Diễn biến ô nhiễm không khí những ngày tới ở Hà Nội

Từ ngày 27/11 đến 7/12, Hà Nội thường xuyên hứng chịu ô nhiễm không khí nghiêm trọng do điều kiện thời tiết bất lợi khiến chất ô nhiễm không khuếch tán được.

Vào những ngày rét khô, xảy ra hiện tượng nghịch nhiệt, ô nhiễm thường xuyên lên ngưỡng xấu và rất xấu trong khoảng thời gian từ đêm và sáng, về trưa và chiều chất lượng không khí được cải thiện.

Tuy nhiên, những ngày qua, ô nhiễm không khí kéo dài cả ngày lẫn đêm, phổ biến ở ngưỡng xấu khiến thời gian tác động của ô nhiễm không khí đến sức khoẻ cộng đồng gia tăng. Riêng ngày 7/12, ô nhiễm kéo dài ở ngày lẫn đêm tại Hà Nội, gây ra tình trạng mù mịt bao phủ.

Tối 7/12, IQAir xếp Hà Nội là thành phố ô nhiễm nhất trên thế giới với chỉ số AQI là 230 - mức rất không tốt cho sức khỏe.

Theo số liệu từ Ứng dụng đo chỉ số ô nhiễm không khí IQAir, tối 7/12 Hà Nội là thành phố ô nhiễm nhất trên thế giới với chỉ số AQI đạt 230 - ngưỡng tím (mức rất không tốt cho sức khỏe). Xếp thứ 2 là Ấn Độ với chỉ số ô nhiễm ở mức 196.

Đặc biệt, vào thời điểm 19h30, nhiều khu vực trong thành phố ghi nhận chỉ số AQI ở ngưỡng tím. Điển hình là trạm Quảng Khánh AQI ở mức 295, Hai Bà Trưng ở mức 250 và xã Đồng Trúc, huyện Thạch Thất (nay là xã Hạ Bằng) AQI ở mức 222.

Hệ thống quan trắc của Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, lúc 19h tại trạm đo ở cổng Đại học Bách khoa Hà Nội (đường Giải Phóng), chỉ số AQI là 198 - mức rất không tốt cho sức khỏe.

Cùng thời điểm, tại trạm 556 Nguyễn Văn Cừ chỉ số AQI là 169. Còn tại trạm đo công viên Nhân Chính - Khuất Duy Tiến, chỉ số AQI lúc 19h là 152.

4 nhóm nguyên nhân chính gây ra tình trạng ô nhiễm không khí

Theo Hệ thống dự báo chất lượng không khí và cảnh báo sớm cho Hà Nội (tại địa chỉ https://geoi.com.vn/hanoiair), trong khoảng hai ngày đầu tuần (8-9/12), chất lượng không khí Hà Nội có thể được cải thiện với chỉ số chất lượng không khí ở ngưỡng trung bình.

Tuy nhiên, trong khoảng 3 ngày giữa tuần (10-12/12), Hà Nội có thể tái diễn tình trạng ô nhiễm không khí ở ngưỡng xấu, nhất là vào các khung giờ cao điểm. Vào cuối tuần, một đợt không khí lạnh mạnh có khả năng tràn xuống miền Bắc gây mưa rào và dông rải rác, giúp cải thiện chất lượng không khí Thủ đô.

Hà Nội và các tỉnh lân cận như Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Ninh, Hải Phòng, Hưng Yên, Ninh Bình đang trải qua "mùa ô nhiễm", thường bắt đầu từ tháng 10 năm trước đến khoảng tháng 3 năm sau. Đây là khoảng thời gian điều kiện thời tiết không thuận lợi dẫn đến việc các chất ô nhiễm, chủ yếu là bụi mịn PM 2,5, không khuếch tán được, tập trung khu vực gần mặt đất gây ra tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng và kéo dài.

Theo Cục Môi trường, có 4 nhóm nguyên nhân chính gây ra tình trạng ô nhiễm không khí ở Hà Nội và các địa phương lân cận gồm hoạt động giao thông, xây dựng, hoạt động sản xuất công nghiệp – làng nghề tái chế và các hoạt động dân sinh (đốt rác, đốt rơm rạ).

TS. Dương Hoàng Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, việc ô nhiễm do các nguồn thải trong hoạt động phát triển kinh tế - xã hội.

Các nguồn thải gây ô nhiễm chủ yếu như: Phương tiện tham gia giao thông, xây dựng, làng nghề tái chế, đốt rơm rạ...

TS. Dương Hoàng Tùng cho biết, khí thải, ô nhiễm luôn hiện hữu và chúng chịu ảnh hưởng rất lớn từ thời tiết. Đối với miền Bắc khi vào mùa đông thường ít mưa, lặng gió nên khí thải gây ô nhiễm sẽ không có điều kiện để khuếch tán ra xa, lên cao, chúng tích tụ ở tầng thấp kéo dài dẫn đến ô nhiễm ngày một tăng cao. Đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc khi vào mùa đông chỉ số ô nhiễm tại Hà Nội luôn ở mức cao, top đầu thế giới.

Còn vào mùa hè thường có gió mạnh, mưa lớn để khuếch tán khí thải nên mức độ ô nhiễm sẽ xuống thấp hơn. "Thời tiết không phải là nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm mà chỉ là yếu tố để tăng hay giảm ô nhiễm", ông nói.

Đặt mục tiêu Hà Nội nồng độ bụi mịn giảm 20% vào năm 2030

Trước tình hình ô nhiễm không khí kéo dài ở các đô thị, ngày 19/11/2025, Thủ tướng Chính phủ đã Phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2026 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Kế hoạch đặt mục tiêu đến năm 2030, nồng độ bụi PM2,5 trung bình năm vào năm 2030 trung bình năm của Hà Nội đạt dưới 40µg/m³ (giảm 20% so với mức trung bình năm 2024) tại các điểm đo của các trạm quan trắc chất lượng môi trường không khí quốc gia.

Tỉ lệ số ngày trong năm có chỉ số chất lượng môi trường không khí (VN_AQI) ở mức tốt và trung bình đạt tối thiểu 80%.

Đối với các tỉnh xung quanh thành phố Hà Nội (gồm Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Phòng, Ninh Bình), nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm vào năm 2030 giảm tối thiểu 10% so với mức trung bình năm 2024.

Kế hoạch cũng đặt ra 9 nhóm giải pháp tổng thể để cải thiện chất lượng không khí đô thị, trong đó nhấn mạnh đến việc kiểm soát các nguồn phát thải lớn từ giao thông, xây dựng, hoạt động sản xuất công nghiệp – làng nghề tái chế và các nguồn phát thải từ đốt rơm rạ, đốt rác.

Thùy Chi