Phở: Từ món ăn đường phố đến thương hiệu toàn cầu

Phở trong dòng chảy văn hóa và lịch sử

Phở bắt đầu xuất hiện vào đầu thế kỷ 20 tại các tỉnh phía Bắc Việt Nam, đặc biệt là Hà Nội và Nam Định. Bát phở ban đầu rất giản dị, chỉ gồm nước dùng được ninh từ xương bò, bánh phở mềm mỏng và vài lát thịt bò thái mỏng. Tuy nhiên, điều khiến phở nổi bật nằm ở sự tinh tế trong cách chế biến: Từ việc lựa chọn nguyên liệu, thời gian nấu nước dùng, đến cách phối hợp gia vị để tạo nên hương vị đậm đà nhưng thanh thoát.

Phở Hà Nội nổi tiếng với quy trình chế biến công phu theo truyền thống. Nước dùng được ninh từ xương ống bò, xương bánh chè kết hợp các gia vị như gừng nướng, hành tây nướng, và các loại thảo mộc như quế, thảo quả, hoa hồi. Thịt bò được chọn từ những phần thịt như nạm, gầu, tái, thái mỏng theo đúng thớ thịt. Bánh phở được làm từ gạo tẻ ngon, tráng mỏng vừa phải, đảm bảo độ dai và mềm khi ăn. Những yếu tố này không chỉ tạo nên món ăn thơm ngon mà còn là đại diện cho sự tinh tế, tỉ mỉ trong văn hóa ẩm thực của người Hà Nội.

Không giống như nhiều món ăn khác, phở mang tính biểu tượng cao bởi sự gần gũi nhưng không kém phần đặc sắc. Qua thời gian, phở không chỉ là một món ăn sáng phổ biến mà còn trở thành lựa chọn yêu thích của người dân mọi tầng lớp xã hội.

Khi phở bước ra thế giới

Phở bắt đầu hành trình toàn cầu hóa khi cộng đồng người Việt xa quê mang theo hương vị quê nhà đến các quốc gia khác. Những quán phở nhỏ ban đầu phục vụ người Việt tại nước ngoài, nhưng hương vị độc đáo đã nhanh chóng thu hút thực khách quốc tế.

Năm 2007, từ "phở" chính thức được đưa vào từ điển Oxford, định nghĩa là "món súp mì của Việt Nam với nước dùng thịt, bánh phở và các loại rau thơm". Tạp chí Time năm 2016 đã bình chọn phở là một trong 50 món ăn ngon nhất thế giới, trong khi CNN Travel nhiều lần xếp phở vào danh sách những món ăn đường phố hấp dẫn nhất châu Á.

Tại các nước, phở đã thích nghi với khẩu vị và văn hóa địa phương nhưng vẫn giữ được những nét đặc trưng cơ bản. Theo báo cáo từ Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam, phở đã thể hiện khả năng thích ứng cao với xu hướng ẩm thực hiện đại.

Nhiều nhà hàng Việt Nam ở nước ngoài đã phát triển các phiên bản phở phù hợp với thói quen ăn uống địa phương, như phở chay dành cho người ăn chay, phở với nước dùng ít muối hơn cho thị trường Nhật Bản, hay phở với nhiều loại rau thơm bổ sung cho thị trường châu Âu. Tuy có sự điều chỉnh, các nhà hàng vẫn luôn giữ những yếu tố cốt lõi của món phở truyền thống như quy trình nấu nước dùng và cách thưởng thức.

Các thương hiệu phở hiện đại trong nước đã áp dụng quy trình chuẩn hóa để đảm bảo chất lượng. Nhiều doanh nghiệp đầu tư nghiên cứu công nghệ bảo quản để phát triển các sản phẩm phở đóng gói, phở ăn liền với mong muốn giữ được hương vị gần với phở truyền thống.

Một trong những yếu tố giúp phở chinh phục thực khách quốc tế là sự linh hoạt trong việc thích nghi. Ở Nhật Bản, phở được biến tấu với thịt bò wagyu cao cấp. Tại Úc và Mỹ, nhiều nhà hàng bổ sung các phiên bản phở chay hoặc không gluten để đáp ứng nhu cầu ăn uống lành mạnh. Tuy nhiên, dù thay đổi thế nào, phở vẫn giữ được nét tinh túy từ nước dùng và cách kết hợp nguyên liệu hài hòa.

Các thương hiệu phở quốc tế cũng đầu tư vào việc xây dựng hình ảnh văn hóa Việt Nam thông qua cách bài trí nhà hàng, câu chuyện thương hiệu, và phong cách phục vụ. Điều này giúp nâng cao giá trị món ăn và quảng bá sâu rộng văn hóa Việt đến bạn bè quốc tế.

Giấc mơ xa hơn của phở Việt

Dù đã có mặt ở khắp các châu lục, phở vẫn còn nhiều tiềm năng để phát triển. Trong bối cảnh xu hướng ăn uống lành mạnh lên ngôi, phở, với nước dùng ít béo, các loại rau thơm tươi sống, là lựa chọn lý tưởng cho thực khách muốn cân bằng dinh dưỡng.

Tại Việt Nam, những thương hiệu phở hiện đại như Phở Ông Hùng hay Phở 10 Lý Quốc Sư đã không ngừng mở rộng hệ thống, xây dựng một hình ảnh chuyên nghiệp hơn cho món ăn truyền thống. Các sản phẩm phở đóng gói cũng đang ngày càng phổ biến, mở ra cánh cửa cho phở tiếp cận nhiều đối tượng khách hàng hơn.

Ngoài ra, phở đóng gói, phở đông lạnh đang trở thành xu hướng mới, mở ra cơ hội tiếp cận nhiều đối tượng khách hàng hơn. Với sự đầu tư bài bản, những sản phẩm này có thể góp phần quảng bá rộng rãi hình ảnh phở Việt, đồng thời giúp giữ nguyên hương vị truyền thống ngay cả khi được mang đi xa.

Tuy nhiên, để giữ gìn giá trị cốt lõi của phở trong quá trình toàn cầu hóa, cần có sự đầu tư bài bản hơn vào việc bảo hộ thương hiệu và câu chuyện văn hóa đi kèm. Phở không chỉ đơn thuần là một món ăn, mà còn là lời chào của người Việt với bạn bè quốc tế, một biểu tượng của sự tinh tế và lòng mến khách.

Phở Việt, Phở Hà Nội đã đi qua một hành trình dài, từ những góc phố nhỏ, len lỏi trong ký ức bao thế hệ, đến vị trí một biểu tượng toàn cầu. Hành trình ấy chưa dừng lại, bởi phở vẫn tiếp tục chinh phục trái tim thực khách bằng sự giản dị nhưng sâu lắng. Và trong tương lai, hương vị ấy sẽ còn đi xa hơn nữa, mang theo cả niềm tự hào của người Việt Nam.

Minh Anh