Tháo gỡ những 'vấn đề nóng' cho công nhân lao động

Dự Hội nghị có hơn 200 công nhân lao động, đại diện cho hơn 2,7 triệu đoàn viên, công nhân viên chức lao động trên địa bàn Thủ đô.

Báo cáo về tình hình đời sống, việc làm, quan hệ lao động và kiến nghị, đề xuất của công nhân lao động Thủ đô năm 2025, Phó Chủ tịch LĐLĐ thành phố Hà Nội Nguyễn Huy Khánh cho biết: Hiện nay, Hà Nội có trên 270.000 doanh nghiệp với khoảng 2,7 triệu lao động. LĐLĐ thành phố đang quản lý, chỉ đạo trực tiếp hoạt động 45 Công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở với tổng số trên 9.000 Công đoàn cơ sở và gần 800 nghìn đoàn viên.

Trong điều kiện đất nước, Thủ đô đang còn nhiều khó khăn do chịu ảnh hưởng của tình hình kinh tế, chính trị thế giới nhưng với sự quyết tâm, tinh thần đoàn kết, trách nhiệm, Thành ủy, HĐND, UBND Thành phố đã tập trung lãnh đạo, chủ động, linh hoạt, sáng tạo trong chỉ đạo, điều hành, huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, cùng sự ủng hộ, đồng hành, nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân, trong đó có đội ngũ công nhân viên chức lao động Thủ đô để triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp, thực hiện chủ đề, kế hoạch công tác năm của Thành phố, thực hiện có hiệu quả các kết luận của Trung ương, Nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội.

Cụ thể, về lao động, việc làm, thị trường lao động tiếp tục duy trì đà phục hồi. UBND Thành phố đã thực hiện các giải pháp hỗ trợ tạo việc làm, phát triển thị trường lao động. 3 tháng đầu năm 2025, toàn Thành phố đã giải quyết việc làm cho trên 54,1 nghìn người lao động, đạt 32,03% kế hoạch năm, tăng 10,1% so với cùng kỳ.

Về tiền lương, tiền thưởng, đa số doanh nghiệp vẫn cố gắng bảo đảm tiền lương, phúc lợi cho người lao động. Quý I năm 2025, thu nhập bình quân của người lao động là 7,7 triệu đồng/tháng (tăng 7,35% so với cùng kỳ năm 2024). Tuy nhiên, với mức thu nhập của người lao động như trên vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu, nhất là với công nhân lao động đang làm việc ở các khu công nghiệp, khu chế xuất.

Về nhà ở của công nhân lao động khu công nghiệp, Hà Nội hiện có 10 khu công nghiệp, khu công nghệ cao đi vào hoạt động với trên 167 nghìn lao động, trong đó có nhiều lao động ngoại tỉnh, 60% công nhân lao động đang phải thuê nhà trọ ở các khu dân cư. Nhà ở cho công nhân hiện nay tuy được quan tâm nhưng chưa theo kịp sự gia tăng của lực lượng lao động. Một số khu nhà trọ diện tích chật hẹp, an ninh trật tự và vệ sinh môi trường chưa đảm bảo, mức giá thuê trọ và tiền điện, tiền nước cao... Ngoài ra, các trường học công lập cho con công nhân lao động còn thiếu. Điều đó đã gây khó khăn hơn cho người lao động.

Về chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, hiện số người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc đạt gần 2,2 triệu người, tăng hơn 107 nghìn người so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, tình trạng nợ đọng, trốn đóng bảo hiểm xã hội còn cao. Nhiều doanh nghiệp cố tình chây ì, nợ đóng, trốn đóng, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động.

Theo Phó Chủ tịch LĐLĐ thành phố Hà Nội, 2 tháng qua, LĐLĐ Thành phố đã tổ chức lấy ý kiến, kiến nghị của công nhân lao động. Kết quả đã tiếp nhận được trên 500 ý kiến, kiến nghị. Qua tổng hợp, công nhân lao động có ý kiến đề xuất với Thành phố và các sở, ngành liên quan tập trung vào 4 nhóm vấn đề, gồm: Nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân; trường học cho con công nhân; chăm sóc sức khỏe, y tế, bảo hiểm xã hội, an toàn thực phẩm; đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao tay nghề, chuyển đổi nghề, tạo việc làm mới cho người lao động; về hỗ trợ doanh nghiệp.

Phát biểu tại hội nghị, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh nhấn mạnh: mục đích chính của Hội nghị là tạo cầu nối trực tiếp để công nhân lao động có cơ hội bày tỏ những kiến nghị, đề xuất, những khó khăn, vướng mắc trong công việc và cuộc sống. Trước Hội nghị, lãnh đạo Thành phố đã nhận được hàng trăm kiến nghị gửi về. Xác định quan điểm mỗi bước tiến, mỗi thành công chung của Thành phố không thể thiếu vai trò quan trọng của lực lượng công nhân lao động Thủ đô.

Với vai trò là người đứng đầu - Chủ tịch UBND Thành phố đề nghị công nhân lao động hãy thẳng thắn trao đổi, có ý kiến, đề xuất nguyện vọng của mình. Chính quyền Thành phố luôn lắng nghe với tinh thần cầu thị nhất, sẽ đáp ứng tối đa những nguyện vọng chính đáng của các bạn vì điều đó cũng sẽ là động lực để Thành phố phát triển.

Nhà ở xã hội cần được giải quyết cấp bách, kịp thời

Tại hội nghị, bàn về vấn đề nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, trường học cho con công nhân, chị Nguyễn Thị Huyền Trang (Công ty TNHH Thời trang Star, Khu Công nghiệp Phú Nghĩa) nêu ý kiến: Trong bối cảnh hiện nay, việc tuyển dụng lao động từ các tỉnh xa vào làm việc tại khu công nghiệp đang gặp phải nhiều khó khăn, đặc biệt là về vấn đề chỗ ở. Nhu cầu nhà ở gần khu công nghiệp còn thiếu hụt nghiêm trọng, khiến nhiều lao động tiềm năng không thể chuyển đến làm việc và sinh sống lâu dài.

Vì vậy, chị Trang đề xuất UBND Thành phố xem xét việc xây dựng các khu nhà trọ giá rẻ và nhà trẻ cho con công nhân lao động. Điều này không chỉ giải quyết vấn đề về nơi ở cho người lao động mà còn đảm bảo sự ổn định gia đình và công việc cho họ. Việc xây dựng nhà gửi trẻ cũng sẽ giúp giảm bớt gánh nặng cho phụ huynh, tạo điều kiện để họ tập trung làm việc với năng suất cao. 

Ngoài ra, việc xây dựng các khu nhà ở này cũng góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho công nhân lao động, từ đó thu hút thêm nhiều lao động chất lượng từ các địa phương khác, nâng cao sức cạnh tranh và sự phát triển bền vững cho khu công nghiệp.

Cùng chung ý kiến, chị Chu Thị Báu (Công ty TNHH Kanepackage) nêu một thực tế, hiện nay quy định về thu nhập dưới 15 triệu đồng/tháng mới thuộc đối tượng mua nhà ở xã hội với Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh là rất khó khăn. Lương tối thiểu của công nhân ở Hà Nội thấp nhất cũng là trên 4 triệu đồng và đa số các doanh nghiệp đều trả lương cao hơn lương tối thiểu vùng. Ngoài lương còn có chính sách thưởng, đặc biệt thưởng Tết, nhiều doanh nghiệp thưởng 3 tháng lương, do vậy mức thu nhập của nhiều công nhân đạt trên 15 triệu đồng. Thu nhập này so với giá cả chi tiêu ở Thành phố thì vẫn còn khiến đời sống người lao động eo hẹp xong lại không đạt điều kiện mua nhà ở xã hội.

Vì vậy, chị Báu đề nghị Thành phố xem xét, kiến nghị với cơ quan thẩm quyền điều chỉnh điều kiện về mua nhà ở xã hội thành: "Thu nhập 25 triệu đồng trở xuống hoặc 20 triệu đồng trở xuống thuộc diện được mua nhà ở xã hội cho hợp với thực tiễn sinh động tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh".

Giải đáp vấn đề này, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Luyện Văn Phương cho biết, đây là những kiến nghị thiết thực, cấp bách. Thời gian qua, chủ trương về nhà ở cho công nhân được Thành phố đặc biệt quan tâm. Thành phố đã ban hành chương trình về phát triển nhà ở đến năm 2030, trong đó có nêu rõ chủ trương về phát triển nhà ở xã hội trong giai đoạn này. Trong đó, Thành phố đã giao nhiệm vụ cho Ban Quản lý các khu công nghiệp và chế xuất Hà Nội (nay là Ban Quản lý khu công nghệ cao và khu công nghiệp Hà Nội) cũng như LĐLĐ Thành phố Hà Nội tổ chức nghiên cứu, đầu tư nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân lao động thuê gắn với các thiết chế Công đoàn.

Đề án đầu tư xây dựng gắn với thiết chế Công đoàn đã được Thủ tướng phê duyệt tại các quyết định. Tuy nhiên, việc bố trí trên thực tế còn khó khăn ngay từ khâu xác định nhu cầu của công nhân hiện nay là bao nhiêu còn chưa rõ kết quả.

Theo Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội, Sở Xây dựng Hà Nội không trực tiếp làm việc này. Nhưng qua trao đổi với Ban Quản lý khu công nghệ cao và khu công nghiệp Hà Nội cho thấy việc khảo sát tại công ty, nhu cầu của người lao động chưa xác định được.

Việc phát triển chậm nhà ở xã hội cũng có lỗi của các đơn vị, ngành xây dựng xin nhận lỗi và khắc phục trong thời gian tới. Thủ tướng Chính phủ đã trình Quốc hội thủ tục xây dựng nhà ở xã hội, trong đó tháo gỡ rất nhiều vấn đề từ giao chủ đầu tư cho tới quy trình thủ tục.

Liên quan đến vấn đề điều kiện mức lương mua nhà ở xã hội, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội nhấn mạnh đó đều là quy định rất rõ ở Luật. Trong thẩm quyền của mình, Sở Xây dựng Hà Nội ghi nhận ý kiến và sẽ tiếp tục có kiến nghị lên các cấp cao hơn để có thể sửa đổi cho phù hợp trong thời gian tới.

Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho rằng về mức lương tối thiểu trong điều kiện mua nhà ở xã hội đã có trong quy định của Luật. Với Hà Nội có thể khác hơn không, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội gợi ý LĐLĐ Thành phố cùng với các cơ quan, lãnh đạo Thành phố có kiến nghị đối chiếu với Luật Thủ đô để xác định cơ chế đặc thù cho Hà Nội, xem HĐND có thể có nghị quyết riêng hay không, bổ sung có hệ số K nào đó để cho đông đảo công nhân lao động có cơ hội tiếp cận với nhà ở xã hội.

Về vấn đề nhà trọ cho công nhân lao động, Hà Nội đã ban hành kế hoạch vượt mức nhà ở xã hội do Thủ tướng giao. Cơ chế vận hành nhà ở xã hội chủ yếu vẫn là bán, hình thức thuê - cho thuê sơ cấp, thứ cấp… quy định, cơ chế còn cứng nhắc. Hình thành các khu công nghiệp, Nhà nước và nhân dân cung ứng dịch vụ cho thuê, tuy nhiên để nâng cấp vấn đề về an toàn phòng cháy chữa cháy, an ninh nhà nước phải có cái nhìn bài bản hơn. Lãnh đạo Thành phố tiếp thu và sẽ có cách xử lý "mở" hơn về quy hoạch, phát triển nhà ở xã hội cũng như nhà ở cho thuê tại các khu công nghiệp, để có chính sách sát với thực tiễn hơn…

Bảo đảm công tác y tế cho công nhân lao động

Tại hội nghị, chị Nguyễn Minh Hiền (Bệnh Viện Thanh Nhàn) nêu ý kiến, mặc dù đã được tăng lương nhưng người lao động là cán bộ y tế còn gặp nhiều khó khăn về tiền trực, nhà ở, chế độ cho người có trình độ cao, chế độ bồi dưỡng tại chỗ…

Vì vậy, chị Hiền đề nghị cần đảm bảo các chế độ đặc thù cho ngành Y tế, đặc biệt là tiền trực, chế độ bồi dưỡng tại chỗ, điều chỉnh mức phụ cấp ưu đãi nghề với cán bộ y tế. Đồng thời có chính sách thu hút cán bộ, nhân viên y tế bằng phương thức đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực chuyên môn cho cán bộ y tế.

Giải đáp kiến nghị vấn đề này, theo Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Vũ Cao Cương, hiện nay, viên chức, người lao động trong các cơ sở y tế công lập được hưởng phụ cấp trực, phẫu thuật thủ thuật theo quy định tại Quyết định số 73/2011/QĐ-TTg ngày 8/12/2011 của Thủ tướng Chính phủ quy định một số chế độ phụ cấp đặc thù đối với công chức, viên chức, người lao động trong các cơ sở y tế công lập và chế độ phụ cấp chống dịch; phụ cấp ưu đãi nghề quy định tại Nghị định 56/2011/NĐ-CP ngày 4/7/2011 của Chính phủ. Tại thời điểm năm 2011, mức lương cơ sở là 830.000 đồng, qua 14 năm và nhiều lần nâng lương, hiện mức lương cơ sở là 2.340.000 đồng, gấp 2,8 lần so với năm 2011.

Hiện tại, Bộ Y tế đã xây dựng dự thảo Nghị định quy định một số chế độ phụ cấp đặc thù đối với công chức, viên chức, người lao động trong các cơ sở y tế công lập, chế độ phụ cấp chống dịch; chế độ hỗ trợ nhân viên y tế thôn, tổ dân phố và cô đỡ thôn, bản thay thế Quyết định 73/2011/QĐ-TTg; đồng thời xây dựng dự thảo Nghị định quy định chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với viên chức, người lao động công tác tại các cơ sở y tế công lập thay thế Nghị định số 56/2011/NĐ-CP. Khi Nghị định được ban hành, mức phụ cấp sẽ được tăng 2,8 lần theo mức lương cơ sở hiện tại.

Liên quan đến nguồn nhân lực chất lượng cao, tính đến ngày 31/3/2025, toàn ngành Y tế Thủ đô có 9 Phó Giáo sư, 585 Tiến sĩ/CKII, 2.809 Thạc sĩ/CKI/ Nội trú. Các cơ chế, chính sách về đào tạo, bồi dưỡng, tuyển dụng, đãi ngộ nhân viên y tế đã được đưa vào Luật Thủ đô và chương trình công tác năm 2025 của UBND Thành phố. Trong đó Sở Nội vụ được giao chủ trì, Sở Y tế phối hợp xây dựng 2 Nghị quyết của Hội đồng nhân dân Thành phố: Nghị quyết quy định về việc thu hút, trọng dụng người có tài năng; Nghị quyết quy định chính sách phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của Thủ đô.

Về chế độ bồi dưỡng tại chỗ bằng hiện vật, thực hiện theo Thông tư số 24/2022/TT-BLĐTBXH ngày 30/11/2022, người lao động làm các nghề, công việc thuộc danh mục nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; đang làm việc trong môi trường lao động theo quy định tại khoản 2 Điều 3 Thông tư 24/2022/TT-BLĐTBXH sẽ được hưởng bồi dưỡng bằng hiện vật theo quy định.

Việc tổ chức bồi dưỡng bằng hiện vật phải thực hiện bảo đảm kịp thời trong ca, ngày lao động, thuận tiện, an toàn, vệ sinh thực phẩm; không được trả bằng tiền, không được trả vào lương thay cho hiện vật bồi dưỡng. Đề nghị đơn vị thực hiện theo đúng quy định của pháp luật.

Thiện Tâm