'Điểm chạm' sáng tạo: Khi sản phẩm OCOP mở lối cho du lịch làng nghề

OCOP bước ra khỏi "không gian bán hàng"

Những năm gần đây, thị trường du lịch ghi nhận sự chuyển dịch rõ nét từ tham quan thuần túy sang du lịch trải nghiệm, du lịch văn hóa và du lịch gắn với cộng đồng. Trong xu thế đó, sản phẩm địa phương, đặc biệt là sản phẩm OCOP và làng nghề, không còn chỉ đóng vai trò là hàng hóa lưu niệm mà ngày càng trở thành một phần nội dung của tour du lịch. Thay vì chỉ ghé thăm làng nghề trong thời gian ngắn, mua sắm các món quà lưu niệm hay thưởng thức các đặc sản địa phương, du khách thường có nhu cầu được tìm hiểu sâu hơn về câu chuyện sản phẩm, quy trình sản xuất, con người và không gian văn hóa bản địa.

Thực tế cho thấy, trong nhiều tour du lịch làng nghề trước đây, hoạt động tham quan thường phân tán, thiếu điểm dừng chân tổng hợp để giới thiệu đầy đủ về sản phẩm và giá trị văn hóa địa phương. Du khách chủ yếu tham quan không gian sản xuất, sau đó mua sắm rời rạc tại các hộ gia đình hoặc cửa hàng nhỏ lẻ.

Điều này đặt ra yêu cầu phải có những "điểm chạm" đủ hấp dẫn, nơi kết nối thông tin, trải nghiệm và mua sắm một cách liền mạch, từ đó tạo nên những tour du lịch hấp dẫn và ấn tượng thu hút du khách, đồng thời cũng góp phần kéo dài thời gian du lịch và lưu trú tại địa phương.

Trước bối cảnh đó, sự ra đời của các Trung tâm thiết kế, sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP do Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại Hà Nội (Sở Công Thương Hà Nội) triển khai là thực sự cần thiết. Trong cấu trúc tour du lịch, Trung tâm được định vị như một điểm dừng chân hợp lý, nơi du khách có thể bắt đầu hoặc kết thúc hành trình tham quan làng nghề.

Tại đây, du khách được cung cấp cái nhìn tổng quan về làng nghề, các sản phẩm OCOP tiêu biểu, lịch sử hình thành nghề và những giá trị văn hóa đặc trưng của địa phương. Không gian trưng bày được thiết kế theo hướng trải nghiệm, giúp du khách dễ tiếp cận sản phẩm, hiểu rõ nguồn gốc, quy trình sản xuất và câu chuyện phía sau mỗi sản phẩm.

Điểm khác biệt của mô hình Trung tâm này là khả năng kết nối chặt chẽ với không gian làng nghề và các điểm du lịch nông thôn xung quanh. Trung tâm không tồn tại độc lập, mà được đặt trong mối liên kết hữu cơ với cộng đồng địa phương, nghệ nhân và các cơ sở sản xuất.

Từ Trung tâm, du khách tiếp tục hành trình tham quan làng nghề, trực tiếp quan sát quy trình sản xuất, gặp gỡ nghệ nhân và tham gia các hoạt động trải nghiệm. Sau khi tham quan, du khách quay trở lại Trung tâm để tổng hợp trải nghiệm, tìm hiểu sâu hơn về sản phẩm và lựa chọn mua sắm. Mối liên kết hai chiều này giúp hành trình du lịch trở nên liền mạch, thuận tiện và giàu cảm xúc hơn.

Bên cạnh đó, Trung tâm còn đóng vai trò kết nối các điểm du lịch nông thôn khác như không gian văn hóa, ẩm thực địa phương, homestay, điểm sinh thái…, góp phần hình thành các tour du lịch có chiều sâu, kéo dài thời gian lưu trú và gia tăng chi tiêu của du khách tại địa phương.

Lợi ích kép cho du khách và cộng đồng địa phương

Khi được đưa vào Trung tâm thiết kế, sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP, sản phẩm không chỉ được trưng bày để bán, mà còn được đặt trong không gian văn hóa sống động. Du khách có thể tham gia các hoạt động trải nghiệm như thử làm sản phẩm thủ công, quan sát nghệ nhân trình diễn kỹ thuật truyền thống, hoặc thưởng thức đặc sản OCOP trong không gian được thiết kế phù hợp.

Việc kết hợp trải nghiệm trực tiếp với hoạt động mua sắm giúp sản phẩm OCOP trở thành "ký ức du lịch", thay vì chỉ là món hàng lưu niệm. Khi mang sản phẩm về, du khách mang theo cả câu chuyện, cảm xúc và kỷ niệm gắn với chuyến đi, qua đó gia tăng giá trị tinh thần và giá trị sử dụng của sản phẩm.

Từ góc độ thị trường, việc đưa Trung tâm OCOP vào tour du lịch mang lại lợi ích rõ rệt cho cả du khách và cộng đồng địa phương. Du khách có thêm trải nghiệm trọn vẹn, hiểu sâu hơn về văn hóa và đời sống làng nghề, phù hợp với xu hướng du lịch có trách nhiệm và bền vững.

Đối với cộng đồng địa phương, Trung tâm OCOP góp phần mở rộng kênh tiêu thụ sản phẩm, tạo thêm sinh kế cho nghệ nhân và chủ thể OCOP, đồng thời giảm phụ thuộc vào các kênh bán lẻ truyền thống. Việc gắn sản phẩm với du lịch cũng tạo động lực để người dân cải tiến mẫu mã, nâng cao chất lượng và chủ động tham gia chuỗi giá trị du lịch.

Trong bức tranh phát triển du lịch làng nghề và du lịch nông thôn của Hà Nội, các Trung tâm thiết kế, sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP đang dần khẳng định vai trò là điểm chạm quan trọng giữa sản phẩm, du lịch và văn hóa địa phương. Từ Trung tâm OCOP đến tour du lịch làng nghề không chỉ là sự mở rộng không gian tiêu thụ sản phẩm, mà còn là bước đi chiến lược trong phát triển du lịch trải nghiệm gắn với kinh tế nông thôn bền vững.

Xu hướng này cho thấy, khi sản phẩm OCOP được đặt đúng vị trí trong hành trình du lịch, giá trị văn hóa được lan tỏa, cộng đồng địa phương được hưởng lợi và du lịch làng nghề Thủ đô có thêm động lực phát triển theo hướng sáng tạo, hiện đại và giàu bản sắc.

BP