Virus Zika có gây vô sinh ở nam giới?

Ông Trần Danh Cường, Phó Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương. Ảnh: Hiền Minh

Để làm rõ thông tin trên và hướng dẫn cách phòng chống bệnh do virus Zika đối với phụ nữ mang thai, phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Trần Danh Cường, Phó Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương.

Trong bối cảnh nước ta đã ghi nhận trẻ sơ sinh mắc chứng đầu nhỏ do virus Zika, vậy, phụ nữ mang thai nhiễm Zika có đáng lo lắng không và cần lưu ý những điều gì, thưa ông?

Bác sĩ Trần Danh Cường: Chúng ta không nên gọi là hội chứng đầu bé mà gọi là hội chứng não bé, vì não nhỏ nên làm cho em bé đầu nhỏ lại. Hội chứng não bé có nhiều hậu quả về mặt thần kinh, vận động trí tuệ. Tuy nhiên, đối với phụ nữ mang thai thực ra không nên quá lo lắng, nếu giả sử có việc nhiễm virus Zika xảy ra muộn sau 12 tuần thì hậu quả đối với em bé là không cao. Tỉ lệ virus Zika ảnh hưởng đến em bé gây ra hội chứng não bé cũng không cao, theo ghi nhận là từ 3%-12% nên chúng ta không nên quá lo lắng và có thể tầm soát được. Chỉ trong trường hợp người phụ nữ có thai trong vòng 12 tuần đầu tiên thì hết sức lưu ý. Phụ nữ mang thai sau 18 tuần là có thể tầm soát được hội chứng não bé ở thai nhi.

Có thông tin cho rằng virus Zika gây vô sinh ở nam giới? Điều này có đúng không, thưa ông?

Bác sĩ Trần Danh Cường: Đây chỉ là những thông tin lan truyền. Tôi cũng khẳng định, thông tin này không chính thống và không có nghiên cứu khẳng định virus Zika là nguyên nhân gây ra vô sinh nam. Nếu nam giới bị nhiễm virus Zika thì cũng có đầy đủ các triệu chứng như đã nêu ở trên. Còn việc bệnh này gây ra vô sinh và ảnh hưởng đến tinh hoàn, gây ra ít tinh trùng, hỏng tinh trùng thì chưa khẳng định được.

Bệnh này nguy hiểm với phụ nữ mang thai, vậy trước khi có em bé, thai phụ phải chuẩn bị những gì, tiêm phòng vaccine gì để phòng bệnh này và có chế độ dinh dưỡng kiêng khem gì không, thưa Bác sĩ?

Bác sĩ Trần Danh Cường: Đây là bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và đặc biệt chưa có vaccine phòng bệnh, cho nên phụ nữ muốn mang thai không phải sử dụng bất kỳ một biện pháp gì để đề phòng và không dùng bất cứ thuốc gì. Đặc biệt, khi nằm trong vùng dịch, tiếp xúc với vùng dịch, đi qua vùng dịch hoặc đi du lịch đến vùng dịch và có thai, bệnh nhân phải đi khám để bác sĩ phát hiện có bị nhiễm virus Zika không, Zika có ảnh hưởng gì đến em bé không, vì hiện nay, chúng ta đều có thể chẩn đoán được từ lúc trước khi em bé ra đời.

Biến chứng của trẻ sơ sinh do virus Zika có hướng điều trị nào không, thưa ông?

Bác sĩ Trần Danh Cường: Nếu em bé bị biến chứng hội chứng não bé do bất kỳ nguyên nhân gì (có một số nguyên nhân do nhiễm trùng như CMV, Rubella…), hiện nay đang nghi ngờ do nhiễm virus Zika, thì không có phương pháp nào điều trị, chỉ có phương pháp chăm sóc thích hợp của ngành nhi khoa để có thể phục hồi chức năng. Nếu chúng ta chẩn đoán được trước sinh và khi đã khẳng định hội chứng não bé thì lúc đó tiến hành hội chẩn, thông tin đối với gia đình để họ quyết định. Thông thường, biến chứng về tỉ lệ thần kinh vận động trí tuệ đối với em bé từ 60%-100% tùy theo kích thước của đầu, tổn thương cấu trúc não, nên nhiều người có xu thế ngừng thai nghén trước khi em bé ra đời.

Những người mang thai đi xét nghiệm Zika ở đâu và kinh phí cho việc này như thế nào thưa bác sĩ?

Bác sĩ Trần Danh Cường: Không phải tất cả các phụ nữ mang thai đều phải đi xét nghiệm virus Zika. Bộ Y tế đã có chỉ định là nếu có nghi ngờ nhiễm virus Zika trong khi mang thai trong 3 tháng đầu hoặc có chẩn đoán là thai nhi mắc chứng não bé thì các bà mẹ nên đi làm xét nghiệm virus Zika, đến cơ sở y tế để xin tư vấn của các bác sĩ hoặc làm các xét nghiệm. Các xét nghiệm này đều được miễn phí.

Có phải phụ nữ nào bị virus Zika đều sinh con mắc hội chứng não bé giống như bác sĩ vừa nói không và việc khám sàng lọc virus Zika đối với phụ nữ mang thai được triển khai như thế nào, đặc biệt là ở Bệnh viện Phụ sản Trung ương?

Bác sĩ Trần Danh Cường: Tỉ lệ phụ nữ mắc virus Zika, sau đó gây ra hội chứng não bé hay biến chứng hội chứng não bé đối với thai nhi là rất thấp, khoảng 10%. Như vậy, chúng ta có thể yên tâm là nếu mẹ nhiễm phải thì khả năng lây bệnh cho con là rất thấp. Việc triển khai sàng lọc chẩn đoán hội chứng não bé đối với thai nhi đã được thực hiện từ rất lâu chứ không phải chỉ khi có dịch Zika bùng phát ở Việt Nam, bởi nguyên nhân dẫn đến não bé không phải chỉ từ virus Zika. Chị em có thể yên tâm vì việc đo kích thước đầu là công việc đầu tiên khi siêu âm và chúng ta có thể chẩn đoán được rất sớm bằng cách đi siêu âm theo hệ thống 12 tuần, 22 tuần. Những phụ nữ nằm trong vùng dịch hoặc có triệu chứng của Zika thì nên đi siêu âm 2 tuần một lần, qua đó chúng ta có thể phát hiện được hội chứng não bé từ 18 tuần.

Xin cám ơn ông!

Thúy Hà (thực hiện)