Doanh nghiệp phải tận dụng lợi thế mà FTA mang lại

Ảnh minh họa

Theo số liệu của Cục Thống kê Hà Nội, năm 2016, dù có nhiều nỗ lực nhưng kim ngạch xuất khẩu của Hà Nội chỉ đạt hơn 10,6 tỷ USD, tăng 1,5% so với năm 2015. Trong khi kế hoạch đề ra là tăng trưởng đạt mức từ 7%-8%. Có thể nói, nguyên nhân dẫn đến xuất khẩu giảm mạnh trong năm 2016 là do nhiều nhóm mặt hàng xuất khẩu chủ lực như điện tử, nông sản, dệt may… chịu tác động tiêu cực của việc giảm sức mua từ nền kinh tế thế giới hay việc nước Anh rời khỏi Liên minh châu Âu (EU) cũng ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế trong khu vực này, vốn là thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam.

Cụ thể, hàng dệt may (chiếm tỷ trọng 14,5%) đã liên tiếp giảm kim ngạch từ tháng 7/2016, do giá thành cao hơn từ 20%-30% so với các đối thủ cạnh tranh. Hơn nữa, hàng dệt may và giày dép xuất khẩu của Hà Nội chưa đáp ứng tốt các tiêu chuẩn tiêu dùng, môi trường của nước nhập khẩu. Với mặt hàng linh kiện máy tính và thiết bị ngoại vi, kim ngạch xuất khẩu vào những thị trường lớn như các nước châu Âu, Trung Quốc, Nhật Bản... đều giảm sút mạnh. Còn các mặt hàng nông sản vẫn chưa xây dựng được thương hiệu riêng để có chỗ đứng trên thị trường quốc tế, chưa đáp ứng tốt các tiêu chuẩn về chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm của các thị trường lớn nhưng ngày càng nghiêm ngặt như Hoa Kỳ, các nước châu Âu, Nhật Bản...

Theo ông Lê Hồng Thăng, Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội nguyên nhân quan trọng khiến kim ngạch xuất khẩu giảm sút là do tỷ giá đồng USD/VND bị điều chỉnh theo biên độ hẹp chỉ tăng 1% - 2%. Trong khi, đồng tiền ở những thị trường xuất khẩu chủ yếu của Hà Nội lại được điều chỉnh mạnh để kích thích xuất khẩu, hạn chế nhập khẩu.

Nhưng quan trọng nhất vẫn là do các doanh nghiệp gặp nhiều hạn chế về nguồn lực đầu tư cho sản xuất kinh doanh, thiếu lao động có tay nghề, nhất là đối với các ngành công nghệ cao, hiện đại, dẫn đến năng suất lao động của các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Hà Nội vẫn ở mức thấp so các nước trong khu vực. Khả năng đáp ứng các quy định, tiêu chuẩn về chất lượng, vệ sinh, an toàn... trong bối cảnh hội nhập còn nhiều hạn chế.

Theo các chuyên gia kinh tế, hoạt động xuất khẩu của cả nước và Hà Nội trong năm 2017 vẫn gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, nếu như các doanh nghiệp tận dụng được những yếu tố thuận lợi từ các FTA giữa Việt Nam và một số thị trường như Hàn Quốc, EU, Liên minh Kinh tế Á - Âu (Nga, Belarus, Kazakhstan, Armenia và Kyrgyzstan)... sẽ mở ra nhiều cơ hội tăng trưởng kim ngạch thương mại 2 chiều.

Bên cạnh đó, việc thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) mạnh mẽ, phân bổ nguồn lực tốt hơn, tăng cường năng lực sản xuất và khả năng cạnh tranh là cơ hội tốt để các doanh nghiệp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Ông Vũ Thanh Sơn, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Thương mại Hà Nội cho rằng, muốn tăng kim ngạch xuất khẩu, doanh nghiệp cần tham gia trực tiếp vào một số khâu trong quá trình sản xuất để tăng chất lượng sản phẩm. Đồng thời, phải chủ động, tích cực tìm hiểu, đổi mới mẫu mã hàng hóa cho phù hợp thị hiếu của từng thị trường, giảm giá thành để tăng sức cạnh tranh, tạo dựng thương hiệu cho sản phẩm.

Các doanh nghiệp cũng cần phải tiếp cận và làm chủ được kỹ thuật mới, công nghệ hiện đại để áp dụng vào quá trình sản xuất, kinh doanh. Hơn nữa, nên thiết lập các mối quan hệ đối tác, hợp tác doanh nghiệp với nhau, giữa doanh nghiệp Việt Nam với cộng đồng người Việt tại nước ngoài và quan tâm hơn nữa tới nguồn nhân lực để nâng cao khả năng xử lý trong hoạt động kinh doanh quốc tế.

Trong thời gian tới, ngành Công Thương Hà Nội sẽ tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại, cung cấp thông tin về các thị trường, ngành hàng xuất khẩu, qua đó hỗ trợ doanh nghiệp đa dạng hóa thị trường, không để phụ thuộc vào một vài thị trường nhất định.

Ngoài ra, ngành Công Thương Hà Nội cũng triển khai các khóa đào tạo, phổ biến kiến thức cho doanh nghiệp về chính sách, pháp luật thương mại của Việt Nam và các nước trên thế giới. Qua đó, doanh nghiệp có thể tận dụng những ưu đãi trong cam kết quốc tế và có biện pháp tích cực, chủ động phòng tránh các hàng rào trong thương mại.

Bích Phương