Định hướng phát triển ngành công nghiệp bán dẫn của Thủ đô

Chiều 22/10, Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội tổ chức Tọa đàm về "Định vị trong việc tham gia chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu: Tiêu chí, các cường quốc dẫn đầu, con đường Việt Nam và tầm nhìn của Hà Nội".

Mở đầu Tọa đàm, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội Trần Anh Tuấn cho hay, TP. Hà Nội đang trên lộ trình thực hiện chủ trương của Trung ương, đặc biệt là Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, nhằm phát huy vai trò dẫn dắt, đi đầu của TP. Hà Nội-là nơi thử nghiệm những chính sách mới, những việc khó về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số để nhân rộng ra cả nước. Một "sứ mệnh" rất lớn lao và có thể nói là cũng rất là nặng nề.

Chính vì vậy, Ban Chỉ đạo Thành uỷ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (Ban Chỉ đạo 57) cũng rất quyết tâm trong việc tìm tòi những giải pháp mới, giải những "bài toán lớn" của Hà Nội để thực hiện được "sứ mệnh" trên.

Theo ông Trần Anh Tuấn, việc làm chủ công nghệ lõi, đặc biệt là chip và bán dẫn được xác định là con đường chiến lược để mang lại giá trị gia tăng lớn và nâng cao vị thế cạnh tranh quốc tế cho Hà Nội và cả nước. Tuy nhiên, việc lựa chọn hướng đi khôn ngoan và phù hợp nhất trong chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu từ thiết kế, sản xuất đến đóng gói… là một bài toán phức tạp, đòi hỏi sự tham vấn sâu sắc từ các chuyên gia, nhà khoa học.

Tại Tọa đàm, các chuyên gia, nhà khoa học đã chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về lĩnh vực công nghiệp bán dẫn cũng như chỉ ra những cơ hội, thách thức cũng như giải pháp cho thành phố Hà Nội có thể định hình và phát triển tốt ngành công nghiệp này.

Theo GS.TSKH. Nông Đức Kế, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Công nghệ cao ASIAN, yếu tố cốt lõi và tiên quyết cho Hà Nội và Việt Nam trong cuộc đua bán dẫn là phải "định vị" chính xác vị thế và vai trò của mình trong chuỗi giá trị toàn cầu. Từ kinh nghiệm thực tế tại các cơ sở sản xuất hàng đầu ở Hoa Kỳ, có thể thấy quy mô ngành công nghiệp này vô cùng lớn, với trình độ công nghệ phức tạp và đòi hỏi nguồn vốn đầu tư khổng lồ, lên tới hàng chục tỷ USD…

GS.TSKH. Nông Đức Kế khẳng định, phát triển ngành bán dẫn là một nỗ lực vượt quá khả năng của riêng một địa phương. Để thành công, cần có sự chung tay của cả nước, một chiến lược quốc gia đồng bộ với tinh thần "chịu chơi, chịu chi và chịu chia" – tức là dám tham gia vào một cuộc chơi toàn cầu, chấp nhận đầu tư lớn và sẵn sàng hợp tác, chia sẻ.

Lấy bài học từ Ấn Độ, việc định vị sai lầm có thể dẫn đến nhiều thập kỷ lãng phí và chi phí để làm lại là vô cùng tốn kém. Do đó, việc xác định đúng hướng đi ngay từ đầu là nhiệm vụ sống còn. Đây là một lĩnh vực có rào cản gia nhập cực kỳ cao, hiện chỉ có khoảng 18 quốc gia và vùng lãnh thổ thực sự đóng vai trò quan trọng, vì vậy mọi bước đi cần được tính toán hết sức cẩn trọng và chiến lược…

Để có một trung tâm công nghiệp bán dẫn, TS. Ngô Đắc Thuần, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ Phần IP Group cho rằng, cần triển khai các nội dung về đào tạo con người, bản quyền sở hữu trí tuệ, sản phẩm công nghệ cao, ươm tạo, chuyển giao và khởi nghiệp; dịch vụ gia công; làm sản phẩm mẫu…

TS. Ngô Đắc Thuần đề xuất, TP. Hà Nội không nên chỉ tập trung đào tạo và phát triển 100% kỹ sư thiết kế chip bán dẫn mà nên phân chia theo tỷ lệ (30% chip thiết kế, 40% tham gia chuỗi quy trình sản xuất chip, 30% cho đóng gói và kiểm thử).

Đồng thời, cần đẩy mạnh phát triển tư duy sáng tạo, đổi mới, tư duy thiết kế và quản lý quy trình nghiên cứu; sản xuất chip bán dẫn thông qua các hoạt động R&D và quản trị tài sản trí tuệ/sở hữu trí tuệ.

Tăng cường khuyến khích phát triển công nghiệp phụ trợ, hỗ trợ chip bán dẫn thông qua thu hút doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp nội địa trong chuỗi cung ứng toàn cầu…

Phát biểu kết luận Hội thảo, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trương Việt Dũng đánh giá cao những ý kiến góp ý tâm huyết của các chuyên gia, nhà khoa học. Đồng thời nhấn mạnh, thành phố Hà Nội xác định phát triển công nghiệp bán dẫn là một nhiệm vụ chiến lược, có vai trò tiên phong trong việc hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số.

Các chuyên gia cũng đặc biệt nhấn mạnh, ngành bán dẫn là ngành khoa học của khoa học. Do đó cần phải đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đào tạo nguồn nhân lực ngành STEM. Đây là các khối ngành: Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Toán học, nhất là các ngành khoa học cơ bản và các ngành liên quan tới công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và công nghệ sinh học…

Phát biểu kết luận Tọa đàm, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trương Việt Dũng khẳng định, TP. Hà Nội bây giờ đã có nhiều đổi mới, sáng tạo hơn. Trước định hướng về việc phát triển hai trung tâm công nghiệp bán dẫn quốc gia, Hà Nội chủ động tìm kiếm một "kiến trúc sư trưởng"-có vai trò dẫn dắt, tư vấn và xây dựng chiến lược phát triển toàn diện cho ngành bán dẫn của Thủ đô, từ việc hoạch định chính sách, đào tạo nguồn nhân lực đến phát triển hạ tầng.

Bên cạnh đó, TP. Hà Nội khẳng định cam kết đầu tư mạnh mẽ cho khoa học công nghệ. Thành phố sẽ dành 4% tổng chi ngân sách cho lĩnh vực này, bảo đảm cho việc triển khai các đề án, dự án trọng điểm, bao gồm cả ngành bán dẫn, một cách thực chất và hiệu quả.

Ngoài ra, thay vì tự đầu tư xây dựng các trung tâm đổi mới sáng tạo, Hà Nội thay đổi tư duy theo hướng tận dụng và hỗ trợ các "Innovation Hub" (trung tâm đổi mới sáng tạo) sẵn có của các đơn vị tư nhân. Thành phố sẽ đóng vai trò hỗ trợ, kết nối để biến các trung tâm này thành một phần trong hệ sinh thái chung của Hà Nội, tạo ra mô hình hợp tác "cùng thắng" (win-win). Cách tiếp cận này học hỏi từ các mô hình thành công trên thế giới như Seoul (Hàn Quốc) và BLOCK71 (Singapore).

TP. Hà Nội cũng được triển khai mô hình thí điểm cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox). Đây là công cụ pháp lý quan trọng để Thành phố có thể thí điểm các chính sách đột phá, linh hoạt mà không bị ràng buộc bởi các quy định hiện hành, qua đó đẩy nhanh tiến độ phát triển ngành.

Có thể thấy, với sự quyết tâm chính trị, nguồn lực tài chính dồi dào và các cơ chế đặc thù, Hà Nội thể hiện sự chủ động và sẵn sàng để trở thành một trong những trung tâm công nghiệp bán dẫn hàng đầu của cả nước và khu vực.

Thùy Linh