Thủy sản hàng hóa: Cần dọn đường cho đầu tư

Mặc dù có lợi thế nhưng Hà Nội vẫn chưa thể đưa thủy sản trở thành ngành sản xuất hàng hóa do nhiều khó khăn, bất cập đang tồn tại. Ảnh: An Khuê

Hạn chế vì hạ tầng

Đánh giá của Chi cục Thủy sản Hà Nội cho thấy, năng suất bình quân của thủy sản nuôi trên địa bàn đạt 5 – 6 tấn/ha, sản lượng đạt trung bình 100.000 – 110.000 tấn/năm, đáp ứng khoảng 40% nhu cầu tiêu dùng thủy sản của Thủ đô. Tuy nhiên, so với tiềm năng sẵn có, đây là con số vẫn còn khá khiêm tốn. Có nhiều khó khăn đang chồng chất lên ngành thủy sản Hà Nội khiến cho lĩnh vực này chưa thể định hình được chỗ đứng trong ngành nông nghiệp Thủ đô, mà điểm yếu lớn nhất là hạ tầng thiếu đồng bộ. Từ tháng 2/2013, UBND Thành phố Hà Nội đã phê duyệt Quy hoạch phát triển thủy sản đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Trên cơ sở quy hoạch, Chi cục Thủy sản Hà Nội đã tham mưu cho các huyện thực hiện 13 dự án xây dựng vùng NTTS tập trung cho 10 huyện: Ba Vì, Mỹ Đức, Chương Mỹ, Quốc Oai, Thanh Oai, Phú Xuyên, Thường Tín, Ứng Hòa, Sóc Sơn, Thanh Trì với tổng diện tích 2.400ha.

Ông Hoàng Tiến Minh – Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Hà Nội trăn trở, trên địa bàn thành phố chưa có một dự án hạ tầng vùng NTTS tập trung nào hoàn chỉnh. Hạ tầng phục vụ sản xuất, nhất là giao thông, điện, thủy lợi thiếu đồng bộ khiến cho việc phát triển ngành thủy sản theo hướng hàng hóa gặp rất nhiều khó khăn. Theo tính toán của Chi cục Thủy sản Hà Nội, để đầu tư đào ao, kè cứng hóa bờ và các tuyến đường trong trang trại NTTS, trung bình mỗi hộ dân cũng phải bỏ ra vài trăm triệu đồng. Đây là số tiền quá lớn với nông dân, trong khi việc tiếp cận vốn vay ưu đãi còn nhiều bất cập.

Bên cạnh yếu kém về hạ tầng, NTTS trên địa bàn Hà Nội đang gặp khó khăn do nguồn nước bị ô nhiễm. Nguồn nước cấp sử dụng cho NTTS trên địa bàn chủ yếu được lấy từ sông Hồng, Tích, Bùi, Đáy, Đà và các hồ chứa lớn. Tuy nhiên, tình trạng ô nhiễm môi trường nước trên các con sông ngày càng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến NTTS. Ông Tạ Văn Sơn – Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Hà Nội cho biết, nhiều nông dân chưa quan tâm đến công tác xử lý môi trường và phòng chống dịch bệnh thủy sản. Để xử lý môi trường nước, ngoài sử dụng các chế phẩm sinh học, cần thiết phải xây dựng hệ thống tuần hoàn khép kín, trong đó dành riêng 10 – 15% diện tích để lắng lọc nước trước khi cấp nước trở lại cho sản xuất. Tuy nhiên, trong số hơn 22.400 hộ dân đang NTTS của Hà Nội, hầu như chưa có mô hình nào được đầu tư được hệ thống này, cho thấy sự bất cập lớn trong ngành thủy sản Thủ đô.

Điều đáng nói, lực lượng cán bộ chuyên ngành thuỷ sản cấp huyện hầu như chưa có, các Trạm thuỷ sản mới bắt đầu đi vào hoạt động còn thiếu cả nhân lực và trang thiết bị.

Cơ chế cho nhà đầu tư

Hiện nay, tiềm năng phát triển NTTS của Hà Nội là rất lớn với diện tích mặt nước hơn 30.000ha, trong đó ao, hồ hơn 11.000ha, ruộng trũng 19.807ha. Ngoài ra, Hà Nội còn một số con sông lớn như: Sông Hồng, sông Bùi, sông Tích, sông Đáy… có khả năng phát triển nuôi cá lồng bè. Hơn nữa, Hà Nội có một thị trường tiêu thụ rộng lớn, hệ thống giao thông tương đối thuận lợi để phát triển sản xuất nông nghiệp nói chung và NTTS nói riêng.

Những năm qua, nghề NTTS ở Hà Nội đã có sự phát triển tương đối tốt với phương thức nuôi chuyển dần từ quảng canh sang bán thâm canh và thâm canh. Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và PTNT Hà Nội, diện tích mặt nước đưa vào nuôi thủy sản của toàn thành phố đến nay đạt 21.131ha với 22.441 hộ nuôi.

Theo định hướng tái cơ cấu ngành nông nghiệp, Hà Nội đã chủ trương đẩy mạnh phát triển nuôi trồng thủy sản theo hướng hàng hóa, chuyên canh với năng suất, chất lượng cao. Tuy nhiên, theo đánh giá của nhiều địa phương, cơ chế chính sách khuyến khích phát triển NTTS của Thành phố chưa có tính đột phá, đồng bộ và chưa thu hút được doanh nghiệp tham gia đầu tư. Hiện nay, Nhà nước mới chỉ hỗ trợ đầu tư xây dựng hạ tầng vùng NTTS tập trung đối với các trục đường giao thông chính, còn lại các nhánh đường xương cá và hạ tầng vùng nuôi, các hộ dân phải tự bỏ tiền đầu tư.

Ông Chu Văn Hồng, Giám đốc HTX Thủy sản Đồng Tâm, xã Phú Đông, huyện Ba Vì chia sẻ, hiện nay toàn bộ đường giao thông trong vùng NTTS của HTX vẫn là đường đất, cứ trời mưa là lầy lội khiến cho việc vận chuyển thức ăn cũng như cá thương phẩm đi tiêu thụ gặp nhiều khó khăn. “Nhà nước phải có chính sách hỗ trợ, nếu để hộ sản xuất bỏ tiền ra đầu tư thì không thể làm nổi vì kinh phí quá lớn” – ông Hồng bày tỏ.

Để ngành thủy sản phát huy được lợi thế, tiềm năng sẵn có, Hà Nội vẫn còn nhiều việc phải làm. Trước hết, cần tập trung xây dựng mô hình nuôi thủy sản thâm canh ứng dụng công nghệ tiên tiến đạt sản lượng, chất lượng cao. Đồng thời cung cấp đủ giống thủy sản đảm bảo chất lượng cho các vùng nuôi trên địa bàn thành phố.

Ông Nguyễn Văn Sơn – Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Hà Nội cho biết thêm, cần tiếp tục hình thành, đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng cho các vùng nuôi tập trung lớn diện tích từ vài chục hecta trở lên. Đối với cơ chế, chính sách, Thành phố cần khuyến khích các doanh nghiệp tham gia đầu tư trong công tác tiêu thụ, bảo quản, chế biến sản phẩm thủy sản nước ngọt. Đồng thời hỗ trợ lãi suất vốn vay, hỗ trợ quảng bá, xây dựng nhãn hiệu, tiêu thụ sản phẩm hàng hoá…

An Khuê