Miến dong làng So: Giữ gìn và phát huy làng nghề truyền thống

Những sợi miến phơi ngược hướng gió ngoài cánh đồng để khô nhanh và đều. Ảnh: Thiện Tâm.

Món ngon từ củ dong riềng

Người dân làng So không nhớ rõ nghề làm miến có tự khi nào, chỉ biết rằng đây là nghề truyền thống mà ông cha để lại. Theo các cụ trong làng, tên gọi miến làng So gắn liền với ngôi đình So, một trong ngôi đình cổ kính nổi tiếng của địa phương.

Làng So được bao quanh bởi 4 ngọn nũi Long Ly Quy Phượng, phủ kín cây xanh, thiên nhiên ban tặng nguồn mạch nước giếng vừa  trong vừa ngọt, đó cũng là một trong yếu tố quan trọng tạo nên độ trắng trong hương vị rất riêng của sản phẩm miến nơi này.

Theo ông Vương Đắc Tý, chủ cơ sở  sản xuất miến dong lâu năm tại xã Tân Hòa (huyện Quốc Oai), để làm ra sợi miến ngon người làng So sử dụng 100% bột cây dong riềng. Nguyên liệu chủ yếu ở các vùng: Điện Biên, Sơn La, Tuyên Quang, Bắc Kạn…

Bột dong tiếp tục được ngâm và thau rửa kỹ cho lắng gạn cát và tất cả tạp chất trong bột lọc sạch đi, sau 3 lần lọc sẽ cho ra bột tinh sạch. Sau đó bơm một lượng nhỏ để làm bột chín, xong phối trộn bột sống, công đoạn này có tác dụng làm cho bột sống không bị lắng lại, sau đó cho vào nồi hấp thành bánh và mang ra phơi ngoài cánh đồng khoảng 90 – 180 phút tùy thuộc vào điều kiện thời tiết nhiệt độ nắng, gió. 

Điểm đặc biệt là khi phơi miến sẽ phơi ngược hướng gió để khô nhanh và đều. Sau khi bánh khô cho vào máy cắt, ngâm qua nước cho mềm và cho vào máy rèn thành sợi rồi đưa ra cánh đồng phơi khoảng 3 tiếng để sợi miến khô đều xong mới bó miến và đóng gói từng túi.

Miến dong làng So được sản xuất quanh năm, tuy nhiên từ tháng 9 đến tháng 12 được coi là vụ chính vì tập trung phục vụ hàng Tết nên số lượng cao hơn bình thường. Hiện nay, do nhu cầu của thị trường và giảm bớt sức lao động các hộ gia đình đầu tư thiết bị máy bán tự động tạo năng suất cao, trung bình mỗi ngày thu được 3000-4000kg miến/ngày. Miến làng So có màu trắng trong, sợi dai và giòn tự nhiên nấu quá lửa không bị nhão, bết dính, không sử dụng chất bảo quản, chất phụ gia.

Miến dong làng So có mặt trên khắp thị trường trong và ngoài nước. Ảnh: Thiện Tâm.

Mang lại hiệu quả kinh tế

Sản phẩm miến dong làng So những năm qua thường xuyên xuất hiện tại các hội chợ, triển lãm trưng bày giới thiệu sản phẩm lớn của ngành nông nghiệp và ngành công thương.

Uy tín chất lượng sản phẩm được người tiêu dùng tin cậy đánh giá cao. Đây là tín hiệu vui và là động lực để người dân làng So tiếp tục phát huy giá trị sản phẩm, xây dựng thương hiệu truyền thống của quê hương.

Miến làng So đã có mặt trên các tỉnh thành cả nước, thậm chí khách hàng tại thị trường châu Á (Nhật Bản, Hàn Quốc), châu Âu (Đức) đón nhận nhiệt tình.

Việc sản xuất miến không chỉ duy trì, phát triển văn hóa làng nghề mà còn mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn so với công việc làm nông đơn thuần, đồng thời đem đến thu nhập tương đối, tạo công ăn việc làm ổn định cho lao động tại địa phương.

Chia sẻ với chúng tôi, ông Vương Trí Đạt, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Hòa (huyện Quốc Oai, Hà Nội) cho biết, hiện nay trong xã Tân Hòa có khoảng 59 hộ gia đình sản xuất miến dong, thu nhập so với làm ruộng thông thường cao hơn, riêng công nhân tráng bánh 400 ngàn/1 ngày, thu nhập người lao động làm khác công đoạn đơn giản là 6-7 triệu đồng/ tháng/người. Trung bình thu nhập 62 triệu/1 người/1 năm. Mỗi hộ kinh doanh có khoảng trên dưới 20 lao động.

Miến dong làng So đã đăng ký kinh doanh đầy đủ mã số mã vạch, thương hiệu, nhãn hiệu, an toàn thực phẩm, công bố chất lượng sản phẩm trên toàn quốc theo đúng quy định và được khách hàng gần xa tín nhiệm, ủng hộ.

Cũng theo ông Đạt, do tình hình dịch bệnh COVID-19 kéo dài gây ảnh hưởng đến việc tiêu thụ sản phẩm chậm, chững hơn. Hơn nữa, hiện nay chưa có doanh nghiệp, tổ chức hỗ trợ khâu thị trường đầu ra mà chủ yếu các hộ gia đình phải chủ động nên cũng là yếu tố khó khăn trước mắt của bà con nhân dân.

Trong thời gian tới, chính quyền xã và người dân làng So mong muốn nhận được sự quan tâm, tạo điều kiện trong đường lối chủ trương, chính sách để giúp cho bà con vượt qua khó khăn trong khâu tiêu thụ sản phẩm, chính sách vay vốn ngân hàng để nhân dân yên tâm sản xuất kinh doanh, duy trì, phát triển đặc sản truyền thống ngàn năm của quê hương.

Thiện Tâm