Tăng giá thu gom vận chuyển, xử lý chất thải rắn cần đi đôi với chất lượng

Ngày 26/8, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam TP. Hà Nội tổ chức Hội nghị phản biện xã hội đối với dự thảo Quyết định của UBND Thành phố ban hành giá cụ thể dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt đối với cơ quan, tổ chức, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp, hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn TP. Hà Nội giai đoạn 2025-2026.

Theo dự thảo Quyết định, giá dịch vụ thu gom chất thải rắn sinh hoạt là: 242,4 đồng/kg đối với khu vực phường; 476,5 đồng/kg đối với khu vực xã. Giá dịch vụ vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt là: 297,4 đồng/kg đối với khu vực phường; 287,5 đồng/kg đối với khu vực xã. Giá dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt là: 529 đồng/kg.

Về lộ trình, năm 2025, giá dịch vụ gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân cư trú tại các phường là 21 nghìn đồng/tháng, năm 2026 là 43 nghìn đồng/tháng; tại các xã là 10 nghìn đồng/tháng, năm 2026 là 23 nghìn đồng/tháng.

Các cơ quan, tổ chức, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, khu sản xuất kinh doanh tập trung, cụm công nghiệp giá cụ thể dịch vụ thu gom vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt là 1.175 đồng /kg x khối lượng rác thải phát sinh thực tế…

Phản biện tại Hội nghị, các đại biểu nhận định, việc xây dựng Thủ đô sáng, xanh, sạch, đẹp; văn minh, thanh lịch là mục tiêu được xác định trong các báo cáo chính trị tại Đại hội Đảng các các phường, xã và dự thảo báo cáo chính trị tại Đại hội Đảng bộ Thành phố.

Để đạt được mục tiêu trên, có nhiều giải pháp, qua khảo sát thực tế và ý kiến cá nhân đồng tình cho rằng việc điều chỉnh giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt là cần thiết, xuất phát từ yêu cầu thực tiễn: Khối lượng rác ngày càng tăng, chi phí thu gom - xử lý ngày càng lớn, cần tiệm cận giá dịch vụ theo cơ chế thị trường, phù hợp với Luật Giá 2023 và Luật Bảo vệ môi trường 2020 như báo cáo của Thành phố.

PGS.TS Vũ Thị Minh, Tổng Thư ký Hội Khoa học kinh tế Hà Nội cho rằng, việc điều chỉnh tăng dần giá cụ thể dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt là cần thiết nhằm giảm gánh nặng ngân sách Nhà nước, đồng thời giúp người dân giảm thiểu phát sinh chất thải rắn sinh hoạt khi tiến tới thu giá đúng đủ theo khối lượng phát thải.

Từ thực tế tại khu dân cư và khảo sát ý kiến người dân, PGS.TS Vũ Thị Minh đề nghị UBND Thành phố sớm ban hành Quyết định này để đưa vào thực thi, góp phần giảm gánh nặng cho ngân sách, thay đổi hành vi xả rác thải và bảo vệ môi trường của người dân, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa người dân, doanh nghiệp và Nhà nước trên địa bàn Thủ đô.

Theo ông Vũ Thành Vĩnh, thành viên Hội đồng tư vấn Dân chủ-Pháp luật, Ủy ban MTTQ Việt Nam TP. Hà Nội, vấn đề đặt ra là mức tăng gắn với chất lượng dịch vụ ra sao để người dân chấp nhận và đồng thuận, để Quyết định của UBND Thành phố là phù hợp và khả thi.

Ông Vĩnh cũng cho rằng, việc tăng giá cần cam kết về chất lượng dịch vụ: Phải có điều khoản ràng buộc đơn vị cung cấp dịch vụ về tần suất, thời gian thu gom, chất lượng xử lý; có chế tài nếu vi phạm nếu để rác tồn đọng.

"Chúng ta đều thống nhất rằng việc tăng phí dịch vụ môi trường là cần thiết, nhưng phải trên tinh thần "giá đi đôi với chất lượng - chính sách phải đi vào lòng dân". Nếu chỉ nhìn vào bài toán tài chính, không tính tới sức dân và sự đồng thuận xã hội, thì chính sách rất khó thực thi. Do đó, tôi đề nghị UBND Thành phố nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của nhân dân, của MTTQ các cấp, để hoàn thiện dự thảo theo hướng khả thi, công bằng, minh bạch và có lộ trình phù hợp", ông Vĩnh đề nghị.

Góp ý vào thời gian có hiệu lực của Quyết định, TS Đinh Hạnh, Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Kinh tế, Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố cho rằng, dự thảo quyết định quy định giai đoạn 2025-2025 mà năm 2025 chỉ còn 4 tháng nên quá ngắn. Do đó, đề nghị thời hạn nên quy định ít nhất từ tháng 9/2025 đến 31/12/2027. Do đó, ông đề nghị cân nhắc thêm một quy định riêng về mức ưu đãi đối với hộ nghèo gặp nhiềp khó khăn, hộ có góp công trong việc thu hồi chất thải rắn như: Tạo điều kiện địa điểm chôn lấp, giảm khối lượng thu gom, xử lý, vận chuyển, hỗ trợ kinh phí…

Phát biểu kết luận Hội nghị, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP. Hà Nội Nguyễn Lan Hương đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp thu các ý kiến, trong đó, nghiên cứu sửa tên dự thảo quyết định.

Ngoài ra, UBND Thành phố phải có chiến lược cụ thể về truyền thông, nhấn mạnh tại sao đến lúc này mới điều chỉnh giá thu gom, xử lý chất thải rắn, đi kèm với chất lượng dịch vụ như nào để nhân dân hiểu, đồng thuận với chính sách của Thành phố và dần thích ứng, chuẩn bị tâm lý đón nhận chính sách mới. Cùng đó, dự thảo cũng nêu rõ chế tài xử phạt vi phạm...

Về lộ trình, Ủy ban MTTQ TP. Hà Nội đề nghị nghiên cứu thêm ý kiến đề nghị thực hiện từ 1/1/2026, viêc này sẽ đồng bộ, hợp lý hơn.

Thùy Linh