Sắp diễn ra Triển lãm ‘100 năm Mỹ thuật hiện đại'

Kể từ khai giảng khóa học đầu tiên của Trường Mỹ thuật Đông Dương vào tháng 11 năm 1925 đến nay, ngôi trường đào tạo mỹ thuật hàn lâm đầu tiên ở Đông Dương này đã trở thành cái nôi sinh ra nhiều thế hệ những nhà sáng tác và nghiên cứu mỹ thuật tài năng cho đất nước và góp phần quan trọng của mình trong kiến tạo nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam.

Xuất phát từ những mối liên hệ giữa nhà trường với nền mỹ thuật hiện đại mà phần lớn các tác phẩm đại diện đều được lưu giữ tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Triển lãm "100 năm Mỹ thuật hiện đại – sưu tập Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam và Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam" được tổ chức bởi Nhà trường và Bảo tàng nhằm giới thiệu với công chúng một góc nhìn khác về nền mỹ thuật hiện đại của đất nước. 

Đó là góc nhìn từ hành trình đào tạo thông qua những bài học sáng tác của sinh viên các hệ chính quy từ bậc học trung cấp đến thạc sỹ, hệ tại chức, hàm thụ và tác phẩm của giảng viên thuộc các thời kỳ được lưu giữ trong sưu tập của Nhà trường và của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

Lịch sử đào tạo của Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam được chia thành 2 giai đoạn lớn: 1925 - 1945 và từ 1945 trở về sau với nhiều phân đoạn nhỏ. Mỗi giai đoạn đều có nét riêng và gắn liền với bối cảnh lịch sử xã hội, tư tưởng chủ đạo trong đất nước. 

Thời kỳ 1925 - 1945 là những bước đi đầu để tạo dựng nền móng cho sự hình thành một cách bài bản, đúng đắn của một nền mỹ thuật mới thông qua chủ trương dung hợp cảm thức và tư tưởng thẩm mỹ Á đông với khoa học tạo hình châu Âu. Giai đoạn này đã làm nên phong cách Đông Dương của mỹ thuật hiện đại Việt Nam được ghi nhận trên trường quốc tế. 

Từ Cách mạng tháng Tám năm 1945, sự nghiệp đào tạo của Nhà trường không ngừng lớn mạnh cùng với sự nghiệp cách mạng của dân tộc, mặc dù có những năm tháng phải tạm dừng hoạt động (từ 1946 đến 1950) do hoàn cảnh kháng chiến.

Đến khi Trường Mỹ thuật được mở lại tại chiến khu Việt Bắc với khóa học đặc biệt - "Khóa Kháng chiến", thầy Hiệu trưởng Tô Ngọc Vân đã khẳng định hướng đi của nhà trường trong lễ khai giảng ngày 1/9/1950 là: "đem hội họa phụng sự nhân dân, làm đẹp cuộc đời của nhân dân, hướng dẫn để nâng cao trình độ thưởng thức hội họa của nhân dân". 

Theo đường lối Dân tộc - Khoa học - Đại chúng, nhà trường áp dụng phương pháp học tập kết hợp với công tác, học trong công tác, lấy nhân dân lao động và bộ đội làm đối tượng phục vụ. Thầy Hiệu trưởng cùng đội ngũ giảng viên tốt nghiệp Trường Mỹ thuật Đông Dương đã thực hiện phương châm "học trong cuộc sống" với chương trình đào tạo đặc biệt, sinh viên được cùng các thầy sáng tác, ghi chép trực tiếp đời sống chiến sự một cách hết sức sinh động.

Quay trở lại địa chỉ 42 phố Yết Kiêu vào năm 1955, Nhà trường bắt đầu hành trình nối tiếp với khóa học mang tên Tô Ngọc Vân để tri ân người thầy, hiệu trưởng, họa sỹ đã cống hiến cả đời mình cho sự nghiệp đào tạo, sáng tác và đóng góp lớn lao cho nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam. Lần lượt trải qua những tên gọi: Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam (CĐMTVN, 1955 – 1981), Trường Đại học Mỹ thuật Hà Nội (1981 – 2008) và Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam (2008 – nay).

Ở cả hai giai đoạn lớn này: 1925 – 1945 và 1945 - nay, các chương trình đào tạo của nhà trường luôn được cải thiện, thay đổi linh hoạt để thích ứng sự phát triển của nghệ thuật, đáp ứng nhu cầu xã hội và các nhiệm vụ cấp thiết của đời sống. Đó là những căn cứ để khẳng định sự gắn bó và vai trò của Trường Mỹ thuật Đông Dương - Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam trong tiến trình kiến tạo nền mỹ thuật hiện đại và phụng sự đất nước trải dài suốt hành trình 100 năm qua.

Phần lớn các tranh, tượng từ sưu tập của Trường và Bảo tàng trưng bày trong triển lãm là những tác phẩm rất hiếm khi hoặc chưa từng được công bố. Triển lãm hân hạnh giới thiệu 150 tác phẩm tranh, tượng, phù điêu từ bộ sưu tập của Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam cùng sự đóng góp của A&V Foundation, gia đình họa sỹ Ngô Mạnh Lân. 

Những tác phẩm được thể hiện với sự đa dạng về chất liệu, phong phú về hình thức sẽ kể câu chuyện đầy đủ nhất có thể về hành trình đào tạo của Nhà trường. Đây là lần đầu tiên sau 100 năm hình thành và phát triển, thông qua những sáng tác của mình thầy và trò các thế hệ từ Trường Mỹ thuật Đông Dương đến Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam hội tụ trong một triển lãm để cùng nhau tạo nên những âm điệu ngọt ngào của màu sắc và hình khối, của cảm xúc, trí tuệ và tinh thần kiến tạo một nền mỹ thuật hiện đại đậm đà bản sắc dân tộc của Việt Nam.

Khai mạc triển lãm sẽ diễn ra vào 9h30 sáng ngày 14/11/2025 tại sân trung tâm của Bảo tàng với sự hỗ trợ từ nhà đấu giá Millon Việt Nam. 

Cùng với Lễ khai mạc triển lãm là Lễ trao Giải thưởng mang tên vị Hiệu trưởng đầu tiên của trường - Giải thưởng Victor Tardieu, dành cho các bài sáng tác tốt nghiệp xuất sắc nhất năm 2025 của sinh viên Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam.

Minh Thư