõi, xử lý khi gia cầm có biểu hiện bất thường và ngăn chặn dịch bệnh lây lan. Kiểm soát chặt chẽ việc vận chuyển gia cầm, sản phẩm gia cầm, dụng cụ, phương tiện vận chuyển ra, vào khu vực chăn nuôi.

Đối với người chăn nuôi thực hiện thật tốt việc mặc quần áo, trang thiết bị bảo hộ (mũ, quần áo, khẩu trang, ủng …) trong suốt quả trình chăm sóc, nuôi dưỡng, xuất bán. Hạn chế tối đa người ra vào khu vực chuồng nuôi, nhất là những người hoạt động kinh doanh, vận chuyển, giết mổ gia cầm. Dụng cụ bảo hộ lao động thường xuyên được khử trùng tiêu độc ngăn chăn mầm bệnh...

Thiện Tâm