Hà Nội lan tỏa mô hình cổng trường học an toàn giao thông

Mô hình giao thoa giữa giáo dục, pháp luật và trách nhiệm cộng đồng

Ngày 25/11, Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp phường Cầu Giấy, Văn phòng Ban An toàn giao thông Hà Nội và Sở Xây dựng Hà Nội tổ chức tọa đàm "Cổng trường học an toàn - Trách nhiệm của nhà trường, phụ huynh và chính quyền địa phương". Đây là hoạt động trọng tâm trong triển khai Chương trình truyền thông "Vì An toàn giao thông Thủ đô" năm 2025 theo Kế hoạch số 189/KH-UBND ngày 17/7/2025.

Tọa đàm diễn ra trong bối cảnh Hà Nội đô thị hóa nhanh, mật độ phương tiện tăng mạnh và nhiều cổng trường đã trở thành điểm xung đột giao thông. Nhìn từ góc độ xã hội, cổng trường là không gian đặc biệt, nơi giao thoa giữa môi trường giáo dục và trật tự đô thị, giữa quyền được bảo vệ của trẻ em và nghĩa vụ tuân thủ pháp luật của mỗi công dân.

Phát biểu tại tọa đàm, PGS.TS Nguyễn Thành Lợi - Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị nhấn mạnh yêu cầu về "cổng trường học an toàn" phản ánh trực tiếp mức độ văn minh giao thông của đô thị. Ông cho biết, nhiều khu vực cổng trường hiện đối mặt với ùn tắc nghiêm trọng vào giờ đưa đón học sinh, tình trạng dừng đỗ xe sai quy định, lấn chiếm lòng đường, nguy cơ tai nạn do quay đầu hoặc phanh gấp, thậm chí xuất hiện nguy cơ trẻ bị đối tượng xấu tiếp cận. "Đó là những hành vi vi phạm pháp luật, ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn thân thể và tính mạng của trẻ em, nhóm yếu thế cần được ưu tiên bảo vệ", PGS.TS Nguyễn Thành Lợi nhấn mạnh.

PGS.TS Nguyễn Thành Lợi khẳng định mỗi động tác dừng xe, mỗi cách xếp hàng ngay trước cổng trường đều là một bài học sống mà trẻ em quan sát hằng ngày. Vì vậy, xây dựng môi trường cổng trường an toàn chính là cách giáo dục nhân cách và ý thức công dân cho thế hệ trẻ từ những hành vi nhỏ nhất. Ông đề nghị các cơ quan quản lý tập trung vào yếu tố pháp lý, cơ chế phối hợp và vai trò giáo dục để đảm bảo hiệu quả lâu dài.

Ở góc độ quản lý nhà nước, bà Nguyễn Thị Thanh Thủy - Chánh Văn phòng Ban An toàn giao thông TP Hà Nội cho biết, mô hình "cổng trường học an toàn giao thông" đang được triển khai tới 126 phường, xã trên toàn thành phố. Đáng chú ý, mô hình này đã thu hút sự quan tâm của nhiều địa phương khác như Đà Nẵng, Đắk Lắk khi đến Hà Nội nghiên cứu để áp dụng tại địa bàn của họ.

Theo bà Thủy, giai đoạn 2021-2030, các trường học phải thực hiện rà soát toàn bộ hạ tầng cổng trường, từ việc sơn vạch kẻ đường, bổ sung biển báo, dựng cọc tiêu đến bố trí điểm đỗ xe hợp lý cho phụ huynh. Thành phố đặt mục tiêu đến năm 2045, 100% cổng trường học tại Thủ đô sẽ được chuẩn hóa theo mô hình an toàn giao thông, tạo dựng môi trường học đường văn minh và bền vững.

Cùng chia sẻ tại tọa đàm, Trung tá Nguyễn Tài Nghĩa - Phó Đội trưởng Đội tuyên truyền điều tra giải quyết tai nạn giao thông và xử lý vi phạm, Phòng Cảnh sát giao thông Công an TP. Hà Nội cho biết, khu vực cổng trường có đặc thù rất riêng: không gian chật hẹp nhưng lượng người và phương tiện tăng đột biến trong thời gian ngắn. Ở cấp mầm non và tiểu học, ùn tắc chủ yếu do phụ huynh đưa đón con tập trung một lượt; ở cấp trung học cơ sở và trung học phổ thông, học sinh tự điều khiển xe đạp, xe điện hoặc xe máy, tiềm ẩn nguy cơ cao hơn vì sự chủ quan của lứa tuổi mới lớn.

Trung tá Nguyễn Tài Nghĩa cho biết: "Lực lượng Cảnh sát giao thông đang triển khai tuyên truyền chuyên biệt cho từng nhóm đối tượng nhằm điều chỉnh thói quen và hình thành văn hóa giao thông ngay từ sớm".

Các ý kiến tại tọa đàm gặp nhau ở quan điểm rằng cổng trường học an toàn là chỉ báo quan trọng của văn hóa pháp luật, văn hóa ứng xử đô thị và tinh thần thượng tôn pháp luật. Một cổng trường trật tự thể hiện sự tôn trọng Luật Giao thông đường bộ, sự tuân thủ Luật Trẻ em, đồng thời phản ánh mức độ cộng tác giữa gia đình, nhà trường và chính quyền trong bảo vệ trẻ em.

Gia đình - Nhà trường - Chính quyền: Ba trụ cột định hình môi trường an toàn

Tọa đàm xác định rõ ba chủ thể trung tâm của mô hình cổng trường an toàn gồm gia đình, nhà trường và chính quyền địa phương. Mỗi chủ thể nắm giữ một phần trách nhiệm, nhưng mục tiêu chung vẫn là bảo đảm an toàn cho học sinh, từ hạ tầng đến hành vi.

Gia đình đóng vai trò đầu tiên trong việc hình thành thói quen khi tham gia giao thông. Khi phụ huynh đội mũ bảo hiểm đạt chuẩn, dừng đỗ đúng nơi, giữ trật tự tại cổng trường, những hành động gương mẫu ấy trở thành hình mẫu ứng xử cho trẻ. Mỗi buổi sáng, khi trẻ bước qua cánh cổng trường, hành động đúng của người lớn góp phần nuôi dưỡng tư duy đúng đắn, tạo nền tảng văn hóa giao thông bền vững.

Nhà trường là nơi tiếp nối quá trình giáo dục này. Thông qua hoạt động ngoại khóa, chuyên đề về an toàn giao thông, mô hình "Cổng trường an toàn giao thông", đội ngũ giáo viên có thể truyền đạt cho học sinh kỹ năng nhận biết rủi ro, kỹ năng sang đường và phản ứng trước các tình huống giao thông nguy hiểm. Đồng thời, nhà trường phải duy trì kết nối với chính quyền và lực lượng chức năng để tổ chức giao thông an toàn trước cổng trường, đặc biệt trong giờ cao điểm.

Chính quyền địa phương giữ vai trò điều phối và bảo đảm hạ tầng, từ phân luồng giao thông, bố trí biển báo đến tổ chức lực lượng hỗ trợ học sinh sang đường. Việc duy trì mô hình tại 126 phường, xã tạo nền tảng để Hà Nội đồng bộ hóa quy trình tổ chức giao thông quanh các cơ sở giáo dục.

Mô hình cổng trường an toàn còn tác động trực tiếp đến học sinh. Các em được khuyến khích tuân thủ quy định, nhắc nhở bạn bè và trở thành chủ thể lan tỏa văn hóa giao thông. Khi học sinh ý thức được rằng mỗi hành vi đúng là tự bảo vệ mình, môi trường giao thông sẽ trở nên an toàn và văn minh hơn.

Tại tọa đàm, các chuyên gia, nhà quản lý, đại diện chính quyền cơ sở và hội phụ huynh đều thống nhất quan điểm rằng xây dựng cổng trường an toàn không phải câu chuyện của riêng ai. Đó là trách nhiệm chung của cộng đồng, được định hình bởi sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và chính quyền. Những ý kiến đóng góp tại chương trình đã gợi mở nhiều giải pháp thực tiễn cho việc giảm thiểu ùn tắc, kéo giảm nguy cơ tai nạn và nâng cao chất lượng môi trường giáo dục.

Từ những bước đi đầu tiên tại 126 phường, xã, Hà Nội đang xây dựng một chuẩn mực mới cho môi trường học đường: an toàn, văn minh và tôn trọng pháp luật. Khi thành phố đặt mục tiêu chuẩn hóa toàn bộ cổng trường vào năm 2045, đó không chỉ là chỉ tiêu kỹ thuật mà là cam kết lâu dài về một Thủ đô an toàn cho trẻ em, nơi mỗi hành vi giao thông trước cổng trường đều trở thành bài học sống cho thế hệ tương lai.

Minh Anh