Hà Nội từng bước hiện thực hóa khát vọng trở thành đô thị văn minh-hiện đại

Nhằm phát huy tối đa vị trí, vai trò chiến lược của Hà Nội, ngày 5/5/2022, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 15-NQ/TW về "Phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045". Đây là nghị quyết có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, đặt nền tảng và định hướng dài hạn cho quá trình phát triển của Thủ đô trong giai đoạn mới, hướng tới cột mốc 100 năm thành lập nước.

Nghị quyết nêu rõ 6 quan điểm, 5 định hướng lớn và 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu, với mục tiêu phấn đấu trở thành đô thị thông minh, hiện đại, xanh - sạch - đẹp, phát triển nhanh và bền vững, có sức lan tỏa thúc đẩy vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước cùng phát triển. Tầm nhìn đến năm 2045, Thủ đô Hà Nội sẽ là thành phố kết nối toàn cầu, có mức sống và chất lượng cuộc sống cao, với GRDP/người đạt trên 36.000 USD, kinh tế - văn hóa - xã hội phát triển toàn diện, ngang tầm thủ đô các nước phát triển trong khu vực.

Để cụ thể hóa Nghị quyết 15-NQ/TW, Thành ủy Hà Nội đã ban hành Chương trình hành động, xây dựng hàng chục đề án, kế hoạch cụ thể, phân công rõ trách nhiệm từng cấp, từng ngành. Việc triển khai được gắn với 10 chương trình công tác toàn khóa của Thành ủy, đặc biệt là các chương trình về phát triển kinh tế - xã hội, chỉnh trang đô thị…

Sau 3 năm thực hiện, Nghị quyết 15-NQ/TW không chỉ tạo sự chuyển biến rõ nét trong tư duy phát triển, mà còn đặt nền móng vững chắc cho các đột phá chiến lược về thể chế, hạ tầng, nguồn nhân lực, khoa học - công nghệ và quản trị đô thị.

Kinh tế Thủ đô tăng trưởng mạnh, động lực phát triển của vùng và cả nước

Sau 3 năm triển khai Nghị quyết 15-NQ/TW, kinh tế Hà Nội tiếp tục duy trì đà tăng trưởng cao và ổn định, khẳng định vai trò đầu tàu, động lực phát triển của vùng và cả nước.

Kết quả GRDP 9 tháng năm 2025 của Hà Nội ước tăng 7,92% so với cùng kỳ, cao hơn mức tăng của năm trước (6,33%) và duy trì xu hướng cải thiện qua từng quý. Trong đó, dịch vụ tăng 8,83%, công nghiệp – xây dựng tăng 7,35%, nông nghiệp tăng 3,89%. Đây là kết quả rất đáng ghi nhận trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều biến động, chuỗi cung ứng và thương mại quốc tế chưa ổn định.

Thu ngân sách nhà nước trên địa bàn 9 tháng năm 2025 đạt 499,9 nghìn tỷ đồng, bằng 97,3% dự toán và tăng tới 32,5% so với cùng kỳ. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đạt hơn 702 nghìn tỷ đồng, tăng 12,9%.

Trong năm 2025, hàng loạt sự kiện chính trị - văn hóa lớn được tổ chức tại Hà Nội, như Lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, đã góp phần kích cầu du lịch, thương mại, dịch vụ, đóng góp tích cực vào tăng trưởng chung.

Cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư, Hà Nội tiếp tục thu hút vốn FDI tăng kỷ lục. 9 tháng năm 2025, Thành phố thu hút 3,9 tỷ USD, gấp 2,9 lần cùng kỳ năm 2024, khẳng định vị thế là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư quốc tế. Hà Nội đã cấp giấy chứng nhận cho gần 25 nghìn doanh nghiệp thành lập mới với tổng vốn đăng ký 271,7 nghìn tỷ đồng, tăng 30,8% so với cùng kỳ.

Kết quả này cho thấy Hà Nội đang bước vào giai đoạn tăng trưởng mới, năng động và bền vững hơn, chuyển mạnh từ chiều rộng sang chiều sâu, từ số lượng sang chất lượng, hướng đến mô hình kinh tế tri thức, kinh tế số, kinh tế xanh.

Đột phá trong xây dựng hạ tầng và các công trình trọng điểm

Một trong những đột phá quan trọng được Hà Nội tập trung sau khi triển khai Nghị quyết 15 là đầu tư đồng bộ kết cấu hạ tầng đô thị và giao thông, hướng tới mô hình "Thành phố trong thành phố", phát triển theo trục Bắc - Nam, Đông - Tây, gắn với quy hoạch vùng Thủ đô mở rộng.

Cùng với tăng trưởng kinh tế, Hà Nội đã có bước tiến mạnh mẽ trong xây dựng kết cấu hạ tầng và các dự án trọng điểm - lĩnh vực then chốt hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững.

Chỉ trong 3 năm, hàng loạt công trình, dự án giao thông, đô thị quy mô lớn đã được khởi công, khánh thành, tạo động lực và diện mạo mới cho Thủ đô. Đặc biệt, dự án Vành đai 4 được xác định là công trình trọng điểm quốc gia, có ý nghĩa chiến lược đối với phát triển vùng Thủ đô, được Hà Nội và các tỉnh bạn triển khai với tiến độ quyết liệt.

Nổi bật là dự án cầu Tứ Liên – công trình quan trọng được Bộ Chính trị, Chính phủ quan tâm đặc biệt, có tổng mức đầu tư gần 20.000 tỷ đồng, gồm 4 dự án thành phần với diện tích thu hồi hơn 62 ha. Đây là cây cầu hiện đại, kết nối trung tâm Thủ đô với khu vực phía Bắc, góp phần mở rộng không gian đô thị. Dự án cầu Ngọc Hồi và đường dẫn hai đầu cầu, nối Hà Nội với tỉnh Hưng Yên, đã được khởi công tháng 8/2025. Cầu dài 680m, có trụ tháp cao 126m, là một trong 7 cây cầu lớn qua sông Hồng, tạo trục giao thông huyết mạch phía Đông Nam.

Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Hà Nội đồng loạt khánh thành, khởi công 9 công trình lớn, tiếp đó là 8 công trình chào mừng 71 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 – 10/10/2025). Các công trình tiêu biểu gồm: cầu Thượng Cát, cầu Trần Hưng Đạo, Bệnh viện Thận Hà Nội (cơ sở 2), Trường đào tạo cán bộ Lê Hồng Phong, Nhà hát Ngọc Trai, Công viên văn hóa nghệ thuật chuyên đề, hầm chui Cổ Linh, công viên tuyến sông Tô Lịch…

Đặc biệt, Hà Nội khởi công tuyến đường sắt đô thị số 2 (Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo), dự án giao thông trọng điểm quốc gia được mong đợi nhiều năm, đánh dấu bước tiến mới trong phát triển hệ thống metro của Thủ đô. Đồng thời, Thành phố triển khai quy hoạch chi tiết ga C9 (hồ Hoàn Kiếm), chuẩn bị các dự án tái thiết, chỉnh trang không gian đô thị khu vực trung tâm.

Những công trình, dự án này không chỉ mang ý nghĩa hạ tầng mà còn là biểu tượng cho tầm nhìn phát triển của Hà Nội, thể hiện khát vọng vươn tầm khu vực, tạo nền tảng để hiện thực hóa quy hoạch Thủ đô thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050.

Phát triển văn hóa, giáo dục - bồi đắp nền tảng tinh thần và nguồn lực con người Thủ đô

Cùng với kinh tế, văn hóa và giáo dục là trụ cột quan trọng được Thành ủy Hà Nội đặc biệt chú trọng trong thực hiện Nghị quyết 15. Quan điểm xuyên suốt là phát triển văn hóa, con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực cho sự phát triển bền vững.

Sau 3 năm, đời sống văn hóa - xã hội của người dân Thủ đô có nhiều chuyển biến tích cực. Thành ủy ban hành Nghị quyết số 09-NQ/TU về phát triển công nghiệp văn hóa, gắn kết hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa; ban hành Chỉ thị số 30-CT/TU năm 2024 về xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh, qua đó củng cố bản sắc văn hóa Thăng Long - Hà Nội trong bối cảnh hiện đại hóa, hội nhập.

Các Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức và nơi công cộng được triển khai sâu rộng, trở thành tiêu chí đánh giá cán bộ, công dân; góp phần hình thành nếp sống văn minh, kỷ cương, nâng cao hình ảnh người Hà Nội thanh lịch, nghĩa tình.

Trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo, Hà Nội tiếp tục giữ vị trí dẫn đầu cả nước. Đến cuối năm 2024, tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia đạt 61,4%, trong đó công lập chiếm 75,8%; 23 trường được công nhận đạt chuẩn chất lượng cao. Năm học 2024–2025, đoàn học sinh Hà Nội giành 200 giải học sinh giỏi quốc gia, đứng đầu cả nước; mô hình giáo dục STEM, hướng nghiệp, phân luồng được triển khai sâu rộng, tạo nền tảng cho nguồn nhân lực chất lượng cao.

Hà Nội còn là trung tâm giáo dục nghề nghiệp lớn nhất cả nước với 313 cơ sở, tuyển sinh hơn 720.000 người giai đoạn 2021-2023; năm 2024 riêng đạt 251.000 người, vượt kế hoạch 7%. Các trường nghề như Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội, Việt Nam - Hàn Quốc đã trở thành mô hình tiêu biểu gắn đào tạo với nhu cầu doanh nghiệp.

Chuyển đổi số: Động lực mới của tăng trưởng và quản trị đô thị thông minh

Chuyển đổi số được xem là một trong những đột phá chiến lược trong thực hiện Nghị quyết 15. Với tầm nhìn tiên phong, Hà Nội đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, tạo bước tiến rõ rệt trong quản trị, kinh tế và đời sống xã hội.

Thành phố ban hành Chỉ thị số 42-CT/TU năm 2025 về đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện, lần đầu tiên đưa thủ tục hành chính của Đảng lên Cổng dịch vụ công quốc gia, bước tiến mang tính đột phá trong cải cách hành chính.

Hệ thống văn phòng điện tử thống nhất từ cấp thành phố đến cơ sở được triển khai tại hơn 3.100 cơ quan, giúp tiết kiệm khoảng 160 tỷ đồng/năm. Gần 5.000 tổ chuyển đổi số cộng đồng với hơn 30.000 thành viên đã đưa công nghệ số tới từng khu dân cư, từng hộ gia đình. Hà Nội cũng tiên phong miễn phí nhiều dịch vụ công trực tuyến, hướng đến phương châm "3 phi" - phi địa giới, phi trung gian, phi vật chất giúp người dân tiếp cận dịch vụ công thuận tiện, minh bạch.

Trên lĩnh vực kinh tế, Hà Nội hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo năng động, với hơn 1.000 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, 168 doanh nghiệp khoa học – công nghệ, 32 vườn ươm và 14 tổ chức thúc đẩy kinh doanh. Thủ đô dẫn đầu Chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII) hai năm liên tiếp 2023–2024, hướng tới mục tiêu đến năm 2045 nằm trong nhóm thành phố đổi mới hàng đầu châu Á, lấy Khu công nghệ cao Hòa Lạc làm hạt nhân.

Đặc biệt, Hà Nội đã thành lập Trung tâm chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo Thủ đô, là đầu mối kết nối doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học, qua đó hình thành hệ sinh thái số và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Mục tiêu đến năm 2030, kinh tế số chiếm 40% GRDP, đưa Hà Nội trở thành thành phố dẫn đầu cả nước về chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo.

Ba năm thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW đã tạo nên bước tiến toàn diện, mạnh mẽ, khẳng định vị thế của Hà Nội là trung tâm phát triển hàng đầu cả nước. Thành tựu trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, giáo dục, y tế, chuyển đổi số và hạ tầng không chỉ góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống người dân mà còn củng cố niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng bộ Thành phố.

Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô đang nỗ lực không ngừng để hiện thực hóa khát vọng đến năm 2045, xây dựng Hà Nội trở thành thành phố văn hiến - văn minh - hiện đại - sáng tạo, xứng đáng là trái tim của cả nước.

Gia Huy