Quản lý, phòng ngừa sự cố hóa chất trong sản xuất

Doanh nghiệp diễn tập sự cố hóa chất. Ảnh: Bích Phương

Theo số liệu thống kê, trên địa bàn TP. Hà Nội hiện có hơn 108.500 doanh nghiệp và cơ sở hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp. Trong đó có 2 doanh nghiệp sản xuất hóa chất (phối trộn sơn), hơn 100 doanh nghiệp kinh doanh hóa chất. Hầu hết các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp đều sử dụng hóa chất. Hóa chất lưu giữ trong kho được phân lô, phân loại, trang bị phòng cháy, chữa cháy, bảo hộ lao động khi tiếp xúc...

Vừa qua, sau vụ cháy kho hóa chất của Công ty TNHH Sản xuất và thương mại Cường Việt (phường Thượng Thanh, quận Long Biên), cơ quan chức năng đã phải áp dụng các biện pháp như che phủ khu vực cháy, phun tiêu độc, sử dụng thiết bị chuyên dụng thu dọn phế thải… để ngăn ngừa chất độc có thể phát tán. Trước đó, hồi tháng 8/2019, vụ cháy xảy ra tại Công ty cổ phần Bóng đèn phích nước Rạng Đông (quận Thanh Xuân) cũng đã khiến cơ quan chức năng tốn nhiều công sức, thời gian để khắc phục ảnh hưởng môi trường. Điều đó cho thấy sự cố liên quan đến hóa chất thường gây hậu quả khó lường, đòi hỏi công tác quản lý phải chặt chẽ.

Riêng trong năm 2019, Sở Công Thương Hà Nội đã xử phạt 39 đơn vị, với số tiền 175 triệu đồng do chưa đáp ứng các điều kiện sản xuất, kinh doanh, sử dụng hóa chất. Công an TP. Hà Nội cũng kiểm tra 145 doanh nghiệp, xử phạt 1,24 tỷ đồng do vi phạm về bảo vệ môi trường, phòng cháy, chữa cháy.

Ông Nguyễn Thanh Hải, Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội cho biết, các hoạt động liên quan đến hóa chất luôn tiềm ẩn nguy cơ đe dọa đến sức khỏe, tính mạng con người và môi trường. Tuy nhiên, vấn đề khó khăn hiện nay trong công tác quản lý là các cơ sở sản xuất nhỏ có sử dụng hóa chất nằm gần các khu dân cư đang thiếu quy định quản lý cụ thể.

Theo số liệu thống kê từ Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, trên địa bàn 12 quận nội thành Hà Nội có 117 cơ sở sản xuất công nghiệp phải di dời (trong đó có nhiều cơ sở có sử dụng hóa chất trong sản xuất như Công ty cổ phần Bóng đèn phích nước Rạng Đông).

Trong khi các cơ sở trên chưa di dời được thì việc quản lý sử dụng hóa chất và xây dựng kế hoạch ứng phó với sự cố hóa chất có thể xảy ra là hết sức cần thiết. Ông Hải cho biết, Sở Công Thương cùng các địa phương đã tổ chức các lớp tập huấn kiến thức về an toàn hóa chất và diễn tập ứng phó sự cố hóa chất tại doanh nghiệp. Mục đích của các cuộc diễn tập là để doanh nghiệp chuẩn bị “4 tại chỗ”, gồm chỉ huy, huy động lực lượng, bảo đảm phương tiện và hậu cần tại chỗ.

Sở cũng đã kiến nghị Bộ Công Thương sớm ban hành quy định chi tiết đối với các đơn vị sử dụng hóa chất, nhất là quy định về khoảng cách an toàn. Đây là căn cứ để có thể dừng hoạt động, di dời cơ sở có nguy cơ gây nguy hiểm. Hiện tại, Sở đã yêu cầu tăng cường khoanh vùng và tập trung quản lý, giám sát nhà máy, cơ sở sản xuất công nghiệp gần khu dân cư. Đồng thời phối hợp với các địa phương tăng cường kiểm tra về phòng, chống cháy nổ, rò rỉ, phát tán chất độc hại; giám sát quy trình kỹ thuật…

Với đặc điểm phản ứng của hóa chất, phạm vi phát tán khi có sự cố là rất rộng, hậu quả khó lường. Do đó việc chủ động phòng ngừa, ứng phó là giải pháp chính, giúp bảo vệ tài sản của chính doanh nghiệp, bảo vệ con người, môi trường sống của cộng đồng và ít tốn kém hơn so với giải quyết sự cố hóa chất nếu xảy ra.

Nhiều chuyên gia môi trường cho rằng, về lâu dài, cần chuyển đổi mạnh mẽ việc áp dụng sản xuất sạch hơn để cải thiện tình hình môi trường, đầu tư, ứng dụng công nghệ hiện đại; giảm dần việc sử dụng hóa chất nguy hiểm, thay thế các hóa chất độc bằng các hóa chất ít độc và không độc, thân thiện với môi trường; khuyến khích tái chế, tái sử dụng và giảm thiểu chất thải hóa chất…

Bích Phương