Di chứng hậu COVID-19 và những triệu chứng 'khó lường' ở trẻ

Trên đây là khuyến cáo của Bác sỹ CKII Vũ Công Thành, khoa Nhi, Bệnh viện đa khoa Đống Đa chia sẻ về hậu COVID-19 ở trẻ em và thanh thiếu niên.

Theo bác sĩ Thành, hậu COVID-19 ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần thể chất và có thể gây ra những hậu quả kinh tế đáng kể cho bản thân, gia đình và xã hội. Có nhiều triệu chứng liên quan đến hội chứng hậu COVID-19, đặc biệt ở những bệnh nhân đã trải qua điều trị hồi sức tích cực. 

Người nhiễm COVID-19 nhiều tuần đến nhiều tháng sau khi khỏi bệnh vẫn còn đối mặt với hàng loạt triệu chứng và di chứng kéo dài như sốt nhẹ, khó thở, ho kéo dài, mệt mỏi, đau cơ, khớp, rụng tóc, xơ phổi, tim đập nhanh hoặc đánh trống ngực, rối loạn nội tiết, huyết học bị huyết khối… Có trường hợp xuất hiện rối loạn tiêu hóa (ăn không ngon miệng, chán ăn, đau dạ dày, tiêu chảy…), rối loạn vị giác hoặc khứu giác, phát ban…

Hội chứng hậu COVID- 19 có thể kéo dài nhiều tuần hoặc nhiều tháng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của người bệnh. Nhất là biến chứng hậu COVID-19 không chỉ diễn ra ở người lớn, mà trẻ em cũng bị mắc hậu COVID-19.

Theo bác sĩ Vũ Công Thành, hậu COVID-19 ở trẻ em và thanh thiếu niên được ghi nhận trên rất nhiều biểu hiện, triệu chứng ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Trong đó, COVID-19 thường gây nên các triệu chứng về hô hấp như đau ngực, ho và khó thở. Một số triệu chứng này có thể kéo dài trong 3 tháng hoặc lâu hơn. Khi có các triệu chứng trên trẻ cần được khám chữa, kiểm tra ngay.

Bên cạnh đó, trẻ có thể bị viêm cơ tim sau nhiễm COVID-19. Các triệu chứng của viêm cơ tim có thể bao gồm đau ngực, khó thở, nhịp tim không đều và mệt mỏi. Trẻ em và thanh thiếu niên có các triệu chứng trên trong vòng 6 tháng cần được kiểm tra kỹ lưỡng. 

Các vấn đề về thay đổi vị giác, khứu giác có đến 25% trẻ ở lứa tuổi thanh thiếu niên có tình trạng thay đổi này. Điều này có thể có ảnh hưởng đến thói quen ăn uống và tâm trạng của trẻ, thậm chí khiến trẻ không nhận ra mùi nguy hiểm (như mùi cháy, khét... ). Các triệu chứng này thường biến mất sau vài tuần. Khi triệu chứng kéo dài quá lâu, trẻ cần được đi khám để phục hồi lại các giác quan.

Đặc biệt, COVID-19 có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh và trong một số trường hợp hiếm hoi, dẫn đến đột quỵ hoặc viêm não (sưng não). Trẻ em đã từng bị COVID-19 có thể trải qua những thay đổi nhỏ về sự chú ý, lời nói, bài làm ở trường, chuyển động và tâm trạng. Chính vì vậy, những trường hợp này rất cần sự can thiệp từ các bác sĩ nhi khoa hoặc bác sĩ chuyên khoa thần kinh để hỗ trợ trẻ trong thăm khám, điều trị.

Tình trạng "Sương mù não" - suy nghĩ, tập trung hoặc trí nhớ "mờ nhạt" cũng có thể gặp ở trẻ em và thanh thiếu niên với các triệu chứng như đãng trí hơn hoặc khó chú ý, khó ghi nhớ... Vì vậy, trẻ cần ngủ đủ giấc và kiểm soát căng thẳng, ăn uống đầy đủ. Khi tình trạng mệt mỏi về tinh thần hậu COVID-19 không cải thiện hoặc cản trở các hoạt động hằng ngày, khi đó nên đưa trẻ đi khám để được xử trí kịp thời.

Sau khi nhiễm virus SARS-CoV-2, trẻ có thể dễ mệt mỏi hơn và sức chịu đựng kém hơn, ngay cả khi trẻ không có các triệu chứng về tim hoặc phổi do virus gây ra. Điều này thường được cải thiện theo thời gian. Theo đó cha mẹ nên cho con tăng dần hoạt động thể chất từ từ, nếu điều này không cải thiện các triệu chứng thì nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ.

Hậu COVID-19 có ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe tâm thần và hành vi của trẻ. Đối với trẻ em mắc bệnh tâm thần/hành vi hiện có, các sự kiện liên quan COVID-19 (nhập viện, cách ly, nghỉ học) cũng có thể làm cho các triệu chứng trầm trọng hơn. Bên cạnh đó, triệu chứng nhức đầu cũng hay gặp trong và sau khi nhiễm virus SARS-CoV-2. Ngủ đủ giấc, uống nhiều nước, ăn các bữa ăn đều đặn và kiểm soát căng thẳng có thể hữu ích.

Ngoài các triệu chứng trên, theo bác sĩ Thành, ở trẻ em còn gặp hội chứng viêm đa hệ thống (MIS-C). Đây là một biến chứng hiếm gặp, thường xảy ra từ 2 đến 6 tuần sau khi nhiễm virus SARS-CoV-2. Việc chủng ngừa với hai liều Pfizer-BioNTech được báo cáo là có thể ngăn ngừa MIS-C ở trẻ em từ 12 đến 18 tuổi. Được biết, trong một nghiên cứu gần đây cho thấy các bệnh nhân MIS-C bị bệnh nặng đều không được tiêm chủng vaccine COVID-19. Nếu trẻ có các triệu chứng như sốt mà không rõ nguyên nhân hậu COVID-19, phụ huynh cần tìm đến bác sĩ nhi khoa để được thăm khám kịp thời. MIS-C có thể trở nên tồi tệ hơn một cách nhanh chóng nếu không được phát hiện và điều trị sớm.

Theo khuyến cáo của các bác sĩ, với trẻ đã từng mắc COVID-19 hoặc nghi ngờ (có nhiều trẻ mắc COVID-19 nhưng không được phát hiện), các gia đình không được chủ quan, sau khi trẻ âm tính 2- 6 tuần nếu có biểu hiện như trên cần cho trẻ đi khám để được điều trị sớm.

Cùng với một số bệnh viện trên địa bàn Hà Nội đã mở phòng khám hậu COVID-19, để đáp ứng yêu cầu khám, chữa bệnh ngày càng cao của người dân, mới đây Bệnh viện đa khoa Đống Đa cũng đã triển khai phòng khám hậu COVID-19. Bệnh viện đã chuẩn bị nhân lực, bố trí đầy đủ trang thiết bị triển khai các dịch vụ thăm khám, xét nghiệm về chức năng hô hấp, tim mạch, kiểm soát rối loạn đông máu sau COVID-19 hoặc các vấn đề liên quan đến tâm thần kinh... Bệnh viện đã xây dựng phác đồ điều trị, triển khai các dịch vụ tầm soát và điều trị toàn diện các di chứng của COVID-19, đánh giá nhu cầu can thiệp về dinh dưỡng, vật lý trị liệu - phục hồi chức năng... để người dân được chăm sóc sức khỏe tốt nhất.

Thiện Tâm