Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng: Tạo nguồn lực mới cho mục tiêu phát triển 'lá phổi xanh'

Dù mới ra đời, quỹ được kỳ vọng trở thành "đòn bẩy" quan trọng hỗ trợ các địa phương giữ gìn hơn 27.000ha rừng và đất lâm nghiệp – những "lá phổi xanh" có vai trò đặc biệt trong điều hòa khí hậu, bảo vệ nguồn nước và bảo tồn đa dạng sinh học của Thủ đô.

Hà Nội hiện có gần 27.100ha rừng và đất lâm nghiệp phân bố tại 25 xã, phường; trong số đó, rừng phòng hộ và rừng đặc dụng đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ môi trường sinh thái cho vùng lõi đô thị. Tuy nhiên, nhiều năm qua, công tác bảo vệ rừng gặp khó khăn do nguồn ngân sách hạn hẹp, trong khi nhu cầu trồng mới, khoanh nuôi tái sinh, phòng cháy – chữa cháy rừng và quản lý môi trường ngày càng tăng. Việc hình thành Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng vì vậy được xem là bước đi tất yếu, tạo hành lang huy động nguồn lực xã hội hóa cho mục tiêu phát triển rừng bền vững.

Theo Nghị định 156/2018/NĐ-CP của Chính phủ, các đối tượng phải chi trả dịch vụ môi trường rừng gồm: nhà máy thủy điện, cơ sở sản xuất nước sạch, doanh nghiệp du lịch sinh thái, cơ sở công nghiệp sử dụng nước từ lưu vực rừng… Cơ chế này tạo nguồn thu bền vững cho quỹ, đồng thời thúc đẩy các tổ chức, doanh nghiệp nâng cao trách nhiệm với môi trường trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Bên cạnh nguồn thu bắt buộc, quỹ còn tiếp nhận tài trợ, viện trợ và đóng góp tự nguyện của tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, cùng nguồn hỗ trợ từ Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng trung ương.

Theo xã Hương Sơn, xã hiện có hơn 2.900ha rừng và đất lâm nghiệp, trong đó chủ yếu là rừng đặc dụng. Nếu quỹ vận hành ổn định, nguồn kinh phí chi trả dịch vụ môi trường rừng sẽ giúp cộng đồng và các hộ nhận khoán có thêm thu nhập, tạo động lực gắn bó lâu dài với công tác bảo vệ rừng. "Được hỗ trợ đúng mức, công tác bảo vệ rừng sẽ chủ động và hiệu quả hơn rất nhiều", bà Giang chia sẻ.

Tại xã Trung Giã, nơi có hơn 2.000ha rừng và đất lâm nghiệp, công tác quản lý rừng suốt nhiều năm chủ yếu trông vào ngân sách và sự tự giác của người dân. Khi Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng được triển khai, địa phương kỳ vọng sẽ có thêm nguồn lực để duy trì tuần tra, trồng cây, khoanh nuôi tái sinh và nâng cao năng lực phòng cháy – chữa cháy rừng.

Không chỉ mang ý nghĩa tài chính, quỹ còn góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị rừng. Khi người dân hiểu rằng giữ rừng chính là góp phần phát triển kinh tế – xã hội và bảo vệ môi trường sống, công tác bảo tồn sẽ bền vững hơn. Theo Phó Giám đốc Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Hà Nội Bùi Huy Khôi, trong giai đoạn đầu, đơn vị sẽ phối hợp với các xã rà soát diện tích rừng, xác định đối tượng chi trả và tổ chức tập huấn về chính sách dịch vụ môi trường rừng.

Trong thời gian tới, quỹ ưu tiên xây dựng cơ sở dữ liệu số về diện tích rừng, chủ rừng và đối tượng chi trả nhằm bảo đảm công khai, minh bạch và tạo thuận lợi cho giám sát. Các địa phương cũng bày tỏ mong muốn thành phố sớm hướng dẫn cơ chế chi trả để quỹ nhanh chóng vận hành, hỗ trợ lực lượng bảo vệ rừng, mua sắm thiết bị phòng cháy – chữa cháy và nâng cao nhận thức cộng đồng.

Theo Chi cục Kiểm lâm, sự ra đời của Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng là bước đi quan trọng thể hiện quyết tâm của thành phố trong phát triển Thủ đô xanh, sạch, bền vững. Khi cơ chế hoàn thiện và nguồn lực được huy động đầy đủ, quỹ sẽ tạo điều kiện để các địa phương trồng mới, khoanh nuôi tái sinh, nâng cao độ che phủ rừng, góp phần giảm phát thải khí nhà kính và thực hiện lộ trình hướng tới phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050.

Thiện Tâm