Hà Nội: Cảnh báo tình trạng lừa đảo mua bán nhà ở xã hội qua môi giới

Hỗ trợ người có thu nhập thấp cơ hội sở hữu nhà ở xã hội

Nhà ở xã hội là một loại hình bất động sản đặc thù, được Nhà nước hỗ trợ nhằm giúp đỡ những người có thu nhập thấp có cơ hội sở hữu nhà ở với mức giá ưu đãi. Đối với những người có thu nhập thấp, cụ thể là một hộ gia đình hai vợ chồng dưới 30 triệu đồng/tháng, họ có thể đủ điều kiện mua nhà ở xã hội.

Với giá bán vừa được Sở Xây dựng Hà Nội tạm tính là 25 triệu đồng/m2, nhà ở xã hội Hạ Đình tại huyện Thanh Trì đã trở thành dự án nhà ở xã hội có giá bán cao nhất từ trước tới nay. Theo đơn giá này, một căn hộ diện tích 70m2, gồm 2 phòng ngủ sẽ có giá khoảng 1,75 tỉ đồng. Dù là dự án nhà ở xã hội có giá bán cao nhất từ trước đến nay, nhưng mức giá vẫn được gọi là đáng mơ ước đối với nhiều người so với giá chung cư thương mại ở Hà Nội hiện nay.

Theo báo cáo mới nhất từ các đơn vị nghiên cứu, giá bán chung cư trung bình mở bán ở Hà Nội đã tăng lên mức 70 triệu đồng/m2. Tức là một căn hộ tương tự, người mua sẽ phải bỏ ra hơn 5 tỉ đồng, gấp ba lần so với căn hộ nhà ở xã hội.

Thông tin về dự án nhà ở xã hội Hạ Đình có giá bán khoảng 25 triệu đồng/m2 đã thu hút sự quan tâm của đông đảo người mua nhà Thủ đô. Hiện tại, công trường đang tiến hành những bước đầu tiên để làm móng, dự kiến đến quý IV năm nay, chủ đầu tư mới bắt đầu thu hồ sơ và tiến hành bốc thăm suất mua nhà ở xã hội tại đây. Tất cả thông tin từ các môi giới, hay sàn giao dịch chào mời về suất mua nhà ở xã hội đều là không hợp pháp. Tuy nhiên, lợi dụng nhu cầu lớn và sự thiếu hiểu biết về pháp lý của người dân, nhiều đối tượng đã thực hiện các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản bằng những thủ đoạn tinh vi.

Để bảo vệ quyền lợi của mình, người mua cần hiểu rõ các phương thức lừa đảo phổ biến cũng như những biện pháp phòng tránh hiệu quả. Một trong những chiêu trò phổ biến nhất của các đối tượng lừa đảo là hứa hẹn suất nội bộ, suất ngoại giao. Các môi giới thường quảng cáo rằng có thể giúp khách hàng mua được nhà ở xã hội mà không cần xét duyệt hoặc có suất ưu tiên. Nhưng theo quy định của pháp luật, mọi giao dịch nhà ở xã hội đều phải trải qua quy trình xét duyệt chặt chẽ từ chủ đầu tư và cơ quan quản lý nhà nước. Vì vậy, nếu có người cam kết hỗ trợ mua nhà ở xã hội mà không cần xét duyệt, người mua cần cảnh giác cao độ.

Bên cạnh đó, nhiều môi giới sử dụng hình thức ký hợp đồng tư vấn pháp lý hoặc hợp đồng hỗ trợ hồ sơ để lách luật. Họ yêu cầu người mua đặt cọc giữ chỗ hoặc trả phí tư vấn với lời hứa đảm bảo suất mua nhà hoặc bốc thăm trúng quyền mua. Tuy nhiên, sau khi nhận tiền, các đối tượng này có thể chậm trễ trong việc thực hiện cam kết, thậm chí mất liên lạc hoàn toàn, khiến khách hàng rơi vào tình trạng tiền mất tật mang.

Ngoài ra, một số trường hợp khác, môi giới cam kết giao nhà nhanh chóng mà không cần xét duyệt. Quy trình xét duyệt hồ sơ mua nhà ở xã hội thường kéo dài từ 30 - 60 ngày và phải tuân theo các tiêu chí cụ thể về thu nhập, tình trạng nhà ở và hộ khẩu thường trú. Do đó, nếu có người tuyên bố có thể "chạy suất" trong thời gian ngắn mà không cần đáp ứng các điều kiện pháp lý, rất có thể đó là dấu hiệu của hành vi lừa đảo.

Không chỉ vậy, một số dự án nhà ở xã hội chưa được cấp phép nhưng vẫn được rao bán rầm rộ. Các môi giới bất động sản lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dân để nhận đặt cọc mua nhà ngay cả khi dự án chưa hoàn thiện pháp lý. Khi dự án không được triển khai hoặc bị đình trệ, khách hàng có nguy cơ mất trắng số tiền đã nộp. Do đó, người dân cần đặc biệt cẩn trọng và chỉ tham gia giao dịch với những dự án đã được phê duyệt hợp pháp.

Anh N.H.T, người đặt mua dự án NHS Trung Văn, quận Nam Từ Liêm thông qua Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Tân Nhật Phát (ở Khu Đô thị Văn Khê, quận Hà Đông) cho biết, anh được biết thông tin qua mạng xã hội nên đã vay mượn tiền ngân hàng để đặt cọc hơn 1 tỉ đồng cho công ty. Nhưng sau đó liên hệ lại thì thấy tắt máy, đến công ty thì thấy đóng cửa.

Được biết, đến thời điểm hiện tại dự án NHS Trung Văn, quận Nam Từ Liêm mới khởi công gần đây và vẫn còn chưa đủ điều kiện để thu nộp hồ sơ. Trong khi đó, các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội có liên quan đều khẳng định, họ không có bất cứ liên quan nào tới các sàn, đơn vị trung gian, môi giới.

Trao đổi với báo chí, ông Phạm Trung Định, Giám đốc Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng, Tổng công ty Đầu tư phát triển hạ tầng đô thị UDIC cho biết, những người dân có nhu cầu mua nhà xã hội cần tìm hiểu thật kỹ những thông tin chính thức từ chủ đầu tư, hoặc các cơ quan quản lý nhà nước, chủ động tìm hiểu thông tin và nghiên cứu kỹ các quy định để thực hiện trong quá trình nộp hồ sơ cũng như đăng ký mua nhà ở xã hội.

Ông Phạm Trung Định cho biết, mỗi dự án nhà ở xã hội, đặc biệt là ở khu vực gần nội đô Hà Nội, thông thường chỉ có từ hơn 100 đến 300 căn hộ. Nguồn cầu mua các suất nhà ở xã hội nhiều trong nguồn cung thì hạn chế, vì vậy nhiều người dân tìm kiếm mua nhà xã hội dễ trúng bẫy của các môi giới, trung gian.

Cần trang bị kiến thức, xác minh tính pháp lý khi mua nhà xã hội

Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLAW cho biết, để tránh bị lừa đảo khi mua nhà ở xã hội, người dân cần trang bị kiến thức pháp lý và thận trọng trong mọi giao dịch. Trước hết, cần xác minh tính pháp lý của dự án thông qua Sở Xây dựng địa phương hoặc Bộ Xây dựng để bảo đảm dự án đã được cấp phép hợp pháp.

Bên cạnh đó, người mua nên làm việc trực tiếp với chủ đầu tư, không thông qua trung gian mập mờ và chỉ ký hợp đồng có công chứng rõ ràng. Tuyệt đối không chuyển tiền khi chưa có hợp đồng hợp pháp, đặc biệt nếu môi giới yêu cầu đặt cọc mà không có giấy tờ đảm bảo.

Đồng thời, cần kiểm tra kỹ quy trình mua bán, bởi nhà ở xã hội không thể giao dịch tùy tiện hay "chạy suất" ngoài quy định. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, người dân nên báo ngay cho cơ quan chức năng, bao gồm Sở Xây dựng, Bộ Xây dựng hoặc cơ quan công an để được hỗ trợ kịp thời.

Trong trường hợp không may bị lừa đảo, người dân cần nhanh chóng thực hiện các biện pháp để bảo vệ quyền lợi. Trước tiên, cần thu thập đầy đủ bằng chứng, bao gồm hợp đồng, biên lai chuyển tiền, tin nhắn và email trao đổi với môi giới để làm cơ sở khiếu nại hoặc tố cáo.

Tiếp đó, người mua có thể gửi đơn khiếu nại lên chủ đầu tư, sàn giao dịch bất động sản hoặc Sở Xây dựng địa phương để yêu cầu giải quyết. Nếu có dấu hiệu chiếm đoạt tài sản, cần tố giác ngay đến Cơ quan Công an, Viện kiểm sát nhân dân hoặc Cục Cảnh sát điều tra tội phạm kinh tế, Bộ Công an.

Nhiều chuyên gia cho rằng, việc thiếu nguồn cung, thiếu các căn hộ giá rẻ cũng là một trong những nguyên nhân dẫn tới các tiêu cực, rủi ro cho những người mua quan tâm tới nhà ở xã hội. Từ khi Luật Nhà ở có hiệu lực từ tháng 8/2024, nhiều dự án nhà ở xã hội tại Hà Nội đang dần được khởi động trở lại, có thể giúp số lượng căn hộ ra thị trường thời gian tới.

Để giải quyết nhu cầu về nhà ở của đại đa số người dân, về phía cung, Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) kiến nghị các giải pháp cần hướng đến việc tăng cường nguồn cung nhà ở giá rẻ, cải thiện hạ tầng vùng ven và xây dựng các chính sách tài chính hỗ trợ hiệu quả.

Về phía cầu, theo VARS, người dân có nhu cầu nhà ở tại khu vực đô thị, cần có kế hoạch tài chính rõ ràng, cần sẵn sàng mở rộng nhu cầu ra vùng ven, nơi có giá bất động sản thấp hơn. Người dân có thể tìm các căn hộ hoặc nhà trọ với chi phí hợp lý tại khu vực ngoại ô hoặc vùng ven đô thị, tiết kiệm khoản dư để chuẩn bị cho việc mua nhà. Để thực hiện được điều đó, người dân cần có một khoản tích lũy, ước tính khoảng 50% giá trị, có thể lựa chọn vay mua nhà khi tìm thấy sản phẩm phù hợp.

Đặc biệt, cuối năm 2024, UBND Thành phố đã phê duyệt chủ trương đầu tư đối với 2 dự án tại xã Tiên Dương, huyện Đông Anh và dự kiến sẽ tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án trong quý I/2025. Ước tính giai đoạn 2021-2025, thành phố hoàn thành 0,993 triệu mét vuông sàn, khoảng 16.200 căn hộ nhà ở xã hội, đạt khoảng 81,8% chỉ tiêu Kế hoạch phát triển nhà ở giai đoạn 2021-2025 (1,215 triệu mét vuông sàn).

Căn cứ tình hình thực tiễn, thành phố Hà Nội đang tập trung tháo gỡ kịp thời các khó khăn, vướng mắc để thúc đẩy triển khai các dự án nhà ở xã hội. Đại diện Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, thành phố Hà Nội đã phân chia thành 3 nhóm dự án để phân công các sở, ngành tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ, gồm nhóm 14 dự án đang triển khai xây dựng, nhóm 11 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư, triển khai xây dựng và nhóm 39 dự án đang thực hiện thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư hoặc đang chấp thuận chủ trương đầu tư cũng như đề xuất chấm dứt hoạt động các dự án nhà ở xã hội để lựa chọn nhà đầu tư khác theo quy định.

Sở Xây dựng Hà Nội sẽ tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư các dự án nhà ở xã hội tập trung để phấn đấu trong năm 2025 khởi công được 2 dự án tại các xã Tiên Dương 1 và Tiên Dương 2, với quy mô gần 80ha đất, khoảng 6.200 căn hộ; tiếp tục triển khai 2 dự án nhà ở xã hội còn lại tại xã Đại Mạch, huyện Đông Anh và xã Cổ Bi (huyện Gia Lâm) với quy mô khoảng 120ha đất và gần 6.000 căn hộ; rà soát, bổ sung khoảng 15 khu đất mới có quy mô lớn để đầu tư xây dựng các dự án khu nhà ở xã hội tập trung, đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội (khoảng 2.000 căn hộ/khu), trong đó tập trung bố trí 2-3 khu đất xây dựng nhà ở công nhân tại khu vực gần các khu công nghiệp.

Ngoài ra, Sở Xây dựng Hà Nội đã tổ chức họp và phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an rà soát các quỹ đất, dự án để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội phục vụ lực lượng vũ trang nhân dân theo quy định của Luật Nhà ở 2023.

Về nguồn vốn ưu đãi phát triển nhà ở xã hội, trên địa bàn thành phố hiện có 4 dự án đủ điều kiện vay vốn ưu đãi theo quy định tại gói tín dụng 120.000 tỉ đồng cho vay ưu đãi phát triển nhà ở xã hội.

Bên cạnh đó, để triển khai nhiệm vụ được giao, Sở Xây dựng Hà Nội và Quỹ Đầu tư phát triển thành phố đã phối hợp tổ chức hội nghị tiếp xúc với các nhà đầu tư dự án nhà ở xã hội. Thông qua hội nghị, Quỹ Đầu tư phát triển thành phố đã tiếp cận được 10 dự án nhà ở xã hội và tiếp tục phối hợp trao đổi thông tin các dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở công nhân trên địa bàn thành phố.

Trong năm 2025, một số dự án nhà ở xã hội cũng sẽ được khởi công, rải đều tại các quận huyện. Trong đó, dự án nhà ở xã hội tại Kim Chung, huyện Đông Anh sẽ được khởi công vào đầu tháng 3 này. Để tránh các rủi ro từ môi giới, trung gian, các chủ đầu tư khuyến cáo, người mua cần nâng cao cảnh giác, trực tiếp tới văn phòng làm việc của các chủ đầu tư để tìm hiểu thông tin và tuân thủ quy định pháp luật trong việc nộp hồ sơ đăng ký mua.

Thùy Chi