Hà Nội: Hộ kinh doanh ở vị trí trung tâm trong mô hình quản lý thuế hiện đại

Nền tảng dữ liệu được chuẩn hóa, chuyển mạnh sang quản trị rủi ro

Thuế TP. Hà Nội cho biết sau khi định danh và làm sạch dữ liệu, 154.708 tổ chức, doanh nghiệp và hộ kinh doanh có hoạt động thương mại điện tử đã được đưa vào quản lý theo dõi thống nhất. Khối lượng cơ sở dữ liệu lớn này mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng khi tổng số nộp ngân sách dự kiến trong năm 2025 đạt 36,3 nghìn tỷ đồng, tăng 15,5% so với năm 2024. Đây là tiền đề giúp Hà Nội nhanh chóng chuyển sang nền tảng quản lý thuế dựa trên dữ liệu và công nghệ.

Ông Nguyễn Tiến Minh, Phó trưởng Thuế TP. Hà Nội nhấn mạnh rằng, TP. Hà Nội triển khai sớm việc chuyển đổi mô hình quản lý thuế đối với hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán từ ngày 1/1/2026. Mục tiêu lớn nhất là xây dựng hệ thống quản lý thuế hiện đại, giảm thủ tục hành chính, giảm rủi ro và tạo một môi trường mà hộ kinh doanh dễ hiểu, dễ thực hiện và dễ tuân thủ. Theo ông Minh, đây chính là "nền tảng quan trọng để hướng tới mô hình quản lý hiện đại, lấy người nộp thuế làm trung tâm phục vụ".

Điểm đáng chú ý là TP. Hà Nội hiện là đơn vị duy nhất trong cả nước thiết lập được kho cơ sở dữ liệu riêng phục vụ quản lý hoạt động thương mại điện tử thông qua nền tảng website chuyên biệt. Nhờ hệ thống hóa dữ liệu, cơ quan thuế đã triển khai đồng bộ các giải pháp chống sót hộ theo Đề án 420, bổ sung 69.782 hộ kinh doanh mới và phát hiện riêng bằng biện pháp ghi hình tại địa bàn 20.545 hộ chưa có trong dữ liệu.

Cơ quan thuế cũng lập danh sách 18.157 hộ kinh doanh trọng điểm theo 1.397 tuyến phố, đồng thời cập nhật cơ sở dữ liệu đạt 95% tổng số hộ trên địa bàn. Nhờ đó, TP. Hà Nội đạt 7/7 chỉ tiêu trong nhiệm vụ được giao theo đánh giá của Bộ Tài chính, trở thành đơn vị dẫn đầu toàn quốc về quản lý hộ kinh doanh.

Song song với chuẩn hóa dữ liệu, các biện pháp phân tích dòng tiền, hóa đơn đầu vào, giao nhận hàng hóa COD và dữ liệu thương mại điện tử đã giúp tăng thu hơn 1.237 tỷ đồng mỗi năm. Riêng rà soát COD đóng góp 249,1 tỷ đồng, còn rà soát hộ kinh doanh thương mại điện tử giúp tăng thu 889,5 tỷ đồng. Công tác giám sát trọng điểm cũng mang lại kết quả tích cực khi 658 hộ có rủi ro cao được kiểm tra, góp phần tăng thêm 50,1 tỷ đồng cho ngân sách.

Cùng thời điểm này, số hộ và cá nhân kinh doanh đang hoạt động trên địa bàn Hà Nội đạt 356.737, tăng 122.244 hộ so với cuối năm 2024 và tăng 201.456 hộ so với năm 2023. Tốc độ tăng trưởng này thể hiện cả sức sống kinh tế lẫn mức độ bao phủ dữ liệu quản lý ngày càng đầy đủ và chính xác.

Bước chuyển có tính lịch sử đối với cộng đồng hộ kinh doanh Thủ đô

Tại Hội nghị Ban Chỉ đạo triển khai chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh mới đây, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Nguyễn Xuân Lưu nhấn mạnh, việc xóa bỏ thuế khoán và chuyển sang kê khai là nhiệm vụ lớn, có ý nghĩa chiến lược với Thủ đô. "Thành công của nhiệm vụ này xuất phát từ sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, tinh thần trách nhiệm của người đứng đầu và sự chủ động của cơ quan thuế trong tổ chức thực thi", Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội nói.

Ông Nguyễn Xuân Lưu khẳng định: "Với quyết tâm của Thành ủy, HĐND, UBND TP. Hà Nội cùng sự đồng hành của cộng đồng hộ kinh doanh, Hà Nội có đủ cơ sở để đi đầu cả nước trong việc xóa bỏ thuế khoán và xây dựng mô hình quản lý thuế minh bạch, công bằng, hiện đại, góp phần phát triển bền vững khu vực kinh tế tư nhân".

Lộ trình mà Ban Chỉ đạo đặt ra cho đến thời điểm 1/1/2026 đòi hỏi hệ thống thuế phải chuẩn hóa toàn bộ danh bạ, từ tình trạng hoạt động đến thông tin định danh và tài khoản giao dịch điện tử của người nộp thuế. Việc phân loại người nộp thuế theo quy mô kinh doanh, hình thức kinh doanh và nguồn thu nhập cũng phải hoàn tất trước thời điểm áp dụng.

Một mục tiêu quan trọng là bảo đảm 100% hộ kinh doanh thuộc ngưỡng phải nộp thuế được tiếp cận đầy đủ thông tin về chính sách, công nghệ và quản lý thuế để sẵn sàng kê khai thuế. Tỷ lệ nộp hồ sơ khai thuế đúng hạn cần đạt trên 90%, đồng thời toàn bộ hồ sơ khai thuế và số thuế nộp được thực hiện bằng phương thức điện tử. Trong đó, ít nhất 80% số thuế phải được nộp qua hình thức thanh toán điện tử.

Đối với các hộ kinh doanh dưới ngưỡng chịu thuế, cơ quan thuế bảo đảm họ được tiếp cận đầy đủ thông tin chính sách, được cài đặt ứng dụng eTax Mobile và thực hiện giao dịch điện tử với cơ quan thuế, chuẩn bị điều kiện để có thể kê khai kỳ đầu vào tháng 1/2027 khi cần thiết. Việc sử dụng hóa đơn, chứng từ và sổ sách kế toán cũng được hướng dẫn đầy đủ để mọi chủ thể có thể thực thi đúng quy định pháp luật.

Phó trưởng Thuế TP. Hà Nội Nguyễn Tiến Minh cho biết, giai đoạn 2026 sẽ là thời điểm tập trung đồng hành và hướng dẫn hộ kinh doanh áp dụng công nghệ vào quản trị và kinh doanh. Hà Nội sẽ tư vấn, động viên những hộ có quy mô lớn chuyển đổi lên mô hình doanh nghiệp để được hưởng ưu đãi về thuế, tín dụng và nhiều chính sách hỗ trợ khác của Thành phố. Cùng với đó, ngành thuế tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, đẩy mạnh chuyển đổi số và xử lý kịp thời các khó khăn, bất cập phát sinh trong quá trình triển khai.

Ông Minh cho rằng, việc hoàn thiện chính sách pháp luật và mô hình quản lý thuế theo hướng tinh gọn, hiệu quả, hiện đại sẽ tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi, từ đó góp phần thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ, tăng nguồn thu bền vững cho ngân sách.

Quá trình xóa bỏ thuế khoán và chuyển sang cơ chế kê khai được xem là bước ngoặt lớn với hơn 356 nghìn hộ và cá nhân kinh doanh tại Hà Nội. Đây không chỉ là sự thay đổi về cách thức thu thuế mà còn là thay đổi về tư duy quản lý, cơ chế vận hành và văn hóa tuân thủ thuế.

Nhiều chuyên gia nhận định, với nền tảng dữ liệu đã được làm sạch, cơ chế theo dõi dựa trên quản trị rủi ro và hệ thống hỗ trợ điện tử được triển khai đồng bộ, Hà Nội đang tiến tới mô hình quản lý thuế hộ kinh doanh theo chuẩn của các đô thị hiện đại trên thế giới.

Cộng đồng hộ kinh doanh được trao cơ hội tiếp cận kiến thức về thuế, tiếp cận công nghệ và tiếp cận các chính sách hỗ trợ mới, qua đó nâng cao năng lực quản trị và mở rộng quy mô kinh doanh. Cơ quan thuế cũng được hưởng lợi khi công tác quản lý trở nên minh bạch, chính xác và dựa trên cơ sở dữ liệu đầy đủ thay vì các biện pháp thủ công.

Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Nguyễn Xuân Lưu một lần nữa nhấn mạnh rằng, mục tiêu của TP. Hà Nội không chỉ là hoàn thành nhiệm vụ được giao mà là xây dựng một mô hình quản lý thuế hiện đại, công bằng, tạo điều kiện phát triển mạnh mẽ cho kinh tế tư nhân - khu vực vốn đang đóng góp quan trọng vào tăng trưởng của Hà Nội.

Cùng với sự đồng hành của người nộp thuế và bộ máy chính quyền các cấp, Hà Nội đặt mục tiêu trở thành địa phương đi đầu cả nước trong chuyển đổi quản lý thuế hộ kinh doanh, tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi, văn minh và minh bạch cho những năm tới.

Minh Anh