Phát huy dân chủ ở cơ sở để phát triển Thủ đô nhanh và bền vững

Sáng 15/12, Thành ủy Hà Nội phối hợp với Bộ Biên tập Tạp chí Cộng sản tổ chức Hội thảo khoa học "Phát huy dân chủ nhằm tăng cường xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ở cơ sở trên địa bàn Thủ đô Hà Nội".

Phát huy dân chủ ở cơ sở để xây dựng hệ thống chính trị có bước phát triển mới

Phát biểu đề dẫn hội thảo, Phó Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Phong nhấn mạnh, dân chủ ở cơ sở là hình thức dân chủ trực tiếp, thực hiện phát huy dân chủ ở cơ sở bao hàm rất nhiều nội dung và bằng nhiều hình thức, trong đó thể hiện tập trung nhất ở việc xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở.

Hội thảo sẽ góp phần làm đầy đủ, phong phú và thấu đáo hơn về phát huy dân chủ nhằm tăng cường xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ở cơ sở trong bối cảnh hiện nay ở nước ta, đặc biệt là tại Thủ đô Hà Nội; nhận diện, đánh giá đúng thực trạng về công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ở cơ sở trên địa bàn Thủ đô; từ đó, đề xuất quan điểm, nhiệm vụ, giải pháp thiết thực, hiệu quả để đưa công cuộc phát huy dân chủ, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trên địa bàn thành phố Hà Nội có bước phát triển mới.

Chủ trương pháp chế hóa, quy chế hóa vấn đề dân chủ ở cơ sở được khởi động từ Hội nghị Trung ương 3 khóa VIII. Từ đó đến nay, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư các khóa đã ban hành nhiều nghị quyết, kết luận, chỉ thị thể hiện rõ quan điểm, chủ trương của Đảng lãnh đạo việc thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Trong các văn kiện đó và trong nhiều nghị quyết của Đại hội, Ban Chấp hành Trung ương các khóa đã khẳng định rõ yêu cầu, nhiệm vụ của Nhà nước trong việc thực hiện tốt dân chủ ở cơ sở, tập trung vào việc xây dựng và thực hiện tốt quy chế thực hiện dân chủ ở tất cả các loại hình cơ sở; xác định rõ yêu cầu tăng cường việc Nhà nước thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng về dân chủ ở cơ sở trong các quy định của pháp luật, quy định cụ thể; tăng cường công tác giám sát, thanh tra việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở của các địa phương, đơn vị; Định kỳ tổng kết việc thực hiện, kịp thời chấn chỉnh những nơi thực hiện chưa tốt; phát huy dân chủ đi đôi với giữ vững kỷ cương, kỷ luật, chống lợi dụng dân chủ để vi phạm pháp luật.

Với vai trò Thủ đô, trái tim của cả nước, Hà Nội luôn đạt được những kết quả nổi bật trong phát triển kinh tế - xã hội. Diện mạo Thủ đô có nhiều thay đổi, ngày càng sáng, xanh, sạch đẹp hơn.

Các giá trị văn hóa truyền thống ngàn năm văn hiến được gìn giữ và phát huy. Hà Nội tiếp tục dẫn đầu cả nước nhiều chỉ tiêu về văn hóa, giáo dục - đào tạo, thể dục, thể thao, nhất là thể thao thành tích cao; năng lực y tế được nâng lên. Chất lượng cuộc sống của người dân Thủ đô từ thành thị đến nông thôn, khu vực xa trung tâm, đồng bào dân tộc được cải thiện rõ rệt…

Một trong những yếu tố quan trọng tạo nên thành quả đó chính là kết quả thực hiện Quy chế dân chủ trên địa bàn Thủ đô, công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị của Hà Nội có nhiều chuyển biến tích cực; niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân được củng cố, sự đồng thuận trong xã hội được nâng lên. Đảng bộ TP. Hà Nội luôn nỗ lực, phát huy mạnh mẽ dân chủ, tiên phong trong việc nâng cao chất lượng công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị thành phố thật sự trong sạch, vững mạnh.

Qua đó, nhân dân ngày càng tích cực phát huy vai trò của mình trong xây dựng và củng cố chính quyền các cấp trên địa bàn thành phố Hà Nội. Việc thực hiện dân chủ ở cơ sở đã góp phần phát huy được vai trò, sức sáng tạo của nhân dân tham gia bàn bạc những công việc của địa phương; góp ý kiến xây dựng chính sách, pháp luật, xây dựng Đảng, chính quyền và giám sát hoạt động của cán bộ, công chức, đảng viên khu dân cư; đồng thời, nâng cao vai trò, trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trong xây dựng chính quyền và phát huy quyền làm chủ của nhân dân.

Phó Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Phong mong muốn các nhà nghiên cứu, nhà khoa học, các cán bộ hoạt động thực tiễn tập trung phân tích, làm rõ một số vấn đề lý luận cơ bản về phát huy dân chủ nhằm tăng cường xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ở cơ sở. Đánh giá thực trạng phát huy dân chủ nhằm tăng cường xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trên địa bàn Thủ đô Hà Nội trong thời gian qua và những vấn đề đặt ra; chỉ rõ những kết quả đạt được, những hạn chế cần nhanh chóng khắc phục và những nguyên nhân của kết quả, hạn chế đó.

Đồng thời, tập trung phân tích, rút ra những bài học kinh nghiệm, đề xuất quan điểm và những giải pháp đồng bộ, khả thi để phát huy dân chủ, tăng cường xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ở cơ sở nhằm phát triển Thủ đô Hà Nội nhanh và bền vững trong thời gian tới.

Làm rõ hơn những lĩnh vực có vị trí, vai trò quan trọng, then chốt, nhất làthực tiễn phát huy dân chủ trong công tác cán bộ và xây dựng chính quyền đô thị tại Thủ đô Hà Nội; vấn đềthực hiện quyền làm chủ và giám sát của nhân dân khi không tổ chức hội đồng nhân dân phường và tìm tòi những biện pháp xử lý kịp thời, có hiệu quả từ thực tiễn của Hà Nội.

Vai trò quan trọng của người đứng đầu để thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở

Tại hội thảo, các tham luận tập trung đánh giá làm rõ thực trạng phát huy dân chủ nhằm tăng cường xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trên địa bàn Thủ đô Hà Nội trong thời gian qua và những vấn đề đặt ra; chỉ rõ những kết quả đạt được, những hạn chế cần nhanh chóng khắc phục và những nguyên nhân của kết quả, hạn chế đó.

PGS, TS. Nguyễn Chí Hiếu, Trưởng ban Xây dựng Đảng, Tạp chí Cộng sản cho rằng, trong những năm qua, việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở luôn được các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể chính trị - xã hội TP. Hà Nội quan tâm triển khai tổ chức thực hiện tốt và xem đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên nhằm phát huy tính năng động, sáng tạo và quyền làm chủ thực sự của người dân.

Thực tế cho thấy, việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở đã góp phần đổi mới phương thức, nội dung hoạt động của cả hệ thống chính trị, từ thành phố đến cơ sở theo hướng "trọng dân, gần dân, hiểu dân và có trách nhiệm với dân".

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, thực tế cũng cho thấy, việc thực hiện phát huy dân chủ ở cơ sở, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng của Đảng bộ thành phố Hà Nội vẫn gặp một số khó khăn, hạn chế như: Nhận thức về dân chủ và xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở một số cơ quan, đơn vị, địa phương còn hạn chế. Việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng ở một số cấp ủy, tổ chức đảng có việc còn chưa nghiêm.

Ngoài ra, ý thức, thái độ phục vụ người dân, doanh nghiệp của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức chưa tốt, gây bức xúc trong dư luận xã hội. Công tác xây dựng và triển khai thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng về công tác dân vận ở một số cấp ủy chưa kịp thời, hiệu quả thấp. Chỉ đạo triển khai xây dựng và thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở có nơi còn mang tính hình thức.

Nhằm phát huy quy chế dân chủ ở cơ sở, PGS, TS. Nguyễn Chí Hiếu cho rằng, Hà Nội cần tiếp tục nêu cao vai trò của người đứng đầu các cấp trong thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, trong đó cần đề cao vai trò, trách nhiệm, tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên.

Cùng với đó, cần tiếp tục đẩy mạnh công tác cải cách hành chính gắn với việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở trên địa bàn Thủ đô; tăng cường giám sát, kiểm tra việc thực hiện cải cách hành chính trong quy trình giải quyết công việc với các tổ chức, công dân, nhất là các đơn vị có chức năng nhiệm vụ thường xuyên phải tiếp xúc, giải quyết công việc cho nhân dân.

Đặc biệt, cần gắn việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở với thực hiện nhiệm vụ chính trị ở cơ quan, đơn vị; chú trọng nâng cao chất lượng công tác thông tin tuyên truyền để nâng cao nhận thức của cán bộ, công chức, nhân dân, nhất là thông tin về các chính sách, luật pháp liên quan trực tiếp đến đời sống, giúp người dân tự giác thực thi pháp luật và thực hiện tốt quyền dân chủ trực tiếp theo quy định của pháp luật.

Việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở cần được các cấp ủy kiểm tra thường xuyên và liên tục, cả định kỳ và đột xuất ở mọi nơi, mọi cấp nhằm bảo đảm Quy chế này được thực hiện một cách tốt nhất; cần rút ra những bài học kinh nghiệm để khắc phục những hạn chế, khuyết điểm; qua đó, hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được thành phố giao, góp phần phát triển Thủ đô nhanh và bền vững

Chia sẻ của quận Hà Đông cho thấy, quá trình thực hiện dân chủ ở cơ sở phải triển khai phải cụ thể hóa bằng kế hoạch, đề án để thực hiện và huy động sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị. Việc ban hành các văn bản chỉ đạo, tổ chức thực hiện phải sát với tình hình thực tế, có tính khả thi. Việc phân công cán bộ đảm nhiệm, phụ trách thực hiện các nhóm nhiệm vụ, giải pháp phải cụ thể, rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm. Đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong lãnh đạo, quản lý, điều hành.

Quận Hà Đông đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cấp ủy trong triển khai mô hình chính quyền đô thị. Trên cơ sở những kết quả bước đầu về thực hiện thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại địa bàn quận. Ban Thường vụ Quận ủy Hà Đông nhận thấy, để có những bước đột phá, thay đổi nhanh và tích cực thì phải nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng bằng việc tăng cường chỉ đạo đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của cấp ủy các cấp nhằm tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Gia Huy