Phát triển chăn nuôi gắn với tiêu dùng xanh

Xây dựng nền nông nghiệp xanh bền vững 

Theo ông Nguyễn Ngọc Sơn, Phó Chủ tịch thường trực Hội Chăn nuôi Việt Nam, nước ta có một nền chăn nuôi khá phát triển, đóng góp quan trọng vào an ninh lương thực và phát triển kinh tế. Là nước có diện tích tự nhiên đứng thứ 66 thế giới, nhưng có số đầu lợn đứng thứ 6 và đàn thủy cầm đứng thứ 2 thế giới. 

Hiện tại Việt Nam có đàn gia súc gia cầm cầm lớn so với các nước ở khu vực Đông Nam Á, đàn trâu 2,3 triệu con, đàn bò 6,53 triệu, đàn gia cầm 558 triệu con. Cả nước hiện có khoảng 13.752 trang trại chăn nuôi, trong đó trang trại quy mô lớn chiếm 5,8% tổng số trang trại, trang trại quy mô vừa chiếm 31,3% tổng số trang trại, trang trại quy mô nhỏ chiếm 62,9% tổng số trang trại.

Chất lượng giống đã được cải thiện đáng kể, các giống chất lượng cao trên thế giới được ứng dụng nhanh, tỷ lệ thụ tinh nhân tạo bò, lợn, gia cầm, tinh phân ly giới tính, cấy truyền phôi đạt tỷ lệ cao. Nhiều công ty lớn đã xây dựng liên kết chuỗi, làm chủ công nghệ, chuyển đổi số, xuất khẩu gia súc gia cầm, sản phẩm chăn nuôi (công ty CP, Dabaco, Mavin…). 

Đặc biệt chăn nuôi bò sữa tại một số công ty lớn phát triển mạnh ra thị trường thế giới (Công ty bò sữa TH Milk, Vinamilk …). Thịt và các sản phẩm thịt của Việt Nam được xuất khẩu sang 28 thị trường trên thế giới (như Hồng Kông , Trung Quốc, Bỉ, Pháp, Hoa Kỳ... ); sữa và sản phẩm từ sữa xuất đi trên 50 quốc gia. Công nghệ cao về sơ chế, chế biến đang được đẩy nhanh đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường trong nước và thế giới. 

Cả nước đã có 463 cơ sở giết mổ động vật tập trung có kiểm soát của lực lượng chức năng để sản phẩm động vật đến tay người tiêu dung được an toàn. Việt Nam đã sản xuất được nhiều loại vaccine nhất là vaccine dịch tả lợn châu phi để làm chủ về công nghệ và chủ động phòng chống dịch bệnh động vật.

Bên cạnh kết quả đạt được, ngành chăn nuôi hiện nay đang đối mặt với nhiều thách thức liên quan đến môi trường và sức khỏe cộng đồng, chưa thực sự gắn kết với xu hướng tiêu dùng xanh đang ngày càng được quan tâm.

Tại Hà Nội, thực tế trong chăn nuôi, nhiều hộ chăn nuôi vẫn chưa nhận thức đúng mức về sự nguy hại của phát thải khí nhà kính với môi trường, ảnh hưởng đến việc phát triển chăn nuôi xanh- sạch, thân thiện với môi trường cũng như bảo đảm an toàn thực phẩm, tạo tác nhân gây biến đổi khí hậu. 

Ông Nguyễn Trần Luân, Phó Chủ tịch Hội Nông dân huyện Gia Lâm cho biết, thời gian qua, các cấp hội trên địa bàn đã nỗ lực trong tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện chăn nuôi thân thiện với môi trường, góp phần thay đổi thói quen, nhận thức của người chăn nuôi.

Hiện nay, ngoài việc áp dụng các mô hình chăn nuôi thân thiện với môi trường, các cấp Hội Nông dân Hà Nội cũng đang triển khai có hiệu quả việc xử lý rác thải tại nguồn, sử dụng chế phẩm hữu cơ xử lý rơm rạ thành phân hữu cơ thân thiện với môi trường. Từ đó, không chỉ giúp xây dựng nền nông nghiệp xanh bền vững mà còn giảm thiểu tác hại từ hoạt động chăn nuôi, sản xuất nông nghiệp tới môi trường xung quanh, hạn chế phát thải khí nhà kính gây biến đổi khí hậu tác động xấu đến cuộc sống của con người.

Người tiêu dùng có thể thực hiện để thúc đẩy tiêu dùng xanh l

Còn theo ông Nguyễn Ngọc Sơn, Phó Chủ tịch thường trực Hội Chăn nuôi Việt Nam, để phát triển chăn nuôi gắn với tiêu dùng xanh, cần tiếp tục xây dựng và thực hiện hiệu quả thể chế ngành chăn nuôi. Nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển giống vật nuôi trong đó tập trung thực hiện việc quy hoạch chăn nuôi, đi đôi với các chính sách hỗ trợ phù hợp, hiệu quả. 

Chủ động nguồn thức ăn chăn nuôi, sản xuất các loại thức ăn xanh cho chăn nuôi đại gia súc từ các vùng nguyên liệu, tận dụng lợi thế vùng đồng bằng, vùng bãi. Tổ chức liên kết gắn với thị trường, bảo đảm an toàn sinh học, an toàn thực phầm. Thực hiện tốt việc ứng dụng khoa học công nghệ, khuyến nông trong chăn nuôi nhất là tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất giống, chuồng trại, phòng bệnh. Tăng cường chế biến gắn với thị trường tiêu thụ, phát triển theo hướng kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, tích hợp đa giá trị, sản xuất theo chuỗi. Áp dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong quản lý chăn nuôi, đẩy mạnh hoạt động truyền thông trên các lĩnh vực sản xuất.

Với người tiêu dùng- đây chính là chủ thể đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc thúc đẩy tiêu dùng xanh, đồng thời quyết định mua sản phẩm chăn nuôi, nhất là các loại thịt gia súc, gia cầm của mỗi cá nhân sẽ tác động trực tiếp đến thị trường, khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất và cung cấp những sản phẩm thân thiện với môi trường.

Trước hết là thay đổi hành vi sản xuất, áp lực từ người tiêu dùng sẽ buộc các doanh nghiệp phải thay đổi quy trình sản xuất, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Các doanh nghiệp sẽ tìm cách sử dụng nguyên liệu tái chế, giảm lượng khí thải, và tối ưu hóa quá trình sản xuất.

Bên cạnh đó, người tiêu dùng có thể chia sẻ thông tin về các sản phẩm xanh, các hành động thân thiện với môi trường thông qua các mạng xã hội và các kênh truyền thông khác. Điều này góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của tiêu dùng xanh, nhất là các sản phẩm thịt gia súc gia cầm sau giết mổ phải có kiểm soát. Không tiếp tay cho các cơ sở giết mổ chui, giết mổ không được chính quyền cho phép.

Người tiêu dùng có thể thực hiện để thúc đẩy tiêu dùng xanh là ưu tiên chọn mua các sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, có sự kiểm soát của cơ quan quản lý nhà nước (lực lượng cán bộ thú y tại các địa phương), có nhãn mác, dấu kiểm dịch, kiểm soát giết mổ đầy đủ từ các cơ sở được chính quyền địa phương cho phép hoạt động. Tìm hiểu và lựa chọn các sản phẩm được chứng nhận là thân thiện với môi trường, trong liên kết chuỗi, sản phẩm từ các công ty, cơ sở chăn nuôi, giết mổ có uy tín. 

Trong quá trình sử dụng, mua bán sản phẩm động vật, giảm thiểu việc sử dụng bao bì nhựa, chỉ sử dụng các loại hộp đựng thực phẩm tái sử dụng, các loại dụng cụ, đồ dùng chứa sản phẩm có chất lượng không ảnh hưởng đến chất lượng thực phẩm. Việc ủng hộ, sử dụng sản phẩm động vật của các doanh nghiệp có trách nhiệm cao, có uy tín về xây dựng chuỗi liễn kết trong chăn nuôi, từ giết mổ đến chế biến, tiêu thụ sản phẩm bởi chính họ đã tạo nên sự phát triển chăn nuôi xanh.

Đặc biệt, khi người tiêu dùng lựa chọn các sản phẩm xanh, từ các chuỗi liên kết trong chăn nuôi giết mổ, chế biến họ đang gửi một thông điệp rõ ràng đến các doanh nghiệp: Có một thị trường tiềm năng lớn cho các sản phẩm bền vững. Điều này sẽ thúc đẩy các doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu và phát triển các sản phẩm mới, thân thiện với môi trường hơn. Như việc tìm ra các loại giống gia súc gia cầm kháng bệnh cao, phù hợp với điều kiện thời tiết khí hậu từng vùng miền, được người tiêu dùng ưa chuộng.

Phát triển chăn nuôi gắn với tiêu dùng xanh là một yêu cầu cấp thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành chăn nuôi và bảo vệ môi trường, an sinh xã hội trong thời gian tới. Để đạt được mục tiêu này, cần có sự quan tâm chỉ đạo của các cấp. các ngành, sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà nước, doanh nghiệp, sự đồng thuận của người chăn nuôi với người tiêu dùng. 

Thiện Tâm