Cần hạn chế dân cư vào nội thành, bảo đảm diện tích nhà ở tối thiểu cho người dân

UBND TP. Hà Nội hiện đang tiến hành lấy ý kiến của người dân và các cơ quan, tổ chức liên quan về dự thảo Nghị quyết quy định về diện tích nhà ở tối thiểu để đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ.

Dự thảo Nghị quyết quy định diện tích nhà ở tối thiểu để đăng ký thường trú vào chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ tại TP. Hà Nội đối với khu vực ngoại thành là 8m/sàn/người; Đối với khu vực nội thành là 15m2/sàn/người. Diện tích nhà ở tối thiểu quy định trong nghị quyết là diện tích được tính theo mét vuông sàn nhà cho một người thuê, mượn, ở nhờ.

Việc xây dựng nghị quyết dựa trên quy định hiện hành của pháp luật và điều kiện thực tế tại địa phương; bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp. Nghị quyết cũng quán triệt nguyên tắc "Bảo đảm hài hòa quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, lợi ích của Nhà nước, cộng đồng và xã hội; Kết hợp giữa việc bảo đảm quyền tự do cư trú, các quyền cơ bản khác của công dân và trách nhiệm của Nhà nước với nhiệm vụ xây dựng, phát triển kinh tế, xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội" theo quy định của Luật Cư trú năm 2020.

Mục đích xây dựng Nghị quyết nhằm cụ thể hóa quy định của Luật Cư trú, tạo cơ sở pháp lý để UBND TP. Hà Nội chỉ đạo, điều hành và thực hiện các nhiệm vụ đảm bảo an ninh trật tư, trong đó có nội dung quản lý cư trú phục vụ phát triển kinh tế xã hội của TP. Hà Nội. Thông qua quy định về diện tích nhà ở tối thiểu để đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ góp phần ổn định an ninh trật tự, bảo đảm đời sống an sinh xã hội của người dân trên địa bàn TP. Hà Nội.

Cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam TP. Hà Nội Nguyễn Anh Tuấn cho biết, dự thảo Nghị quyết đã bám sát các căn cứ pháp lý, pháp luật của Nhà nước, chỉ đạo của Trung ương, Thành phố và đặc biệt là đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát triển Thủ đô, bảo đảm an sinh xã hội. Tuy nhiên, để Nghị quyết thực sự đi vào cuộc sống, các cơ quan chuyên môn trong quá trình xây dựng dự thảo cần rà soát, tính toán thêm một số nội dung, nghiên cứu thật kỹ để khi ban hành nghị quyết có tính lâu dài, đặc biệt là đối với mô hình của thành phố phát triển trong thời gian tới như đô thị vệ tinh, thành phố trực thuộc Thủ đô.

Góp ý cho dự thảo, ông Bạch Thành Định, nguyên Phó Giám đốc Công an TP. Hà Nội đề nghị cần xem xét lại việc quy định diện tích tối thiểu đối với người ở nhà thuê, mượn, ở nhờ để đăng ký thường trú. Theo ông Định, với cơ sở dữ liệu dân cư đang được xây dựng, hoạt động như hiện nay thì việc quản lý xác định người thường trú, tạm trú đã đơn giản hơn rất nhiều.

Bên cạnh đó, để hạn chế di dân vào nội thành cần hạn chế cho phép xây dựng chung cư, cao ốc mới ở khu vực nội thành. Ông Định cho rằng, khu vực nội thành chỉ nên cho phép tôn tạo. Nếu muốn xây dựng mới, phải rời ra ngoài bán kính 30-40 km. Như vậy, việc hạn chế dân cư bằng công cụ quy hoạch, quản lý trật tự xây dựng sẽ là biện pháp đúng.

Cùng quan điểm với ông Định, ông Nguyễn Tiến Dĩnh, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ, cho rằng nên tập trung các hoạt động để đạt được mục tiêu giãn dân, giảm tăng dân số ở khu vực nội thành.

Ông Dĩnh cho rằng để hạn chế dân cư vào nội thành cần nhiều giải pháp về quy hoạch như hạn chế xây cao ốc tại nội đô, thực hiện nghiêm các chủ trương di dời nhà máy, trường học, bệnh viện, công sở ra ngoại thành. Ông Dĩnh đề nghị rà soát, tính toán lại tính khả thi khi đưa ra tiêu chí ở nhà thuê 15m2 mới được đăng ký thường trú ở nội thành, tránh trường hợp ban hành rồi không thực hiện được và người dân vẫn di cư vào nội thành, vẫn tăng dân số.

Cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết, TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho biết, dự thảo nghị quyết nêu 2 khu vực ngoại thành và nội thành với định lượng được căn cứ từ thống kê nhà ở, dân số. Tuy vậy, cách phân chia theo nội, ngoại thành chưa xem xét đến mối quan hệ giữa thực trạng dân cư với định hướng phát triển, phân bố dân theo quy hoạch tại một số khu đặc thù.

Chẳng hạn như khu vực nội thành đang rất cần giảm dân số, ưu tiên dịch chuyển dân số tới đô thị trung tâm khu mở rộng, khu phát triển nên cần làm rõ để phù hợp với thuê, mượn, ở nhờ.

Với khu vực ngoại thành dự thảo nghị quyết cũng quy định gộp là 8m2 sàn/người, tuy nhiên, cần tính đến đặc thù dạng triển khai các đô thị vệ tinh, nhất là 2 vùng động lực (Thành phố trực thuộc Thủ đô) với 5 nhóm tiêu chí. Cần quan tâm đến tiêu chí quy mô dân số hiện chưa đáp ứng tiêu chuẩn theo quy định của Quốc hội, đặc biệt cần có chính sách khuyến khích hơn so với khu vực ngoại thành.

Về đối tượng áp dụng, TS. KTS Đào Ngọc Nghiêm đề nghị bổ sung đối tượng áp dụng được chủ sở hữu nhà ở hợp pháp đồng ý cho đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ nếu đăng ký thường trú cùng gia đình chủ sở hữu.

Đồng quan điểm, PGS.TS Bùi Thị An, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Hà Nội cho biết, việc nâng cao chất lượng sống cho người dân Thủ đô đang ngày càng được chú trọng, do đó nếu chỗ ở quá chật, không bảo đảm môi trường sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống, sức khỏe của người dân nhất là với Thủ đô. Chính vì vậy, việc quy định diện tích tối thiểu khu vực ngoại thành là 8m/sàn/người, khu vực nội thành là 15m2/sàn/người để có thể đăng ký thường trú tại Hà Nội là cần thiết. Đặc biệt, khi xây dựng nghị quyết nên có báo cáo đánh giá về thực trạng và tác động xã hội, đồng thời cần quy định rõ quyền lợi của người thường trú và tạm trú...

Đa phần các ý kiến chuyên gia đều thống nhất tán thành việc ban hành Nghị quyết quy định diện tích nhà ở tối thiểu để đăng ký thường trú vào chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ tại TP. Hà Nội.

Thùy Chi