Đẩy mạnh các hoạt động phòng chống bệnh không lây nhiễm

Trước thách thức này, ngành y tế Hà Nội đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như tăng cường sàng lọc, quản lý lâu dài và truyền thông thay đổi hành vi làm "xương sống" trong phòng chống bệnh không lây nhiẽm.

Bệnh không lây nhiễm đang trở thành gánh nặng y tế toàn cầu. Tại Việt Nam, theo Bộ Y tế, nhóm bệnh này là nguyên nhân dẫn đến khoảng 80% số ca tử vong và chiếm gần 74% gánh nặng bệnh tật. Đáng chú ý những bệnh này phần lớn có thể phát hiện sớm và kiểm soát hiệu quả nếu được quản lý, điều trị kịp thời ngay từ y tế cơ sở.

Nhằm chủ động kiểm soát các bệnh không lây nhiễm, thời gian qua, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) thành phố Hà Nội đã tập trung triển khai nhiều hoạt động đồng bộ theo đúng chỉ đạo của UBND Thành phố và Sở Y tế Hà Nội, xây dựng và triển khai các kế hoạch, tăng cường sự quan tâm vào cuộc của các cấp lãnh đạo, chính quyền địa phương trong phòng chống các bệnh không lây nhiễm; đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức người dân về phòng, chống yếu tố nguy cơ như không hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia, dinh dưỡng và thiếu hoạt động thể lực...

Đồng thời hướng dẫn các nội dung để người dân biết cách theo dõi sức khỏe phát hiện sớm bệnh không lây nhiễm; mở các lớp tập huấn để củng cố, nâng cao năng lực chuyên môn cho y, bác sĩ tuyến cơ sở. Hằng năm, CDC đều triển khai hoạt động dự phòng sàng lọc, phát hiện sớm, quản lý điều trị và tư vấn tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch tại các trạm y tế và trong cộng đồng. Người dân được đánh giá các yếu tố nguy cơ mắc các bệnh không lây nhiễm như: Tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch, tư vấn dinh dưỡng, thực hiện lối sống lành mạnh... Đặc biệt, việc thực hiện triển khai hoạt động điểm quản lý bệnh không lây nhiễm tại y tế cơ sở, giúp người bệnh được theo dõi, cấp thuốc, điều trị ngay tại nơi cư trú, giảm tải cho bệnh viện tuyến trên và bảo đảm điều trị liên tục.

Nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của thành phố Hà Nội và nỗ lực của ngành y tế, sự vào cuộc của cấp chính quyền, nhận thức người dân về bệnh không lây nhiễm đã có những chuyển biến rất rõ rệt, cả về chiều rộng lẫn chiều sâu. Nếu như trước đây, nhiều người vẫn coi các bệnh như tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch… là "bệnh của tuổi già" hoặc "không nguy hiểm lắm", thì nay người dân đã chủ động hơn trong việc phòng bệnh và tầm soát sớm.

Theo thống kê của CDC Hà Nội, tỷ lệ người dân đến đo huyết áp, kiểm tra đường huyết định kỳ tăng khoảng 25% so với giai đoạn 2020–2021, đặc biệt tại các khu dân cư và cơ quan hành chính. Cùng với đó, thói quen sinh hoạt lành mạnh đang dần trở thành xu hướng tích cực trong cộng đồng đô thị. Người dân đã giảm tiêu thụ rượu bia, thuốc lá, đồ ăn nhanh, thay bằng bữa ăn có rau xanh và trái cây tươi; phong trào "Đi bộ vì sức khỏe", "Mỗi ngày 10.000 bước chân"… do CDC phối hợp với các quận, huyện trước đây triển khai thu hút hàng chục nghìn người tham gia thường xuyên; các mô hình "nơi làm việc không khói thuốc", "bếp ăn học đường cân bằng dinh dưỡng" được duy trì có hiệu quả. Thực tế cho thấy, khi người dân được tiếp cận thông tin đầy đủ, được tư vấn cụ thể và theo dõi sức khỏe thường xuyên, ý thức chăm sóc sức khỏe được nâng lên rõ rệt. Nhiều người đã thay đổi thói quen ăn mặn, duy trì tập thể dục hằng ngày, tuân thủ điều trị đều đặn... giúp kiểm soát bệnh không lây nhiễm.

Tham gia khám sức khỏe định kỳ tại Trạm y tế xã Quang Minh, bà Lê Thị Chuyên, xã Quang Minh, Hà Nội được các bác sĩ kiểm tra tổng quát sức khỏe và được phát hiện mắc tăng huyết áp. Từ đó, bà được lập hồ sơ quản lý sức khoẻ. Hằng tháng, bà được các y, bác sĩ mời đến trạm y tế để kiểm tra sức khỏe, đo huyết áp, lĩnh thuốc và được tư vấn chế độ ăn uống, luyện tập... Việc quản lý ngay tại trạm y tế giúp người bệnh tuân thủ điều trị, hạn chế biến chứng và giảm áp lực cho tuyến trên. Bà Lê Thị Chuyên chia sẻ: "Trước đây tôi chưa ý thức hết việc phải theo dõi huyết áp thường xuyên. Từ khi được trạm y tế lập hồ sơ quản lý sức khỏe, các bác sĩ hướng dẫn cụ thể cách ăn uống, sinh hoạt và uống thuốc đúng chỉ định, tôi được theo dõi định kỳ nên rất yên tâm. Nhờ các y, bác sĩ quan tâm sát sao, huyết áp của tôi đã dần ổn định, sức khỏe cũng tốt hơn".

Không chỉ riêng xã Quang Minh, công tác sàng lọc bệnh không lây nhiễm hiện đang được triển khai rộng khắp tại các xã, phường trên địa bàn Hà Nội. Với những trường hợp có nguy cơ hoặc đã mắc bệnh, trạm y tế chủ động theo dõi, nhắc lịch tái khám đúng hẹn và tư vấn thường xuyên, nhằm kiểm soát bệnh ngay tại cộng đồng, hạn chế biến chứng và giảm áp lực cho các bệnh viện tuyến trên.

Bà Nguyễn Thị Huyền, Phó Trưởng Trạm Y tế xã Yên Lãng cho biết, công tác phòng chống bệnh không lây nhiễm được xác định là nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài và phải bắt đầu ngay từ cơ sở. Hằng tháng, trạm y tế tổ chức khám sàng lọc cho các trường hợp trong diện nghi ngờ mắc tăng huyết áp, đái tháo đường và một số bệnh mạn tính khác để phát hiện sớm, đưa vào quản lý kịp thời. Khi người dân đã được xác định mắc bệnh, chúng tôi lập hồ sơ theo dõi, tổ chức khám định kỳ, cấp thuốc đầy đủ theo đúng phác đồ, bên cạnh đó chúng tôi còn chú trọng tư vấn để người bệnh hiểu rõ tình trạng sức khỏe của mình, hướng dẫn bệnh nhân sử dụng thuốc hợp lý, an toàn, đúng giờ, đúng liều. Đồng thời tư vấn chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt phù hợp để kiểm soát bệnh lâu dài. Qua theo dõi, nhiều bệnh nhân đã ổn định chỉ số sức khỏe, hạn chế biến chứng, yên tâm điều trị ngay tại địa phương.

Phòng, chống bệnh không lây nhiễm là hành trình bền bỉ, đòi hỏi sự chung tay của cả hệ thống chính trị và mỗi người dân. Từ những hoạt động sàng lọc sớm, quản lý lâu dài tại trạm y tế cơ sở đến việc kiên trì truyền thông thay đổi hành vi, ngành y tế Hà Nội đang từng bước xây dựng "lá chắn" vững chắc ngay từ cộng đồng. Khi người dân chủ động theo dõi sức khỏe, tuân thủ điều trị và lựa chọn lối sống lành mạnh, bệnh không lây nhiễm sẽ được kiểm soát hiệu quả hơn. Đó không chỉ là nền tảng để giảm gánh nặng bệnh tật và chi phí y tế, mà còn là hướng đi căn cơ để Thủ đô hướng tới một cộng đồng khỏe mạnh, phát triển bền vững trong tương lai.

Thiện Tâm