Người giữ di sản thuốc Đông y giữa lòng phố cổ Hà Nội

Giữ hồn cốt của một phố nghề

Lãn Ông - tên con phố - gợi nhắc đến Hải Thượng Lãn Ông, vị danh y nổi tiếng với tư tưởng nhân văn "sống vì mọi người" và Y huấn cách ngôn 8 điều: "Nhân - Đức - Lượng - Khiêm - Minh - Trí - Thành - Cần". Con phố này từ lâu đã trở thành nơi tập trung của các hiệu thuốc Nam và những người thầy thuốc Đông y, lưu giữ tinh hoa từ thời kỳ y học cổ truyền còn là trụ cột của nền y học dân tộc.

Ở tuổi 78, bà Trần Thị Tuyết Mai vẫn gắn bó với nghề bốc thuốc Đông y như một lẽ sống. Là chủ hiệu thuốc Nghi Hưng Long tại số 36 phố Lãn Ông, bà Mai là thế hệ thứ tư trong gia đình tiếp nối nghề thuốc gia truyền.

Sinh ra trong một gia đình có truyền thống y học cổ truyền, từ nhỏ bà Mai đã quen với mùi thơm của thảo dược và những lần theo cha mẹ bốc thuốc cho bệnh nhân. Bà Mai tự hào kể: "Tôi học nghề từ năm 18 tuổi và đã gắn bó gần 60 năm. Đến nay, gia đình tôi có bốn thế hệ cùng làm nghề thuốc Đông y". Đối với bà, Đông y không chỉ là nghề, mà còn là một nét văn hóa, một giá trị cần được bảo tồn.

Không chỉ dừng lại ở việc giữ nghề, bà Mai còn tích cực truyền đạt kinh nghiệm cho thế hệ trẻ. Bà đã hỗ trợ hơn 20 sinh viên y dược thực tập tại cửa hàng của mình, giúp họ hiểu sâu hơn về giá trị của Đông y. "Trong nghề này, điều quan trọng nhất là cái tâm. Người làm thuốc không được phép chạy theo lợi nhuận mà quên đi trách nhiệm với sức khỏe của bệnh nhân", bà Mai nhấn mạnh. Để đáp ứng nhu cầu của xã hội hiện đại, bà Mai đã cải tiến các bài thuốc gia truyền, bào chế dưới dạng viên hoàn và bột thuốc, giúp người tiêu dùng dễ sử dụng hơn. Có những gia đình bệnh nhân theo dùng thuốc của tiệm thuốc nhà bà 50 năm nay, từ thời ông bà đến con cháu họ đều ưa sử dụng thuốc nhà bà. 

Dù nghề thuốc Đông y tại phố Lãn Ông vẫn duy trì được sức sống, nhưng những năm gần đây, sự phát triển của y học hiện đại và nhu cầu thị trường đã đặt ra không ít thách thức. "Lượng khách không còn đông như trước, nhưng những người thực sự tin tưởng và tìm đến Đông y vẫn không thiếu", bà Mai nói.

Nhiều bài thuốc hay được bà giữ gìn và phát triển qua nhiều năm, có tác dụng hiệu quả trong chữa trị cho người bệnh. Mong mỏi lớn nhất của bà chính là cống hiến và giữ gìn những giá trị tinh hoa về nghề y học cổ truyền của dân tộc. Với bà Mai, làm nghề phải bằng cái tâm, có tâm thì sẽ giữ được nghề, sống được với nghề.

"Con cháu tôi được sinh ra và lớn lên trong môi trường gia đình theo nghề thuốc. Ngoài việc tiếp nối những bài thuốc gia truyền, các con cháu tôi cũng đi theo học chính quy tại các cơ sở đào tạo Đông y uy tín để làm tốt hơn công việc hiện tại" - bà Tuyết Mai chia sẻ.

Anh Vũ Hữu Tỉnh, con trai bà Mai, được sinh ra và lớn lên cùng nghề làm thuốc Đông y của gia đình nên ngay từ nhỏ, anh đã được tiếp xúc với nhiều bài thuốc bắc. Anh đã nối nghiệp gia đình, trở thành thầy thuốc Đông y. Để trở thành một thầy thuốc Đông y giỏi, anh Tỉnh đã phải trải qua 6-7 năm học tập. "Nghề này không chỉ đòi hỏi kiến thức về y học cổ truyền mà còn cần sự kết hợp với y học hiện đại. Điều quan trọng là chúng ta phải biết đổi mới, vận dụng khoa học kỹ thuật để phát triển", anh chia sẻ.

Anh Tỉnh luôn quan niệm rằng, một người thầy thuốc giỏi không chỉ chữa bệnh mà còn phải biết cách lan tỏa kiến thức và sự hiểu biết để phòng ngừa bệnh tật cho cộng đồng. Vì lẽ đó, anh Tỉnh đã dành nhiều tâm huyết để chia sẻ kiến thức của mình với mọi người, đặc biệt là thế hệ trẻ - những người sẽ kế thừa và phát triển nghề thuốc Đông y nước nhà. 

Những nỗ lực không ngừng nghỉ của anh trên con đường học nghề thuốc Đông y đã giúp anh trở thành một thầy thuốc giỏi, luôn đặt lợi ích của người bệnh lên trên hết. Anh đã trở thành một tấm gương sáng cho các thế hệ lương y trẻ, là người truyền cảm hứng để họ tiếp tục học hỏi, phát triển và cống hiến cho sự nghiệp y học. Dù con đường làm nghề thuốc có vất vả, gặp nhiều thử thách, gian nan, chứng kiến nhiều người từ bỏ con đường này, nhưng anh Tỉnh vẫn quyết tâm giữ gìn và phát triển truyền thống y học của gia đình. Sự hiện đại hóa trong cách bào chế thuốc và sự tận tụy trong việc chữa bệnh của anh đã mang lại nhiều kết quả khả quan.

Kế thừa và phát huy những giá trị y học cổ truyền, anh Tỉnh đã và đang góp phần xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh, đồng thời truyền tải những giá trị đạo đức, nhân văn sâu sắc qua từng hành động của mình. Với lòng yêu nghề, sự tận tâm với nghề, anh không chỉ là người kế thừa xứng đáng sự nghiệp của gia đình mình, mà còn là một người thầy, một người truyền cảm hứng lớn cho thế hệ trẻ - những người đang tiếp bước trên con đường phát triển y học cổ truyền Việt Nam.

Mong muốn phố là điểm đến của văn hóa và du lịch

Trong nhịp sống hiện đại và sôi động của Thủ đô Hà Nội, phố Lãn Ông không chỉ là một khu phố buôn bán, mà còn là biểu tượng của nghề y học cổ truyền với bề dày lịch sử và chiều sâu văn hóa đặc sắc.

Ngoài việc kinh doanh, phố Lãn Ông còn là nơi tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, quảng bá nghề thuốc Đông y. Những hội thảo, lớp tập huấn và các sự kiện văn hóa được tổ chức thường xuyên, không chỉ góp phần bảo tồn di sản mà còn thúc đẩy du lịch văn hóa tại Hà Nội.

Ngày nay, phố Lãn Ông không chỉ là nơi mua bán thuốc mà còn là một điểm đến hấp dẫn cho du khách trong và ngoài nước. Hình ảnh những thầy thuốc ngồi bốc thuốc, những bao thảo mộc ngập tràn trên vỉa hè đã trở thành một nét đặc trưng của khu phố cổ Hà Nội.

UBND TP Hà Nội cũng đang nỗ lực thúc đẩy phố nghề trở thành một phần quan trọng trong bản đồ du lịch Thủ đô. Các hoạt động quảng bá văn hóa truyền thống tại đây không chỉ bảo tồn những giá trị quý báu mà còn tạo động lực cho thế hệ trẻ tiếp nối nghề thuốc.

"Chúng tôi mong muốn nhận được sự quan tâm hơn nữa từ chính quyền để có các lớp tập huấn nâng cao kiến thức Đông y, hỗ trợ phát triển nghề. Đồng thời, các quy định pháp luật liên quan cũng cần được phổ biến rộng rãi để người làm nghề tuân thủ, tránh vi phạm", bà Mai bày tỏ.

Phố Lãn Ông là minh chứng sống động cho sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại. Dù trải qua nhiều thăng trầm, con phố vẫn giữ được hồn cốt của nghề thuốc Đông y - một nghề không chỉ chữa lành thân thể mà còn dưỡng tâm, dưỡng đức.

Giữa dòng chảy của thời gian, phố Lãn Ông vẫn giữ nguyên sức hút riêng, trở thành biểu tượng cho sự phát triển bền vững, nơi những giá trị xưa cũ được bảo tồn và hòa quyện với hơi thở thời đại.

Minh Thúy - Bảo Ngọc