Hà Nội kiến tạo sức bật du lịch xã Phù Đổng

Từ bảo tồn di sản đến phát triển du lịch thông minh

Nằm bên bờ sông Đuống hiền hòa, xã Phù Đổng (huyện Gia Lâm, Hà Nội) từ lâu đã được biết đến là vùng đất linh thiêng, gắn với huyền thoại Thánh Gióng - một trong Tứ bất tử của tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Nơi đây sở hữu kho tàng di sản văn hóa đồ sộ với 101 di tích lịch sử, văn hóa, trong đó có Khu di tích quốc gia đặc biệt đền Phù Đổng, 19 di tích xếp hạng cấp quốc gia, 30 di tích cấp thành phố, cùng 25 lễ hội truyền thống, nổi bật nhất là Lễ hội Gióng - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại được UNESCO vinh danh.

Trong khuôn khổ chương trình hợp tác giữa Sở Du lịch Hà Nội và UBND xã Phù Đổng, hội nghị nâng cao chất lượng dịch vụ và kết nối điểm đến du lịch năm 2025 vừa được tổ chức, với sự tham dự của đông đảo chuyên gia, doanh nghiệp lữ hành và nhà quản lý. Tại đây, các đại biểu đã tham quan quần thể đền Phù Đổng - đền Gióng, nơi tôn vinh Đức Thánh Phù Đổng Thiên Vương, cùng chùa Kiến Sơ, ngôi tổ đình cổ kính của Thiền Việt, gắn với thời vua Lý Công Uẩn.

Phó Chủ tịch UBND xã Phù Đổng Nguyễn Đình Quang cho biết, xã đang từng bước khai thác và phát triển bốn loại hình du lịch chủ đạo gồm: văn hóa - tâm linh, học đường - giáo dục truyền thống, làng nghề - ẩm thực và sinh thái - nông nghiệp trải nghiệm. "Phù Đổng sở hữu lợi thế đặc biệt khi vừa là vùng di sản, vừa có cảnh quan tự nhiên phong phú. Chúng tôi đang xây dựng đề án phát triển du lịch giai đoạn 2025-2030 với mục tiêu bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, lịch sử, đồng thời tạo sinh kế bền vững cho người dân", ông Quang nhấn mạnh.

Bên cạnh di sản, xã Phù Đổng còn sở hữu khu sinh thái Phù Đổng Green Park rộng 15,6ha, được công nhận sản phẩm OCOP 4 sao trong lĩnh vực du lịch cộng đồng và là điểm đến đạt chuẩn phục vụ khách du lịch của Hà Nội. Cùng với đó, các tuyến giao thông huyết mạch như đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh hay dự án đường kết nối sân bay Gia Bình đang tạo điều kiện thuận lợi để địa phương liên kết vùng, thu hút đầu tư và phát triển kinh tế đa ngành.

Để khai thác hiệu quả hơn tiềm năng sẵn có, xã Phù Đổng đang xây dựng Đề án "Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, lịch sử gắn với phát triển du lịch", trong đó đề ra hàng loạt giải pháp cụ thể như chỉnh trang cảnh quan khu di tích, đầu tư hệ thống biển chỉ dẫn, xây dựng khu trưng bày phục trang nhân vật Hội Gióng và đề xuất xây dựng Công viên Tre rộng 30ha gắn với hình tượng Tứ bất tử trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam.

Ở góc độ chuyên gia, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát huy giá trị di sản văn hóa Nguyễn Đức Tăng cho rằng, việc ứng dụng chuyển đổi số, xây dựng bản đồ số di sản sẽ giúp hình thành các tuyến du lịch chuyên đề gắn với không gian thờ Thánh Gióng. "Phù Đổng có thể thiết kế các tour trải nghiệm kết nối đền, chùa, làng nghề, gắn với sản phẩm đặc sản địa phương. Đây chính là hướng đi của công nghiệp văn hóa trong du lịch", ông Tăng chia sẻ.

Cùng quan điểm, Chủ tịch Liên chi hội Du lịch xanh Việt Nam Phùng Quang Thắng nhấn mạnh: "Mỗi vùng đất đều có DNA văn hóa riêng, với Phù Đổng, giá trị di sản là 'mỏ vàng' cần được khai thác tinh tế. Việc kết nối các di tích, làng nghề, tuyến du lịch và tạo sản phẩm đặc thù sẽ giúp địa phương có sức hút quanh năm, thay vì chỉ tập trung vào mùa lễ hội".

Trong khi đó, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Hà Nội Đặng Duy Trung Hiếu đề xuất xã nên sớm phát triển mô hình "tour xanh" bằng xe đạp hoặc xe buýt điện, giúp du khách có thể trải nghiệm không gian làng quê ven đô, kết hợp với thăm chùa, đền, thưởng thức ẩm thực truyền thống. "Du lịch xanh và du lịch thông minh là tương lai của các vùng di sản như Phù Đổng", ông Hiếu khẳng định.

Trong khi đó, PGS.TS Dương Văn Sáu, nguyên Trưởng khoa Văn hóa Du lịch, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội, lưu ý việc định vị thương hiệu du lịch Phù Đổng cần được tiến hành một cách bài bản. "Hình ảnh Thánh Gióng không chỉ là biểu tượng lịch sử mà còn là biểu trưng cho tinh thần Việt. Cần làm sống lại huyền thoại ấy bằng các sản phẩm kể chuyện, thuyết minh hấp dẫn, trưng bày tương tác, để du khách cảm thấy họ đang bước vào một không gian huyền thoại sống", ông Sáu nói.

GS.TSKH.KTS Hoàng Đạo Kính, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, cho rằng Phù Đổng là "vựa di sản" độc đáo bậc nhất Thăng Long - Hà Nội. "Đây là nơi cô đọng tinh hoa văn minh làng xã Việt. Chính quyền địa phương và thành phố cần có sự đầu tư xứng đáng để biến tiềm năng ấy thành sức mạnh văn hóa và kinh tế. Mỗi bước đi ở Phù Đổng phải dựa trên nguyên tắc 'bảo tồn để phát triển, phát triển để bảo tồn'", ông Kính phân tích.

Kết nối du lịch, lan tỏa giá trị

Bên cạnh các giải pháp về quy hoạch và đầu tư hạ tầng, giới doanh nghiệp du lịch cũng đưa ra nhiều ý tưởng nhằm gia tăng sức hút cho Phù Đổng. Giám đốc Công ty Du lịch Travelogy Việt Nam Vũ Văn Tuyên nhận định: "Phù Đổng là thủ phủ hoa giấy của Hà Nội. Nếu xã tổ chức các tuyến đường hoa giấy kết hợp với check-in, chụp ảnh, kết nối tour trải nghiệm làng nghề, chắc chắn sẽ trở thành điểm đến hấp dẫn, đặc biệt với khách trẻ và khách quốc tế".

Cũng theo ông Tuyên, phát triển mô hình homestay gắn với làng nghề và ẩm thực địa phương sẽ giúp du khách có thêm lựa chọn lưu trú, đồng thời gia tăng nguồn thu cho người dân. "Doanh nghiệp chúng tôi sẵn sàng đồng hành cùng địa phương để xây dựng sản phẩm du lịch phù hợp với từng nhóm khách", ông Tuyên cam kết.

Từ góc độ doanh nghiệp lữ hành, ông Nguyễn Văn Tài, Trưởng ban Lữ hành và Hướng dẫn viên (Câu lạc bộ Lữ hành Unesco Hà Nội), Giám đốc VietSense Travel nhấn mạnh tầm quan trọng của ẩm thực trong việc níu chân du khách: "Nếu xã đầu tư vào các món ăn dân dã như bánh tẻ, canh cua, rau muống trồng bãi, rượu làng nghề, thì chính ẩm thực sẽ là kênh quảng bá chân thực nhất cho du lịch Phù Đổng".

Khẳng định quan điểm từ cơ quan quản lý, Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Trần Trung Hiếu cho rằng Phù Đổng hội tụ đầy đủ yếu tố để trở thành điểm đến tiêu biểu của Thủ đô: di sản văn hóa, cảnh quan sinh thái, làng nghề và giá trị tâm linh. "Sở Du lịch Hà Nội đánh giá cao những nỗ lực của địa phương cùng sự đồng hành của doanh nghiệp, chuyên gia. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ phối hợp xây dựng các chương trình tour kết nối, xúc tiến quảng bá Phù Đổng như một điểm đến văn hóa - tâm linh - sinh thái đặc sắc phía Đông Hà Nội", ông Hiếu cho biết.

Ông cũng đề nghị xã quan tâm hoàn thiện hạ tầng, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và cộng đồng tham gia hoạt động du lịch; đồng thời phát huy vai trò chủ thể của người dân trong mô hình du lịch cộng đồng. "Khi người dân tự hào, thân thiện và mến khách, hình ảnh Phù Đổng sẽ lan tỏa như biểu tượng văn hóa sống giữa lòng Hà Nội", ông Hiếu nhấn mạnh.

Minh Anh