Chuyển đổi số và chuyển đổi xanh: Hai trụ cột phát triển Thủ đô trong kỷ nguyên mới

Từ áp lực phát triển đến lựa chọn chiến lược

Tại Hội thảo khoa học "Thủ đô Hà Nội trong kỷ nguyên phát triển mới" được tổ chức tuần trước, các chuyên gia cho rằng, Hà Nội đang đối diện đồng thời nhiều sức ép, từ gia tăng dân số, quá tải hạ tầng, ô nhiễm môi trường đến yêu cầu nâng cao hiệu quả quản trị đô thị. Trong bối cảnh đó, phát triển theo chiều rộng dựa vào mở rộng không gian và tiêu thụ tài nguyên ngày càng bộc lộ giới hạn.

Các phân tích tại hội thảo cho thấy, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh không còn là những chương trình riêng lẻ, mà đã trở thành lựa chọn chiến lược, mang tính nền tảng cho mô hình phát triển mới của Thủ đô. Một mặt, chuyển đổi số giúp nâng cao hiệu quả quản trị, năng suất lao động và chất lượng dịch vụ công. Mặt khác, chuyển đổi xanh tạo ra khuôn khổ để Hà Nội thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo đảm môi trường sống bền vững cho người dân.

GS.TS. Phạm Hồng Tung - Đại học Quốc gia Hà Nội, khi bàn về những yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới, nhấn mạnh rằng chất lượng tăng trưởng phải được đặt lên hàng đầu. Ông cho rằng, "sự phát triển của Thủ đô cần được đo bằng chất lượng sống, hiệu quả quản trị và khả năng thích ứng với những biến động dài hạn, thay vì chỉ dựa vào tốc độ tăng trưởng".

Một nội dung xuyên suốt được nhiều tham luận đề cập là vai trò của chuyển đổi số trong xây dựng chính quyền đô thị hiện đại. Theo đó, chuyển đổi số giúp thay đổi căn bản phương thức quản lý, điều hành, từ mô hình dựa nhiều vào kinh nghiệm sang mô hình dựa trên dữ liệu và công nghệ.

Các tham luận cho rằng, trong một đô thị lớn như Hà Nội, quản trị hiệu quả đòi hỏi khả năng xử lý lượng thông tin khổng lồ liên quan đến dân cư, hạ tầng, giao thông, môi trường và kinh tế xã hội. Chuyển đổi số tạo điều kiện để các quyết định được đưa ra kịp thời, chính xác hơn, đồng thời nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của bộ máy.

PGS.TS. Phạm Duy Đức - Nguyên Viện trưởng Viện Văn hóa và Phát triển, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, cho rằng chuyển đổi số cần được nhìn nhận như một trụ cột quản trị, gắn chặt với cải cách thể chế. Ông nhấn mạnh: "Chuyển đổi số chỉ phát huy hiệu quả khi đi cùng đổi mới tư duy quản lý, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm của quá trình phục vụ".

Theo các phân tích tại hội thảo, chuyển đổi số cũng mở ra cơ hội nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực, giảm chi phí xã hội và tạo môi trường thuận lợi cho đổi mới sáng tạo, qua đó góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của Thủ đô.

Hai trụ cột cho năng lực cạnh tranh dài hạn

Song hành với chuyển đổi số, chuyển đổi xanh được xác định là trụ cột thứ hai trong mô hình phát triển mới của Hà Nội. Biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và suy giảm không gian xanh đang đặt ra yêu cầu cấp thiết về tái cấu trúc mô hình tăng trưởng theo hướng bền vững hơn.

Theo các tham luận tại hội thảo, chuyển đổi xanh không dừng ở việc bảo vệ môi trường, mà bao hàm cả việc tổ chức lại không gian phát triển, sử dụng hiệu quả tài nguyên và nâng cao chất lượng sống đô thị. Đây là quá trình lâu dài, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa quy hoạch, chính sách và hành vi xã hội.

PGS.TS. Lê Quý Đức - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, khi bàn về nền tảng văn hóa của phát triển bền vững, cho rằng chuyển đổi xanh cần được đặt trong mối quan hệ chặt chẽ với con người và lối sống đô thị. Ông nhận định, "xanh hóa đô thị không thể tách rời việc xây dựng lối sống thân thiện với môi trường và ý thức cộng đồng trong sử dụng tài nguyên".

Các phân tích tại hội thảo cũng chỉ ra rằng, chuyển đổi xanh giúp Hà Nội giảm thiểu rủi ro dài hạn, tăng khả năng chống chịu trước các cú sốc môi trường và tạo nền tảng cho phát triển kinh tế bền vững trong bối cảnh biến động toàn cầu.

Một điểm nhấn quan trọng được nêu trong kỷ yếu hội thảo là mối quan hệ bổ trợ giữa chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Theo đó, chuyển đổi số tạo ra công cụ và nền tảng để triển khai các giải pháp xanh một cách hiệu quả hơn, từ quản lý năng lượng, giao thông, chất thải đến giám sát môi trường.

Các tham luận cho rằng, việc ứng dụng công nghệ số giúp Hà Nội theo dõi, đánh giá chính xác hơn các tác động môi trường, qua đó hỗ trợ quá trình ra quyết định và điều chỉnh chính sách kịp thời. Ngược lại, chuyển đổi xanh đặt ra những yêu cầu mới, thúc đẩy đổi mới công nghệ và sáng tạo trong quản lý đô thị.

Theo quan điểm được nêu tại hội thảo, khi hai trụ cột này được triển khai đồng bộ, Hà Nội sẽ hình thành mô hình phát triển dựa trên hiệu quả, bền vững và thích ứng cao, thay vì tăng trưởng bằng mọi giá.

Nhiều tham luận nhấn mạnh rằng, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh suy cho cùng là câu chuyện của con người. Nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là đội ngũ trí thức trẻ, đóng vai trò quyết định trong việc hiện thực hóa hai trụ cột phát triển này.

ThS. Lê Thị Trang - Tạp chí Cộng sản, cho rằng thế hệ trẻ Thủ đô đang thể hiện vai trò ngày càng rõ nét trong các lĩnh vực khoa học công nghệ, chuyển đổi số và sáng tạo xanh. Bà nhận định, "việc khơi dậy tinh thần đổi mới sáng tạo của thanh niên sẽ tạo ra động lực quan trọng cho quá trình chuyển đổi của Thủ đô trong giai đoạn tới".

Theo các phân tích tại hội thảo, Hà Nội cần tiếp tục đầu tư cho giáo dục, đào tạo và xây dựng môi trường làm việc thuận lợi, qua đó thu hút và giữ chân nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho chiến lược phát triển dài hạn.

Các tham luận tại Hội thảo khoa học "Thủ đô Hà Nội trong kỷ nguyên phát triển mới" thống nhất rằng, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh không phải là những mục tiêu ngắn hạn, mà là hai trụ cột định hình năng lực cạnh tranh dài hạn của Hà Nội. Khi được triển khai đồng bộ, hai trụ cột này sẽ giúp Thủ đô nâng cao chất lượng tăng trưởng, cải thiện chất lượng sống và khẳng định vị thế trong mạng lưới các đô thị lớn của khu vực.

Trong kỷ nguyên phát triển mới, lựa chọn chuyển đổi số và chuyển đổi xanh chính là thước đo cho tầm nhìn, bản lĩnh và năng lực quản trị của Thủ đô Hà Nội trước những thách thức dài hạn của thời đại.

Minh Anh