Xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh gắn với phát triển nguồn nhân lực

Trong chia sẻ của ông Trần Thế Cương - Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Hà Nội tại Hội nghị tổng kết Chương trình 06-CTr/TU ngày 17/3/2024 của Thành ủy Hà Nội, tư tưởng "giáo dục vì con người" một lần nữa được nhấn mạnh, như nền tảng cho phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần xây dựng Thủ đô hiện đại, văn hiến, thông minh và bền vững.

Phát triển toàn diện người Hà Nội từ nền tảng giáo dục

Trong hành trình phát triển Thủ đô, con người luôn được xác định là trung tâm, là chủ thể sáng tạo và là động lực then chốt. Đặc biệt trong bối cảnh đổi mới, hội nhập, việc xây dựng hình ảnh người Hà Nội "thanh lịch, văn minh" càng trở nên cấp thiết và phải bắt đầu từ môi trường giáo dục.

Ông Trần Thế Cương chia sẻ: "Chúng tôi nhận thức rõ vai trò của giáo dục trong việc hình thành phẩm chất, nhân cách con người. Việc xây dựng con người Hà Nội thanh lịch, văn minh không chỉ là nhiệm vụ giáo dục đạo đức đơn thuần, mà còn là mục tiêu chiến lược để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho tương lai."

Từ đó, ngành giáo dục Hà Nội đã chủ động đưa nội dung giáo dục giá trị sống, kỹ năng sống, giáo dục truyền thống, giáo dục pháp luật, đạo đức, lối sống vào chương trình học chính khóa và hoạt động ngoại khóa ở các cấp học. Trong đó, trọng tâm là giáo dục học sinh ý thức trách nhiệm công dân, lòng yêu nước, yêu Thủ đô, và hành vi ứng xử có văn hóa trong học đường và ngoài xã hội.

Trong quá trình giáo dục con người toàn diện, Hà Nội chú trọng giáo dục nhân cách gắn liền với năng lực. Không chỉ bồi đắp tình yêu quê hương, Hà Nội, tinh thần tôn trọng lịch sử, văn hóa, ngành Giáo dục còn tăng cường các chương trình rèn luyện kỹ năng cho học sinh: kỹ năng giao tiếp, thuyết trình, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề, kỹ năng số, ứng dụng công nghệ...

"Chúng tôi xác định: thanh lịch, văn minh không chỉ là thái độ, hành vi mà còn là cách học sinh tiếp cận thế giới, làm chủ công nghệ, thích nghi với môi trường toàn cầu. Học sinh Hà Nội cần được trang bị toàn diện, từ kiến thức, đạo đức đến kỹ năng sống và năng lực đổi mới sáng tạo," ông Trần Thế Cương khẳng định.

Với phương châm đó, nhiều trường học tại Hà Nội đã mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học, chú trọng mô hình giáo dục STEM, STEAM, tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, dự án cộng đồng, ngày hội văn hóa, ngày hội công nghệ… để học sinh được "học đi đôi với hành", rèn luyện cả tư duy và cảm xúc.

Tăng cường giáo dục truyền thống, phát huy bản sắc Thăng Long – Hà Nội

Một điểm nhấn đáng chú ý trong hoạt động của ngành Giáo dục Thủ đô là việc tăng cường lồng ghép giáo dục truyền thống văn hóa, lịch sử vào các môn học và hoạt động ngoại khóa. Từ các giờ học lịch sử địa phương, đến các buổi tham quan di tích, tọa đàm về nhân vật lịch sử, học sinh Hà Nội được khơi dậy niềm tự hào dân tộc và ý thức giữ gìn bản sắc.

Giám đốc Sở GD-ĐT Hà Nội cho biết: "Chúng tôi đã chỉ đạo các nhà trường phát huy giá trị các di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh, nhân vật tiêu biểu của Hà Nội trong hoạt động giáo dục. Qua đó, học sinh không chỉ học kiến thức mà còn được nuôi dưỡng tình yêu Thủ đô, từ đó lan tỏa hành vi văn minh, ứng xử thanh lịch."

Ngoài ra, ngành Giáo dục Thủ đô còn phối hợp với các sở, ngành tổ chức cuộc thi tìm hiểu lịch sử, thi kể chuyện, sân khấu hóa sự kiện lịch sử… thu hút sự tham gia của hàng chục ngàn học sinh mỗi năm, tạo thành phong trào giáo dục truyền thống sâu rộng.

Nhận thức rằng giáo dục không chỉ là nhiệm vụ của nhà trường, ngành Giáo dục Hà Nội đặc biệt coi trọng sự phối hợp giữa gia đình - nhà trường - xã hội trong việc giáo dục phẩm chất, đạo đức và nhân cách học sinh. Nhiều chương trình phối hợp giữa ngành giáo dục và Hội Phụ huynh, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ… đã được triển khai nhằm xây dựng môi trường học tập và sinh hoạt lành mạnh cho học sinh.

Sở GD-ĐT Hà Nội đã có nhiều sáng kiến như tổ chức "Tuần lễ giáo dục đạo đức", "Ngày hội văn hóa ứng xử", "Diễn đàn học sinh thanh lịch"... để phụ huynh, học sinh và giáo viên cùng đối thoại, cùng cam kết xây dựng hình ảnh đẹp trong học đường.

Ông Trần Thế Cương nhấn mạnh: "Xây dựng con người Hà Nội thanh lịch, văn minh không thể tách rời gia đình và xã hội. Chúng tôi mong muốn tạo ra sự đồng thuận và cộng hưởng từ tất cả các lực lượng, để mỗi học sinh đều được giáo dục bằng tình yêu thương, sự tôn trọng và kỳ vọng đúng đắn."

Hướng tới giáo dục hội nhập, phát triển bền vững

Trên nền tảng giáo dục truyền thống, Hà Nội cũng không ngừng đổi mới để tiệm cận với chuẩn mực quốc tế. Việc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018, phát triển các trường chất lượng cao, đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong giáo dục… đã mở ra cơ hội tiếp cận tri thức và kỹ năng toàn cầu cho học sinh Thủ đô.

Đặc biệt, trong giai đoạn 2020-2025, Sở GD-ĐT Hà Nội đặt mục tiêu phát triển nguồn nhân lực có chất lượng cao, có khả năng thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và các thách thức toàn cầu. Trong đó, yêu cầu về phẩm chất "thanh lịch, văn minh" vẫn là tiêu chí cốt lõi để học sinh Hà Nội trở thành công dân toàn cầu mà vẫn giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Không chỉ dừng lại ở phạm vi nhà trường, ngành Giáo dục Hà Nội còn chú trọng liên kết với các ngành, lĩnh vực khác để đảm bảo việc phát triển con người gắn với nhu cầu xã hội. Từ việc đào tạo nghề gắn với thị trường lao động, đến hướng nghiệp, phân luồng học sinh phù hợp, giáo dục Hà Nội đang đi đúng hướng trong việc "cung cấp" nguồn nhân lực vừa "tài" vừa "đức" cho Thủ đô và cả nước.

Theo ông Trần Thế Cương, giáo dục phải đóng vai trò trung tâm trong chiến lược phát triển bền vững của Hà Nội: "Mỗi học sinh hôm nay chính là cán bộ, công nhân, trí thức, nhà khoa học, nhà lãnh đạo… của ngày mai. Vì thế, giáo dục không thể chỉ dạy chữ, mà còn phải dạy người, dạy làm người Hà Nội tử tế, có trách nhiệm với cộng đồng, có khát vọng vươn lên."

Xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh không phải là một khẩu hiệu, mà là một hành trình lâu dài cần sự kiên trì, đồng bộ và đầy tâm huyết từ ngành giáo dục. Với tầm nhìn xa và định hướng rõ ràng, ngành Giáo dục và Đào tạo Hà Nội đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu ấy – bắt đầu từ những việc rất cụ thể trong lớp học, đến việc xây dựng hệ giá trị và môi trường giáo dục toàn diện.

Minh Anh