Tìm giải pháp phát triển chợ văn minh

* Đến năm 2025, Hà Nội sẽ xây mới, cải tạo 310 chợ

Tuy nhiên, theo khảo sát của phóng viên, nhiều chợ trên địa bàn Thành phố, nhất là ở khu vực ngoại thành đang xuống cấp nghiêm trọng, không bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường... Điển hình như chợ Cổ Điển (xã Hải Bối, huyện Đông Anh) được xây dựng từ hơn 10 năm nay đã xuống cấp trầm trọng. Hệ thống phòng cháy, chữa cháy của chợ không được quan tâm; nền chợ bong tróc, lại thấp hơn mặt đường nên khi trời mưa nước đọng lâu, gây ô nhiễm môi trường.

Bên cạnh đó, các chợ như: Thành Công, Châu Long (quận Ba Đình), Xuân La (quận Tây Hồ)… dù đã xuống cấp, nhưng việc xây dựng lại theo hình thức xã hội hóa không nhận được sự đồng thuận của tiểu thương.

Nhiều tiểu thương mong muốn chợ khang trang hơn, nhưng cũng băn khoăn việc kinh doanh gặp khó khăn nếu chợ được xây dựng thành trung tâm thương mại. Chị Đỗ Thị Hòa (chợ Thành Công) chia sẻ: "Chúng tôi cũng mong muốn chợ được xây dựng đẹp hơn, khang trang hơn, tuy nhiên việc chợ quy mô hoặc cao tầng thì khách sẽ tập trung mua bên ngoài mà ngại vào chợ…".

Trong khi đó, một số chợ đã được xây mới, cải tạo như chợ Bưởi (quận Tây Hồ) không còn sầm uất như trước, nhiều ki ốt bỏ trống. Tại quận Hoàng Mai, chợ dân sinh Thanh Trì có tổng mức đầu tư hơn 8 tỷ đồng, nhưng sau khi hoàn thành cũng không thu hút được các hộ kinh doanh do vị trí không thuận lợi. 

Đây cũng là thực trạng của không ít dự án sau khi được xây mới, như: Chợ Nghệ, chợ Mơ, chợ Hàng Da, chợ Cầu Bươu... Điều đáng nói, đến nay vẫn còn một số địa phương chưa có chợ hoặc số lượng chợ chưa đủ để phục vụ nhu cầu của người dân, dẫn đến phát sinh chợ cóc, chợ tạm, khó kiểm soát hoạt động kinh doanh, chất lượng hàng hóa.

Mặc dù thời gian qua, chính quyền các cấp đặc biệt quan tâm đến công tác quản lý chợ trên địa bàn, chuyển đổi mô hình quản lý, nâng cao chất lượng hoạt động của các chợ truyền thống để phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân. Tuy nhiên, việc rà soát, điều chỉnh quy hoạch mạng lưới chợ gắn với quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng tại nhiều quận, huyện chưa kịp thời làm nảy sinh nhiều bất cập. Việc đầu tư xây dựng các chợ, nhất là tại nông thôn, gặp khó khăn về nguồn vốn.

Quyền Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội Trần Thị Phương Lan cho biết, trước tình hình này, thành phố Hà Nội đã kiến nghị Bộ Tài chính có cơ chế hỗ trợ về miễn, giảm tiền thuê đất, ưu đãi lãi suất cho vay… đối với nhà đầu tư xây dựng, khai thác chợ. Tạo điều kiện cho doanh nghiệp, hợp tác xã thu tiền thuê điểm kinh doanh tại chợ tương đương với mức thu áp dụng khi chợ do Nhà nước quản lý để bảo đảm an sinh, trật tự xã hội.

Bộ Công Thương cũng cần có quy định rõ hơn về quyền lợi, trách nhiệm của hộ kinh doanh, cũng như cách xử lý đối với hộ kinh doanh đã ký hợp đồng và đóng trước tiền thuê điểm kinh doanh để xây dựng chợ.

Về việc nâng cấp, cải tạo các chợ trên địa bàn, quyền Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội cho hay, tháng 10/2021, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Kế hoạch phát triển và quản lý chợ trên địa bàn thành phố giai đoạn 2021-2025. Theo đó, Thành phố phấn đấu 100% các chợ được xây dựng mới, cải tạo, sửa chữa bảo đảm tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường, phòng cháy, chữa cháy, văn minh thương mại. Có 141 chợ được xây dựng mới; 169 chợ được cải tạo, sửa chữa, nâng cấp...

Hiện, Sở Công Thương đang phối hợp, hướng dẫn UBND các quận, huyện, thị xã thực hiện. Trong giai đoạn 2021-2025, Thành phố tiếp tục thu hút nguồn vốn xã hội hóa; tập trung tháo gỡ khó khăn đối với chợ đã chuyển đổi mô hình quản lý, kinh doanh để nâng cao hiệu quả.

Trong năm 2021, ngành Công Thương Hà Nội đã phối hợp với các chủ đầu tư hoàn thành xây dựng 2 trung tâm thương mại, phát triển thêm 3 siêu thị, 100 cửa hàng tiện lợi, 2 chợ; kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư chợ đầu mối nông sản tại huyện Mê Linh, chợ đầu mối hàng nông nghiệp nông thôn huyện Quốc Oai, chợ Bích Hòa ở huyện Thanh Oai;...

Bích Phương