Giải ngân đầu tư công: Khó khăn về xác định nguồn gốc đất, giá đất

Theo UBND TP. Hà Nội, kết quả giải ngân kế hoạch đầu tư công năm 2024 đến hết ngày 31/7/2024 của toàn Hà Nội là 23.290 tỷ đồng, đạt 28,7% kế hoạch.

Trong đó, kết quả giải ngân phần vốn ngân sách Trung ương là 598 tỷ đồng, đạt 6,3% kế hoạch; bao gồm vốn trong nước 389 tỷ đồng, đạt 5,5% Kế hoạch; vốn ODA cấp phát 208 tỷ đồng, đạt 8,9% Kế hoạch.

Kết quả giải ngân phần vốn cân đối ngân sách địa phương là 22.692 tỷ đồng, đạt 31,7% kế hoạch; bao gồm vốn ODA vay lại giải ngân 912 tỷ đồng, đạt 58,8% kế hoạch; vốn cân đối ngân sách địa phương (trong nước): 21.780 tỷ đồng, đạt 31,1% Kế hoạch.

Theo UBND TP. Hà Nội, lũy kế giải ngân kế hoạch đầu tư công năm 2024 của toàn Thành phố là 23.290 tỷ đồng, đạt 28,7% kế hoạch, cao hơn lũy kế giải ngân cùng kỳ năm 2023 (tính đến ngày 31/7/2023) là 5.163 tỷ đồng (năm 2023, lũy kết giải ngân đến ngày 31/7/2023 là 18.127 tỷ đồng) nhưng thấp hơn so với ước giải ngân 07 tháng của cả nước (29,7%).

Nguyên nhân được UBND TP. Hà Nội lí giải là do năm 2024, Trung ương giao kế hoạch vốn cho thành phố Hà Nội cao hơn 1,73 lần so với năm 2023 (81.033/46.956 tỷ đồng), đồng thời các tháng đầu năm 2024, Thành phố đang tập trung thực hiện giải ngân kế hoạch vốn năm 2023 kéo dài và các dự án đang tích lũy khối lượng để thanh toán.

Khó khăn về giải phóng mặt bằng, có nơi là vướng mắc nhiều năm

Khó khăn được UBND TP. Hà Nọi xác định là trong công tác giải phóng mặt bằng, trọng tâm là việc xác định nguồn gốc đất, xác định giá đất, người dân chưa đồng thuận với phương án bồi thường, tái định cư... Đây là khó khăn, vướng mắc trong nhiều năm nhưng hiện nay vẫn chưa được giải quyết triệt để.

Một số dự án vẫn có khó khăn, vướng mắc liên quan đến biến động giá nguyên vật liệu; khó khăn trong nguồn cung nguyên vật liệu xây dựng (trong năm 2024 nhiều dự án lớn của Thành phố đang được triển khai như dự án: Đường Vành đai 4 vùng Thủ đô; Cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 6 đoạn Ba La – Xuân Mai; Đầu tư xây dựng tuyến đường cao tốc Đại lộ Thăng Long, đoạn nối từ Quốc lộ 21 đến cao tốc Hà Nội - Hòa Bình...).

Các dự án sử dụng vốn ODA cũng gặp nhiều khó khăn như: Dự án tuyến đường sắt Nhổn - Ga Hà Nội (01 hiệp định vạy của nhà tài trợ ADB chưa được gia hạn); Dự án tuyến đường sắt đô thị số 2 (đoạn Nam Thăng Long – Trần Hưng Đạo) đang thực hiện các thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án; Dự án "Chuẩn bị dự án đầu tư tuyến ĐSĐT số 3, đoạn ga Hà Nội đến Hoàng Mai và hỗ trợ nghiên cứu xây dựng hệ thống giao thông đô thị tích hợp cho dự án đường sắt đô thị" do EU và ADB viện trợ không hoàn lại hiện đang thực hiện các thủ tục để ký hiệp định với các nhà tài trợ.

Khó khăn trong thực hiện Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư: Việc lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế sau thiết kế cơ sở của Tiểu dự án sử dụng vốn nhà nước trong dự án PPP; việc thanh toán đối với tiểu dự án vốn nhà nước trong dự án PPP; Việc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án PPP.

Bên cạnh đó còn một số khó khăn, vướng mắc do hoàn thiện thủ tục đầu tư đối với các dự án lĩnh vực di tích còn chậm do phải thực hiện các thủ tục chuyên ngành cần phải xin ý kiến thẩm định của cơ quan chuyên ngành: Các dự án tu bổ, tôn tạo di tích đều là dự án phải thiết kế 2 bước, phải xin ý kiến thẩm định của cơ quan chuyên ngành: Cục Di sản - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hoặc Sở Văn hóa và Thể thao thẩm định trước khi phê duyệt dự án và trước khi phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công.

Công tác đấu giá, đấu thầu quyền sử dụng đất trong năm 2024 cần tiếp tục nỗ lực, cố gắng, đặc biệt năm 2024 Trung ương giao Thành phố chi đầu tư từ nguồn thu tiền sử dụng đất là 36.100 tỷ đồng (cao gấp 2,24 lần năm 2023 (17.100 tỷ đồng).

Ngay từ đầu năm, Thành phố đã yêu cầu rà soát các dự án không có khả năng triển khai để cắt giảm và tập trung nguồn lực bố trí vốn cho các dự án có tính khả thi cao, dự án trọng điểm, dự án cấp bách, giải quyết dân sinh bức xúc như: Ùn tắc giao thông; kế hoạch 3 lĩnh vực; xây dựng nông thôn mới; đường sắt đô thị; đề án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ; các chương trình cung cấp nước sạch, xử lý nước thải...

Còn tháng 5/2025, TP. Hà Nội đặt ra 5 chuyên đề với những giải pháp cụ thể nhằm phấn đấu hoàn thành kế hoạch đầu tư công trung hạn 5 năm 2021 - 2025 ở mức cao nhất.

Một trong những chuyên đề này là tập trung vào đẩy nhanh tiến độ thực hiện các công trình trọng điểm, quyết liệt triển khai các dự án trong từng ngành, lĩnh vực. Theo đó, lãnh đạo UBND Thành phố phụ trách các khối tập trung chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án công trình trọng điểm, các dự án thuộc ngành, lĩnh vực phụ trách.

Đây là nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm; các đơn vị chịu trách nhiệm về việc không thực hiện theo tiến độ, dẫn đến dư vốn, không giải ngân hết kế hoạch vốn trung hạn và năm 2024. Đẩy nhanh tiến độ thưc hiện dự án để sớm hoàn thành các dự án đưa vào khai thác, sử dụng.

Cũng theo UBND Thành phố, Trong thời gian còn lại của năm 2024, UBND TP. Hà Nội sẽ tiếp tục tập trung chỉ đạo, điều hành để thúc đẩy giải ngân kế hoạch đầu tư công năm 2024, phấn đấu giải ngân kế hoạch đầu tư công năm 2024 đạt mức cao nhất.

UBND Thành phố sẽ nghiên cứu và đưa ra các cơ chế liên quan đến giải phóng mặt bằng làm sao để dung hòa giữa lợi ích của Nhà nước khi đầu tư các công trình đầu tư công cũng như bảo đảm lợi ích của người dân khi bị tác động bởi việc giải phóng mặt bằng.

Hà Nội cũng hoàn thiện cơ chế, chính sách khai thác nguồn lực từ đất đai; hoàn thiện các quy định về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất. Hoàn thiện cơ chế xác định giá đất, cơ chế, chính sách về về đất đai; các quy định pháp luật liên quan đến những hạn chế, vướng mắc kéo dài liên quan đến quản lý và sử dụng đất.

Gia Huy