Cần có tư duy mới về không gian phát triển nông nghiệp Thủ đô

Đây là hoạt động triển khai Quyết định số 1138/QĐ-UBND ngày 04/4/2022 của UBND Thành phố về việc giao Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội là cơ quan lập Quy hoạch Thủ đô; Kế hoạch số 146/KH-UBND ngày 25/5/2022 của UBND Thành phố triển khai công tác lập Quy hoạch Thủ đô.

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội Tạ Văn Tường, Hà Nội hiện có 11 quy hoạch liên quan đến lĩnh vực nông nghiệp nhưng phần lớn các quy hoạch này đều đã bị biến đổi, điều chỉnh. Tốc độ đô thị hoá rất nhanh thời gian qua đã phá vỡ cảnh quan, không gian nông nghiệp, làm mất đi nhiều giá trị lịch sử văn hoá của nông nghiệp để lại từ ngàn xưa. Trong sản xuất nông nghiệp, mặc dù đã dồn điền thổi thửa nhưng còn manh mún, kinh tế hộ gặp nhiều khó khăn, khó tập trung thành vùng sản xuất lớn. Đất đai nông nghiệp thiếu ổn định. Bên cạnh đó còn có hiện trạng người dân giữ đất chờ dự án, không quan tâm đến sản xuất, dẫn đến một phần diện tích lớn đất bị bỏ hoang.

Trong lĩnh vực phát triển rừng, lâm nghiệp, việc khai thác kinh tế, dịch vụ, cảnh quan môi trường từ rừng còn rất hạn chế, trong đó có nguyên nhân xuất phát từ việc thiếu các quy hoạch, định hướng rõ ràng về tầm nhìn phát triển rừng.

Về quy hoạch đê điều thuỷ lợi, theo ông Tạ Văn Tường, hiện trạng ô nhiễm môi trường các dòng sông là vấn đề báo động, dẫn đến cần tư duy mới trong quy hoạch về đê điều, thuỷ lợi, khai thác nạo vét sông, xử lý cảnh quan môi trường.

Trong giai đoạn tới, ngành nông nghiệp mong muốn trong quy hoạch Thủ đô thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 cần đưa ra tư duy mới về không gian phát triển. Theo ông Tạ Văn Tường, không gian phát triển nông nghiệp cần được chia ra theo 4 khu vực: Khu vực trong nội đô; khu vực trong vành đai 4 tạo cảnh quan không gian môi trường sinh thái hài hoà cho đô thị; khu vực trong phạm vi 5 đô thị vệ tinh gắn liền với nhiều cảnh quan, di tích lịch sử văn hoá, nhiều giá trị bản địa trong sản xuất nông nghiệp và các khu vực trọng điểm phát triển nông nghiệp tại một số huyện ngoại thành. Đây là nơi tập trung phát triển các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, thu hút doanh nghiệp đầu tư tạo ra chuỗi giá trị lớn, tạo liên kết vùng với các tỉnh.

Theo GS.TS Trần Đức Viên, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Học viện Nông nghiệp Việt Nam, nguyên Giám đốc Học viện, nông nghiệp Hà Nội phải có đặc điểm nhận diện đặc trưng, vì vậy phát triển nông nghiệp hàng hoá có giá trị gia tăng cao, đa giá trị theo hướng phát triển xanh, tuần hoàn; phát triển nông nghiệp với tư duy theo kiểu công nghiệp, tổ chức sản xuất công nghệ cao. Ngoài ra, Hà Nội cũng cần phát triển nông nghiệp đô thị và nông nghiệp ven đô. Để giữ hồn cốt văn hoá xứ Đoài, văn hoá Tràng An, thành phố nên quy hoạch các làng quê với nghề nghiệp truyền thống, phát triển kinh tế du lịch cùng nông nghiệp, dịch vụ như tại các làng cổ Đường Lâm, Cự Đà, Vạn Phúc…

Bàn về vấn đề này, TS. Nguyễn Văn Chinh, nguyên Viện trưởng Viện Quy hoạch và thiết kế nông nghiệp, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, định hướng phát triển nông nghiệp Hà Nội là nông nghiệp sinh thái, công nghệ cao và hữu cơ. Các chính sách quy hoạch liên quan đến nông nghiệp phải tạo điều kiện để lĩnh vực này phát triển ổn định, mang tầm nhìn dài hạn. Các đặc sản nông nghiệp của Hà Nội như cốm làng Vòng, đào Nhật Tân, quất Tứ Liên… cũng phải được coi là nguồn lực văn hoá, góp phần phát triển Thủ đô.

Thiện Tâm