Để phát triển khoa học, công nghệ gắn với Nghị quyết 57 và Luật Thủ đô

Tham dự hội thảo có các đồng chí: Phó Chánh Văn phòng Trung ương Đảng Bùi Văn Thạch; các Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy: Phó Chủ tịch Thường trực HĐND thành phố Hà Nội Phùng Thị Hồng Hà, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn cùng 150 đại biểu là lãnh đạo các đơn vị liên quan của Trung ương, thành phố, chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp công nghệ, quỹ đầu tư và tổ chức nghiên cứu - đào tạo.

Bước chuẩn bị quan trọng trong cho phát triển khoa học, công nghệ 

Hội thảo tập trung tham vấn ý kiến để hoàn thiện 6 dự thảo Nghị quyết quan trọng trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo mà HĐND thành phố dự kiến ban hành nhằm cụ thể hóa Luật Thủ đô số 39/2024/QH15 và triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Cụ thể, Nghị quyết quy định chi tiết một số chính sách đặc thù phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của thành phố Hà Nội; Nghị quyết quy định cơ chế, chính sách về đầu tư, hỗ trợ phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo của thành phố Hà Nội (thực hiện khoản 1; điểm d khoản 3; khoản 5 Điều 23 của Luật Thủ đô); Nghị quyết quy định hoạt động thử nghiệm có kiểm soát tại thành phố Hà Nội (thực hiện Điều 25 Luật Thủ đô); Nghị quyết thông qua Đề án "Thành lập sàn giao dịch công nghệ Hà Nội"; Nghị quyết phê duyệt Đề án thí điểm thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm thành phố Hà Nội (thực hiện Điều 36 của Luật Thủ đô); Nghị quyết thông qua Đề án thành lập Trung tâm đổi mới sáng tạo Hà Nội.

Phát biểu khai mạc, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội Trần Anh Tuấn cho biết, dự thảo 6 Nghị quyết trên dự kiến được HĐND thành phố xem xét, thông qua tại kỳ họp HĐND tháng 9-2025. Nội dung các nghị quyết thể hiện tinh thần đổi mới mạnh mẽ và mang tính đột phá nhằm cụ thể hóa Luật Thủ đô năm 2024 và Nghị quyết 57-NQ/TƯ của Bộ Chính trị.

Các nghị quyết không chỉ tạo hành lang pháp lý đồng bộ, mà còn mở ra những cơ chế mới, vượt trội để thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của Thủ đô. Các dự thảo nghị quyết đã được công khai lấy ý kiến trên Cổng thông tin điện tử của thành phố, góp ý của các đơn vị liên quan, gửi Sở Tư pháp thẩm định và xin ý kiến phản biện xã hội qua Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố với từng nghị quyết.

Điểm nổi bật trong các nghị quyết trên là việc lần đầu tiên quy định cơ chế lập dự toán cho nhiệm vụ khoa học - công nghệ cấp cơ sở, kết hợp với chính sách thu hút nhân tài và cơ chế khoán chi linh hoạt, giúp đơn giản hóa thủ tục và tăng hiệu quả quản lý. Song song, Hà Nội chủ động phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thông qua đầu tư hạ tầng, khuyến khích hợp tác công - tư, hỗ trợ doanh nghiệp trong chuyển giao công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo theo từng giai đoạn phát triển mà không áp dụng mức trần cứng

Đặc biệt, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) là chính sách chưa có tiền lệ, cho phép doanh nghiệp thử nghiệm sản phẩm, dịch vụ mới trong môi trường an toàn, khắc phục khoảng trống pháp lý và nâng cao sức cạnh tranh. Bên cạnh đó, việc thành lập Sàn giao dịch công nghệ, Quỹ đầu tư mạo hiểm và Trung tâm đổi mới sáng tạo Hà Nội sẽ tạo dựng hạ tầng hiện đại, nguồn vốn linh hoạt và không gian hội tụ tri thức - công nghệ - tài chính, biến Hà Nội trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu cả nước và khu vực.

Ông Trần Anh Tuấn cho biết, trong quá trình triển khai, các đơn vị được giao chủ trì thực hiện (Sở Khoa học và Công nghệ, Sở Tài chính và Ban Quản lý các Khu Công nghệ cao và Khu công nghiệp thành phố Hà Nội) đã tổ chức nhiều hội thảo, cuộc họp với chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp; tham khảo kinh nghiệm quốc tế (Pháp, Singapore, Trung Quốc, Malaysia, Hàn Quốc…) để xây dựng nội dung dự thảo các Nghị quyết.

Cần lựa chọn những lĩnh vực, doanh nghiệp và nhà khoa học có năng lực để  hỗ trợ

Các chuyên gia, các nhà quản lý và Doanh nghiệp đánh giá cao tiềm năng to lớn của Hà Nội về nguồn nhân lực và lợi thế phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo; đồng thời, cũng đã chia sẻ những ý kiến tập trung kiến nghị về tháo gỡ những vướng mắc trong chính sách, quy định cũng như sự quyết liệt và mạnh dạn trong việc vận dụng cơ chế ưu tiên khuyến khích doanh nghiệp, nghiên cứu sáng tạo vào thực tiễn phát triển. Bên cạnh đó, cũng cần huy động nguồn lực xã hội hóa cùng ngân sách để đầu tư cho phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Theo PGS.TS. Bùi Thị An, Viện trưởng Viện Tài nguyên, môi trường và phát triển cộng đồng, Chủ tịch Hội Nữ trí thức thành phố Hà Nội, bà đánh giá cao việc thành phố chỉ đạo lấy ý kiến ban hành một lúc 6 Nghị quyết. Điều đó thể hiện quyết tâm chính trị cao và sự chủ động của Hà Nội trong việc biến "chủ trương" thành "hành động thực tế".

GS.TSKH Nguyễn Đình Đức - Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội) kiến nghị thành phố Hà Nội cần ban hành văn bản chỉ đạo chi tiết, tạo sự gắn kết chặt chẽ giữa cơ sở và các trường đại học trong quá trình chuyển đổi số, đồng thời đưa các địa phương vào hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch điều hành Tập đoàn công nghệ CMC cho rằng, khi được thông qua, các nghị quyết này sẽ tạo cú huých, tiền đề để Thủ đô phát triển năng động hơn nữa.

Còn TS. Phạm Đức Nghiệm – Phó Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ (Bộ Khoa học & Công nghệ) nhấn mạnh, các nghị quyết được xây dựng theo phương châm "6 rõ" – rõ đối tượng, rõ phạm vi, rõ thẩm quyền, rõ trách nhiệm, rõ nguồn lực và rõ hiệu quả. Đây chính là cơ sở để tạo sự minh bạch, khả thi trong quá trình thực hiện. Theo TS. Nghiệm, để các nghị quyết đi vào đời sống, cần tập trung vào ba nhóm giải pháp chính, trong đó cần tăng cường giám sát, giảm thủ tục hành chính. Ông Nghiệm cho rằng cơ chế giám sát phải được siết chặt, đồng thời cải cách thủ tục hành chính theo hướng ứng dụng công nghệ, tăng cường trực tuyến. Như vậy vừa giảm áp lực cho người dân, doanh nghiệp, vừa giúp chính sách được thực thi nhanh và hiệu quả hơn.

Việc thực hiện nghị quyết không thể dàn trải mà cần lựa chọn những lĩnh vực, doanh nghiệp và nhà khoa học có năng lực nổi trội để tập trung hỗ trợ, phải có trọng tâm, trọng điểm thì mới tạo ra được những mô hình thành công. Bên cạnh đó, Hà Nội cần tạo dựng hình ảnh hấp dẫn, đẩy mạnh tuyên truyên mời gọi chuyên gia, trí thức, nhân tài về đóng góp cho sự phát triển Thủ đô.

Góp ý vào Dự thảo Nghị quyết, ông Nguyễn Hòa Bình - Chủ tịch Tập đoàn công nghệ NextTech cho rằng, cơ chế thử nghiệm là cơ chế quan trọng trong đổi mới sáng tạo, nên bổ sung một số lĩnh vực thí điểm như nền kinh tế không gian tầm thấp, không gian mặt nước.

Ông Bình cũng cho rằng Quy trình phê duyệt các đề án tham gia thí điểm trong dự thảo Nghị quyết vẫn còn nhiều tầng, nhiều thời gian, mất đi tính linh hoạt. Có thể phê duyệt thời gian nhanh hơn, giao các cơ quan chuyên môn quyết định trong thời gian sớm, quy định thời gian phê duyệt tối đa 6 tháng. Bởi bản chất của đổi mới sáng tạo là nhanh, mới. Nghị quyết nên đẩy mạnh tuyên truyền để thu hút nhân tài trên cả nước, các quốc gia trên thế giới thử nghiệm ý tưởng sáng tạo đổi mới.

Đồng thời cũng cần huy động nguồn lực xã hội hóa đầu tư cho công nghệ, đổi mới sáng tạo để có thể phát triển nhanh hơn. Góp ý về vấn đề thành lập trung tâm đổi mới sáng tạo, trong đó quy định nhà nước đặt mục tiêu sở hữu 70% vốn của trung tâm. Theo ông Bình, điều đó nên cân nhắc, để tạo không gian góp vốn cho các đơn vị khác.

Mặt khác, nếu chỉ quy định trụ sở trung tâm đổi mới sáng tạo ở Hòa Lạc cũng chưa phát huy được hết các lợi thế chung của Thủ đô. Theo ông Bình thì có thể quy định có một HUB ở Hòa Lạc cho sản xuất sản phẩm, sáng tạo, và một HUB trung tâm thành phố để trình diễn các mô hình sẽ tiện lợi hơn. Thu hút các nhà đầu tư hơn.

Đối với Quỹ đầu tư mạo hiểm, ông Bình cho rằng, nguồn lực xã hội đang còn nhiều và dựa trên tư duy tổng quan đó thì có thể thành công hơn. "Cần xã hội hóa và cần có chính sách ưu tiên hợp lý, cụ thể đó chính là thuế để thu hút nguồn lực đầu tư" ông Bình nói.

Nghị quyết phải đi vào thực tiễn, tạo ra giá trị gia tăng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội của Thủ đô

Phát biểu kết luận hội thảo, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn thay mặt lãnh đạo thành phố trân trọng cảm ơn, ghi nhận và đánh giá cao các ý kiến, kiến nghị của các đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học để các Nghị quyết về phát triển khoa học, công nghệ của Thủ đô sớm trở thành hiện thực.

Ông Lê Hồng Sơn cho biết, phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là nội dung được nhiều đại biểu, chuyên gia quan tâm với nhiều tâm huyết dành cho Hà Nội. Đây là hội thảo mở đầu cho một kỷ nguyên mới của Thủ đô, nên thành phố luôn mong muốn làm việc, cộng tác với những nhà khoa học "dám nghĩ, dám làm, muốn làm thật và làm được".

Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Lê Hồng Sơn nhấn mạnh, các Nghị quyết được xây dựng với mục tiêu không chỉ dừng lại ở việc lấy ý kiến hay ban hành mà điều quan trọng là phải đi vào cuộc sống, tạo ra giá trị gia tăng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội của Thủ đô.

Ông Lê Hồng Sơn đề nghị các đơn vị liên quan của thành phố tiếp thu toàn bộ ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học tại hội thảo này để hoàn thiện các dự thảo Nghị quyết. Trong đó, phải bảo đảm tính khả thi và thực tiễn khi triển khai thực hiện.

"Căn cứ các Nghị quyết để thành phố Hà Nội chuẩn bị đầy đủ về hạ tầng, nguồn nhân lực, kinh phí. Trong đó, cần có các tổng công trình sư, kiến trúc sư có đủ năng lực, kinh nghiệm để triển khai nghị quyết đi vào cuộc sống", đồng chí Lê Hồng Sơn nhấn mạnh.

Cùng với đó, ông Lê Hồng Sơn đề nghị các đơn vị liên quan phải xây dựng lộ trình thực hiện các nghị quyết quan trọng này. Đồng thời, bảo đảm tính thực tiễn, xuất phát từ mong muốn, nhu cầu thực tế, điều kiện của Hà Nội để giải quyết "bài toán" về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo của Thủ đô. Đặc biệt sau khi triển khai nghị quyết phải có cơ chế giám sát, kiểm tra xem hiệu quả ra sao.

Ngay sau hội thảo này, Phó Chủ tịch thường trực UBND TP. Hà Nội Lê Hồng Sơn đề nghị các đơn vị liên quan của thành phố tiếp tục mời các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp đang làm việc trong lĩnh vực này để tiếp thu các ý kiến đóng góp nhằm hoàn thiện các Nghị quyết. Trong đó, cần chú trọng đánh giá tác động về kinh tế- xã hội, môi trường, giới… khi ban hành nghị quyết.  Nếu nội dung nào chưa chắc, chưa bảo đảm,  cần triển khai thí điểm. Bởi khoa học công nghệ không cần bệnh thành tích, mà phải làm thực, kết quả thực.

Minh Anh