Đồng bộ các giải pháp để đạt mục tiêu chấm dứt bệnh lao vào năm 2030.

Ông Phạm Hữu Thường, Chủ nhiệm Chương trình chống lao thành phố Hà Nội, Giám đốc Bệnh viện Phổi Hà Nội phát biểu tại chương trình. Ảnh: Thiện Tâm.

Phát biểu tại lễ mít tinh, ông Phạm Hữu Thường, Chủ nhiệm Chương trình chống lao thành phố Hà Nội, Giám đốc Bệnh viện Phổi Hà Nội cho biết, ngày 24/3/2021 đánh dấu 139 năm ngày nhà bác học Robert Kock tìm ra vi khuẩn lao (Mycobacterium Tuberculosis), mở đường cho việc chẩn đoán và điều trị bệnh lao trên toàn thế giới. Trong hơn 100 năm qua, chúng ta đã đạt được những bước tiến lớn trong tiến trình khống chế bệnh lao với tỷ lệ mắc lao đang giảm, từ năm 2015 đến năm 2019 giảm tổng cộng là 9% (từ 142 đến 130 ca mới trên 100.000 dân), bao gồm mức giảm 2,3% từ năm 2018 đến năm 2019. Số ca tử vong do lao hàng năm đang giảm trên toàn cầu, mức giảm từ năm 2015 đến năm 2019 là 14%.

Việt Nam vẫn là nước có gánh nặng bệnh lao cao

Tuy nhiên, theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới, mặc dù đã đạt được một số thành tựu đáng kể trong công tác phòng, chống lao trong thời gian qua, bệnh lao vẫn là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 2 trong các bệnh nhiễm trùng, với khoảng 10 triệu bệnh nhân lao mới hằng năm và khoảng 1,4 triệu người tử vong do lao hằng năm, trong đó có khoảng 208.000 người chết do lao trong số những người nhiễm HIV.

Đại dịch COVID-19 cũng tiếp tục gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến trình giảm gánh nặng bệnh lao. Việt Nam cũng không nằm ngoài các nước bị ảnh hưởng bởi COVID-19 mặc dù ảnh hưởng đó là nhỏ hơn rất nhiều so với thế giới, phát hiện bệnh lao cũng giảm đi hơn 3%. Việt Nam hiện vẫn là nước có gánh nặng bệnh lao cao, đứng thứ 11 trong 30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao cao với ước tính khoảng 174.000 bệnh nhân lao bao gồm 8.600 bệnh nhân lao đa kháng thuốc và 13.200 ca tử vong do lao năm 2018. Tỷ lệ nhiễm lao hàng năm là 1,7% và ước tính khoảng 30% dân số mắc lao tiềm ẩn, tỷ lệ này ở khu vực thành thị trên 40%.

Tại Hà Nội đến nay đã thực hiện 100% dân số được Chương trình chống lao tiếp cận. Hằng năm Chương trình chống lao thành phố Hà Nội đảm bảo 1% dân số được khám sàng lọc lao trên địa bàn. Tỷ lệ phát hiện người bệnh lao dao động ở mức 60 người/100.000 dân. Đánh giá với số liệu điều tra dịch tễ lao, tỷ lệ số ca bệnh được chẩn đoán trên tổng số bệnh nhân lao dự tính chỉ đạt 67%. Thành phố Hà Nội vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức để đạt được mục tiêu chấm dứt bệnh lao vào năm 2030.

Tiếp nối chủ đề ngày thế giới phòng chống lao năm 2020 “Biến hiểm hoạ COVID- 19 thành cơ hội để Việt Nam chấm dứt bệnh lao”, chủ đề năm 2021 được Chương trình chống lao đưa ra là: “Việt Nam Chiến thắng COVID - 19- Chấm dứt bệnh lao”. Chủ đề muốn nêu rõ từ cuộc chiến chống COVID-19, mọi người hãy tích cực hơn nữa trong công cuộc phòng, chống bệnh lao. Nếu công tác phòng, chống lao cũng nhận được sự quan tâm, đầu tư đúng mức, được sự chung tay của các cấp, các ngành và của cả cộng đồng thì mục tiêu loại bỏ bệnh lao vào năm 2030 hoàn toàn có thể thực hiện được.

Theo ông Phạm Hữu Thường, để đạt được mục tiêu này chúng ta cần có sự tham gia tích cực của cộng đồng. Giải pháp cho tiếp cận chủ động của cộng đồng đó là truyền thông giáo dục giảm thiểu kỳ thị mặc cảm về bệnh lao và có chính sách hỗ trợ cho mọi người dân, không còn rào cản nào khiến họ phải giấu bệnh hoặc bỏ trị. Đồng thời chương trình chống lao thành phố phối hợp với các tổ chức, ban ngành đoàn thể tích cực tham gia và ủng hộ hoạt động phòng chống bệnh lao, tăng cường khả năng tiếp cận các phương tiện truyền thông của người bệnh lao giúp cho việc tiếp cận sử dụng tốt nhất dịch vụ phát hiện, chẩn đoán, điều trị và dự phòng bệnh lao; huy động khối đoàn kết toàn xã hội hành động và đầu tư từng bước tiến tới chấm dứt bệnh lao trong thời gian không xa. Bên cạnh đó, cần có những chính sách, những đổi mới mạnh mẽ hơn nữa về chuyên môn, về tài chính, về sự ủng hộ với người bệnh lao, đặc biệt hiểu biết của người dân trong cộng đồng cần được nâng cao hơn nữa; những thay đổi trong các phác đồ điều trị, các phương tiện hiện đại, các thuốc chống lao hiệu quả trong phòng chống bệnh lao cần tích cực hơn nữa ngay từ bây giờ. Tất cả những hành động trên là cần thiết để đạt mục tiêu chấm dứt bệnh lao vào năm 2030.

Khởi động chương trình điều trị lao tiềm ẩn bằng 3HP tại Bệnh viện Phổi Hà Nội.Ảnh: Thiện Tâm.

Điều trị lao tiềm ẩn bằng 3HP

Tại lễ mít tinh, Bệnh viện Phổi Hà Nội đã khởi động chương trình điều trị lao tiềm ẩn bằng 3HP. Điều trị lao tiềm ẩn, điều trị bệnh lao và điều trị ARV sớm cho người nhiễm HIV là những can thiệp hiệu quả làm giảm tỷ lệ mắc và tử vong do lao ở người nhiễm HIV. Với sự hỗ trợ của dự án hợp tác giữa CDC Hoa kỳ và Cục Phòng chống AIDS (Bộ Y tế), Phòng khám tự nguyện HIV tại Bệnh viện Phổi Hà Nội bắt đầu thành lập vào năm 2008, cung cấp dịch vụ chăm sóc, điều trị HIV toàn diện cho người nhiễm HIV. Tính đến cuối tháng 2/2021, phòng khám quản lý 421 bệnh nhân. Trong đó, 86% bệnh nhân đã từng dự phòng lao, 85% bệnh nhân hoàn thành dự phòng lao. Phòng khám tự nguyện HIV Bệnh viện Phổi Hà Nội được chọn là một trong các phòng khám đầu tiên triển khai phác đồ ngắn hạn 3HP cho người nhiễm HIV đủ tiêu chuẩn tại Hà Nội. Đây cũng là tin vui cho người nhiễm HIV được tiếp cận với loại thuốc mới điều trị dự phòng lao có thời gian và số lượng viên thuốc ít hơn so với phác đồ dài hạn.

Thiện Tâm