Sẵn sàng vận hành hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại HNX

Nhằm tổ chức thị trường giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáp ứng yêu cầu của Nghị định 65/2022/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 153/2020/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2020 quy định về chào bán, giao dịch TPDN riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán TPDN ra thị trường quốc tế, Bộ Tài chính đã giao SGDCK Hà Nội (HNX) xây dựng hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ.

Xác định đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng, hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ phải được xây dựng và đưa vào vận hành an toàn, hiệu quả, đúng tiến độ theo chỉ đạo của cơ quan quản lý, đáp ứng yêu cầu thực tế của thị trường, HNX phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai dự án xây dựng hệ thống một cách khẩn trương nhất.

Trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và kế thừa kinh nghiệm thực tế xây dựng hệ thống giao dịch cổ phiếu và trái phiếu chính phủ tại HNX, các hệ thống luôn khẳng định được sự an toàn và tính ổn định trong vận hành, HNX tiếp tục nghiên cứu, xây dựng hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ.

Bắt đầu từ phối hợp với nhà thầu và các đơn vị liên quan xây dựng yêu cầu bài toán, xây dựng các chức năng hệ thống với 2 giai đoạn phù hợp với thực tiễn, kiểm thử hệ thống với nhiều giai đoạn, đảm bảo các tính năng hệ thống vận hành chính xác và đồng bộ. Cho đến nay, HNX đã hoàn thành xây dựng hệ thống giai đoạn 1, từ tháng 6/2023, hệ thống đã được hoàn thành việc thử nghiệm với thành viên, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam và sẵn sàng mọi điều kiện kỹ thuật để vận hành chính thức.

HNX giới thiệu một số nội dung cơ bản về nền tảng công nghệ và các tính năng cơ bản của hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ.

Cụ thể, hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ cho phép thành viên giao dịch kết nối và gửi lệnh lên hệ thống giao dịch của HNX. Hệ thống hiện hỗ trợ 2 loại lệnh là thỏa thuận điện tử và thỏa thuận thông thường (báo cáo giao dịch). Đối với lệnh điện tử, thành viên có thể lựa chọn gửi lệnh chào đến một số thành viên nhất định hoặc gửi lệnh đến tất cả các thành viên của thị trường và chỉ các thành viên nhận được lệnh chào mới có thể xác nhận lệnh.

Hệ thống cho phép trao đổi thông tin giao dịch, thông tin lưu ký với hệ thống của VSD. Việc thanh toán các giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ được thực hiện theo phương thức thanh toán tức thời theo từng giao dịch, tương tự phương thức thanh toán đang áp dụng trên thị trường chứng khoán phái sinh, hoặc lệnh sẽ được thanh toán vào cuối ngày giao dịch theo lựa chọn của nhà đầu tư.

Hệ thống cho phép tra cứu thông tin về sổ lệnh, thông tin về trái phiếu, thống kê giao dịch

Về nền tảng công nghệ, HNX cho hay, các ứng dụng lõi được chạy trên nền tảng Linux đảm bảo tối ưu hóa về tốc độ và sử dụng tài nguyên phần cứng; ứng dụng phía người dùng được sử dụng công nghệ web-base để thuận tiện cho việc triển khai nhanh từ phía thành viên. Hệ thống được phát triển ứng dụng các giải pháp bảo mật bao gồm sử dụng giao thức mã hóa để bảo mật dữ liệu trong quá trình truyền tải trên đường truyền mạng cho kênh nhập lệnh từ thành viên tới HNX, sử dụng kênh truyền WAN dành riêng để kết nối với VSD, thành viên thị trường, sử dụng phương thức xác thực đa nhân tố để đảm bảo an toàn truy cập.

Để bảo đảm các chức năng hệ thống được vận hành chính xác, HNX đã tổ chức nhiều đợt kiểm thử. Kết quả kiểm thử với thành viên qua 2 đợt cho thấy hệ thống đã vận hành ổn định, đáp ứng được yêu cầu của thành viên trong việc nhập lệnh và tra cứu thông tin, đáp ứng yêu cầu của HNX trong việc quản lý, vận hành hệ thống, dữ liệu giao dịch đã được chuyển đầy đủ, chính xác sang VSD để thực hiện thanh toán. HNX cũng đã hoàn thành việc xây dựng tài liệu, hồ sơ và đã tổ chức 2 đợt đào tạo cấp chứng chỉ cho người sử dụng hệ thống.

Góp phần thúc đẩy thanh khoản thị trường

Trước đây, việc giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ được thực hiện tại các tổ chức lưu ký, trong đó hình thức giao dịch chủ yếu là chuyển nhượng giữa các nhà đầu tư và chuyển nhượng giữa nhà đầu tư và tổ chức lưu ký.

Nghị định số 65/2022/NĐ-CP ra đời là căn cứ cho việc đưa giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ vào quản lý tập trung. Cụ thể, theo quy định tại khoản 3 Điều 3 Nghị định số 65/2022/NĐ-CP, tất cả trái phiếu phát hành riêng lẻ phải được đưa vào giao dịch tập trung trên hệ thống giao dịch TPDN phát hành riêng lẻ tại Sở GDCK. Với việc đưa hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ  vào vận hành sẽ góp phần tăng tính minh bạch, hạn chế rủi ro cho nhà đầu tư trong giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ , góp phần thúc đẩy tính thanh khoản cho thị trường TPDN, đồng thời tạo điều kiện cho thị trường sơ cấp trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ phát triển bền vững hơn.

Về hệ thống công bố thông tin trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, từ năm 2019, Bộ Tài chính đã phân công HNX xây dựng Chuyên trang thông tin TPDN và thực hiện tiếp nhận nội dung thông tin công bố của doanh nghiệp phát hành trái phiếu và công bố thông tin trên chuyên trang thông tin tại Sở theo quy định của Nghị định 163/2018/NÐ-CP. Theo đó, chuyên trang thông tin TPDN được xây dựng để công bố thông tin về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, bao gồm: công bố thông tin trước đợt phát hành của doanh nghiệp, công bố thông tin bất thường, công bố thông tin của doanh nghiệp về trái phiếu chuyển đổi, trái phiếu kèm theo chứng quyền, mua lại trái phiếu trước hạn, hoán đổi trái phiếu, công bố kết quả phát hành TPDN, qua đó đáp ứng nhu cầu thông tin của mọi đối tượng nhà đầu tư, cũng như phục vụ công tác thống kê và báo cáo Bộ Tài chính.

Hiện, chuyên trang thông tin TPDN đang được HNX nâng cấp không chỉ để phục vụ hoạt động công bố thông tin về hoạt động phát hành mà còn công bố thông tin về giao dịch TPDNRL đáp ứng các quy định theo Nghị định số 65/2022/NĐ-CP và Thông tư số 30/2023/TT-BTC. Thông tin về giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ sẽ được công bố công khai trên chuyên trang thông tin về trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại địa chỉ https://cbonds.hnx.vn/.

Sau khi hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ chính thức đi vào hoạt động, cơ sở dữ liệu đầy đủ về toàn bộ các giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ được hình thành. Theo đó, các cơ quan quản lý có thông tin đầy đủ và cái nhìn tổng thể hơn về TPDN riêng lẻ từ khâu phát hành trên thị trường sơ cấp đến giao dịch trên thị trường thứ cấp.

Với kinh nghiệm triển khai thành công nhiều hệ thống phục vụ cho thị trường chứng khoán, việc xây dựng hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ với các đặc tính kế thừa từ nghiệp vụ đến kỹ thuật của các thị trường cổ phiếu và trái phiếu, HNX tin tưởng hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đi vào vận hành sẽ có ý nghĩa cho việc làm lành mạnh hóa thị trường, phục vụ tốt công tác tổ chức hoạt động giao dịch trên thị trường TPDN phát hành riêng lẻ một cách có tổ chức, chuyên nghiệp, có sự tham gia quản lý, giám sát của các cơ quan chức năng nhằm tạo ra một thị trường giao dịch an toàn, hiệu quả cho nhà đầu tư, thúc đẩy sự phát triển đồng bộ cho cả thị trường TPDN nói chung tại Việt Nam.

Huy Thắng