Đổi mới thể chế - động lực then chốt cho phát triển Thủ đô

Dấu ấn nổi bật trong công tác xây dựng thể chế

Theo Ban Pháp chế (HĐND TP. Hà Nội), từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026 đến nay, HĐND Thành phố Hà Nội đã tổ chức 29 kỳ họp và ban hành 458 nghị quyết, trong đó có 192 nghị quyết quy phạm pháp luật và 53 nghị quyết triển khai thi hành Luật Thủ đô. So với nhiệm kỳ trước, số kỳ họp tăng gấp 1,5 lần, số nghị quyết ban hành tăng hơn 2,3 lần.

Những con số này không chỉ phản ánh khối lượng công việc rất lớn, mà còn thể hiện tinh thần đổi mới, chủ động, quyết liệt của cơ quan dân cử Thủ đô trong việc đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của Thành phố.

Đặc biệt, năm 2025 được xem là năm "tăng tốc" với cường độ làm việc cao kỷ lục. Chỉ trong một năm, HĐND Thành phố đã tổ chức 9 kỳ họp, ban hành 167 nghị quyết, chiếm hơn 36% tổng số nghị quyết của cả nhiệm kỳ. Nhiều nghị quyết có ý nghĩa quan trọng, tác động sâu rộng đến ổn định kinh tế vĩ mô, phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trên địa bàn Thủ đô.

Điểm nhấn đáng chú ý là tinh thần khẩn trương, linh hoạt trong tổ chức các kỳ họp cuối năm 2025. Chỉ trong vòng một tháng, HĐND Thành phố đã phối hợp chặt chẽ với UBND Thành phố và các cơ quan liên quan tổ chức liên tiếp ba kỳ họp để kịp thời xem xét, quyết định những vấn đề cấp bách, tạo hành lang pháp lý cho phát triển Thủ đô giai đoạn tiếp theo.

Điều này cho thấy rõ vai trò "đồng hành, từ sớm, từ xa" của HĐND Thành phố trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chính trị trọng tâm.

Đổi mới phương thức làm việc, nâng cao chất lượng nghị quyết

Không chỉ gia tăng về số lượng, công tác xây dựng và ban hành nghị quyết của HĐND TP. Hà Nội trong nhiệm kỳ qua còn có những đổi mới căn bản về chất lượng và phương thức thực hiện. Thường trực HĐND và các Ban của HĐND đã chủ động thay đổi cách tiếp cận, từ thụ động chờ hồ sơ trình sang chủ động rà soát, đồng hành cùng UBND Thành phố ngay từ khâu đề xuất, chuẩn bị chính sách.

Việc xây dựng kế hoạch ban hành nghị quyết được thực hiện linh hoạt, cập nhật thường xuyên, bám sát yêu cầu thực tiễn và các chủ trương lớn của Trung ương, Thành ủy. Công tác thẩm tra của các Ban HĐND được triển khai sớm, tập trung nguồn lực cao độ, bảo đảm tiến độ, chất lượng trong bối cảnh khối lượng công việc lớn và thời gian gấp rút.

Hoạt động tổ chức kỳ họp cũng tiếp tục được đổi mới theo hướng thực chất, hiệu quả. Chương trình kỳ họp được điều hành khoa học, linh hoạt, dành nhiều thời gian cho thảo luận tổ và thảo luận tại hội trường, phát huy trí tuệ, kinh nghiệm của đại biểu. Những vấn đề then chốt, bức xúc của cử tri và Nhân dân được lựa chọn để chất vấn, tái chất vấn, qua đó tạo áp lực và động lực thúc đẩy các cơ quan thực thi nâng cao trách nhiệm.

Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, đúng quy trình, các nghị quyết được thông qua với tỷ lệ đồng thuận cao, có tính khả thi và nhanh chóng đi vào cuộc sống. Sau khi nghị quyết được ban hành, UBND Thành phố đã kịp thời xây dựng kế hoạch, ban hành văn bản chỉ đạo, hướng dẫn triển khai đến các cấp, các ngành, bảo đảm tính thống nhất và hiệu quả trong tổ chức thực hiện.

Quyết tâm tạo đột phá thể chế trong năm 2026

Bên cạnh những kết quả nổi bật, HĐND Thành phố Hà Nội cũng thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế, tồn tại trong quá trình xây dựng và triển khai thể chế. Một số lĩnh vực vẫn còn tình trạng tư duy quản lý hành chính thuần túy, chưa thực sự chuyển mạnh sang tư duy kiến tạo, giải phóng nguồn lực. Tiến độ cụ thể hóa một số quy định của Luật Thủ đô và các chính sách đặc thù có thời điểm còn chậm; hệ thống quy trình nội bộ chưa được cập nhật đồng bộ với bối cảnh mới, nhất là khi Thành phố chuyển sang vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Việc chỉ ra rõ nguyên nhân khách quan và chủ quan của những hạn chế này cho thấy tinh thần cầu thị, không né tránh, coi đây là những "điểm nghẽn" thể chế cần sớm được tháo gỡ bằng các giải pháp đồng bộ về tư duy, con người, quy trình và công nghệ.

Trên cơ sở tổng kết thực tiễn và bám sát chỉ đạo của Trung ương, Thành ủy, HĐND Thành phố Hà Nội đã xác định rõ các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong năm 2026. Trọng tâm xuyên suốt là đổi mới tư duy và quy trình xây dựng thể chế, chuyển mạnh từ "quản lý" sang "kiến tạo", lấy mục tiêu và hiệu quả thực tế làm thước đo.

Một trong những nhiệm vụ quan trọng là rà soát, phân loại toàn bộ hệ thống văn bản theo ba nhóm: văn bản không còn phù hợp cần bãi bỏ; văn bản cần sửa đổi, bổ sung; và văn bản cần xây dựng mới để đáp ứng yêu cầu phát triển và mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Cùng với đó là chủ động đề xuất sửa đổi, hoàn thiện các cơ chế, chính sách lớn, đặc biệt là các nội dung liên quan đến Luật Thủ đô và các nghị quyết thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù.

Đổi mới phương thức phối hợp và quản trị thực thi tiếp tục được xác định là khâu đột phá. Việc tăng cường gắn kết giữa các cơ quan trong hệ thống chính trị, xây dựng cơ sở dữ liệu số dùng chung, áp dụng nguyên tắc "6 rõ, 1 xuyên suốt" sẽ góp phần nâng cao trách nhiệm, hiệu quả và tính minh bạch trong thực thi chính sách.

Song song với đó là đột phá trong công tác cán bộ, xây dựng đội ngũ đại biểu chuyên trách có kiến thức nền tảng vững, kinh nghiệm thực tiễn sâu, tầm nhìn chiến lược và năng lực số. Chuyển đổi số toàn diện, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong tham mưu, giám sát, hỗ trợ đại biểu cũng được xác định là hướng đi tất yếu nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND trong giai đoạn mới.

Thực tiễn hoạt động của HĐND Thành phố Hà Nội trong nhiệm kỳ 2021–2026 cho thấy, khi tư duy được đổi mới, phương thức làm việc được cải tiến và quyết tâm chính trị được thể hiện rõ ràng, thể chế thực sự có thể trở thành động lực mạnh mẽ cho phát triển. Chuyển từ nghị quyết trên giấy sang hành động trong thực tiễn không chỉ là yêu cầu, mà đã và đang trở thành phương châm hành động xuyên suốt của HĐND Thành phố.

Gia Huy